Patent op e-learning zorgt voor ophef

In de Verenigde Staten heeft een patenttoekenning wederom veel stof doen opwaaien. Ditmaal vormt e-learning het domein waarin de strijd zich afspeelt.

De term e-learning staat voor het online geven en ontvangen van onderwijs. Het kan daarbij zowel gaan over digitale hulpmiddelen bij regulier klassikaal lesgeven als cursussen die volledig via het internet gegeven worden. Vooral universiteiten en hogescholen maken hier gretig gebruik van, in de hoop dat daarmee een efficiënter en effectiever didactisch systeem ontstaat. [In België en Nederland] worden vooral pakketten van Blackboard en WebCT gebruikt, waarbij de eerste recentelijk de tweede heeft overgenomen. In de Verenigde Staten is die marktdominantie niet anders: Blackboard en WebCT hebben hier een marktaandeel van zestig procent, terwijl eCollege en Desire2Learn de overige veertig procent voor hun rekening nemen. Ook zijn er enkele opensource-alternatieven zoals Moodle die in opmars zijn.Een patenttoekenning aan Blackboard van begin dit jaar lijkt de dominantie verder te moeten verankeren. Het bedrijf heeft namelijk het concept van een standaardstructuur voor een digitale leeromgeving gepatenteerd gekregen. In de praktijk betekent dit dat Blackboard ongeveer elk andere e-learningsysteem kan aanklagen vanwege patentinbreuk. Het bedrijf zegt dat nagestreefd te hebben om zijn investering van honderd miljoen dollar in e-learningsystemen te beveiligen tegen plagiaat. Dat het menens is, blijkt wel uit de aanklacht die Blackboard op de dag van het bekendmaken van de patenttoekenning heeft ingediend tegen Desire2Learn.Alhoewel de meeste scholen in de Verenigde Staten de software van Blackboard gebruiken, heeft de zaak veel weerstand opgeroepen uit de doelgroep. Volgens diverse universiteiten zorgt de patenttoekenning ervoor dat Blackboard eenvoudig andere spelers uit de markt kan drukken, zodat het aanbod en de variatiemogelijkheden voor e-learningsystemen drastisch afnemen.Om aan te tonen dat het patent geen hout snijdt, is er een aparte pagina op Wikipedia aangemaakt die moet aantonen dat het concept van e-learning al lang voor de ontwikkeling door Blackboard bestond. Zo zou het idee voor deze lesmethode al halverwege de 20e eeuw ontwikkeld zijn. Ook Moodle heeft zijn eigen overzichtspagina opgezet, waarbij de eerste vorm van e-learning in 1960 wordt gepositioneerd.Ondanks alle kritiek blijft Blackboard bij zijn standpunt dat het in zijn recht staat om zijn intellectueel eigendom te beschermen. “We willen niemand het brood uit de mond halen. We willen de innovatie niet belemmeren. We zoeken alleen een redelijke vergoeding voor het werk dat we verricht hebben,” aldus Blackboard-raadsman Matthew Small. Desire2Learn-CEO John Baker heeft aangekondigd het patent en de claim aan te vechten met alle mogelijke middelen. “We hopen dat onze verdediging ertoe zal leiden dat iedereen in deze markt hiervan profiteert.”