Wordt contactloos betalen dit jaar de norm?

De meest zichtbare digitale vernieuwing in retail is misschien nog het contactloos betalen. Wordt dat in 2018 de norm in ons land? Misschien, maar het is oppassen voor technologische versnippering.

Misschien heeft u in de eindejaarsperiode voor de allereerste keer uw cadeautjes contactloos betaald: met een bankkaart die uitgerust is met een NFC-chip of een app op uw smartphone die met near-field communication werkt. Dan heeft u misschien net als ons ondervonden dat contactloos betalen nog wel eens een uitdaging kan zijn. Omdat de winkelbediende bijvoorbeeld nog nooit zo’n draadloze transactie heeft uitgevoerd en zelf niet weet dat zijn of haar terminal al helemaal geschikt is. Of omdat die ene app niet werkt met de terminal van de handelaar, want ook dat is mogelijk. Tijd voor een stand van zaken: wat moet u weten wanneer u contactloos wilt betalen?

Wat heb ik nodig?

Contactloos betalen gebeurt via NFC: near-field communication oftewel het uitwisselen van gegevens door zender en ontvanger dicht bij elkaar te houden. De handelaar heeft dus een betaalterminal nodig die daarvoor geschikt is: die herkent u aan het contactloos logo (met radiogolven). Zowat 80 procent van alle handelaars zou al een NFC-compatibele terminal hebben.

Zelf kan u ofwel een bankkaart met een NFC-chip gebruiken, ofwel een met NFC uitgeruste smartphone én een app: de app van uw bank, die van Bancontact, Android Pay of een alternatief als SEQR. Apple iPhone gebruikers zijn er voorlopig nog aan voor de moeite: de Apple Pay dienst is op moment van schrijven nog niet toegankelijk in ons land. Al zou daar wel snel verandering in moeten komen. België voldoet immers aan alle eisen van Apple, zo stelde Henri Dewaerheijd, country manager bij MasterCard, onlangs nog in Le Soir. In de app die u kiest, moet u vervolgens ook nog een bankkaart koppelen die voor de effectieve betalingen ingezet wordt.

Hoe werkt het dan?

De handelaar voert het bedrag in op het kassasysteem en vervolgens houdt u uw smartphone of NFC-betaalpas in de onmiddellijke buurt van het logo op de betaalterminal. Afhankelijk van het bedrag en de gebruikte app of kaart moet u dan al dan niet nog uw pincode intikken. Het enige verschil tussen een ‘gewone’ betaling met bankkaart of contactloos betalen, is de eigenlijke draadloze datatransmissie tussen de NFC-bankkaart of -smartphone en de terminal. “Achterliggend gebeurt de verwerking van de betaling op exact dezelfde manier. Voor de handelaar is het typische biep-biep geluid op de terminal de bevestiging dat de betaling correct verlopen is”, aldus Johan Maes, expert innovatie bij transactieverwerker Wordline.

Is het veilig?

Ja. Tenminste als u zelf als gebruiker enkele elementaire vuistregels hanteert. Om met uw smartphone contactloos te betalen, moet u uw toestel ontgrendelen: zorg dus voor een sterke pincode. Een contactloze betaalkaart, die bewaart u misschien best in een portefeuille die als een kooi van Faraday werkt en draadloos verkeer afschermt om te vermijden dat iemand met een mobiele terminal uw kaart contactloos leegplundert. Maar bij Wordline achten ze de kans op zo’n fraude sowieso klein. “De kracht van betaalschema’s als Bancontact of Maestro, is dat de naam van de handelaar gekend is. De oplichter opsporen is dus kinderspel”, stelt Johan Maes. “Bovendien moet een fraudeur dan ook fysiek op pad, wat zijn handeltje veel minder schaalbaar maakt dan bijvoorbeeld phishing of e-commerce fraude”, aldus Maes.

Het grootste risico zit ‘m nog in het fysieke verlies van uw bankkaart. Eender wie kan er kleine aankopen mee doen zonder dat hij of zij uw pincode hoeft te kennen.

Maar waarom werkt het dan soms niet?

Net zoals een bankkaart af en toe geweigerd wordt omdat de chip bijvoorbeeld niet direct gelezen kan worden, weigert de terminal soms ook een contactloze betaling. Even opnieuw proberen lost het probleem dikwijls al op: een aloude ICT-wet die helaas nog altijd geldt. Maar soms is er meer aan de hand en dat is in de meeste gevallen te herleiden tot de gebruikte app. De Android Pay app, bijvoorbeeld, werkt volgens het internationale Maestro-kaartschema en het betaalschema van kredietkaarten (Mastercard/Visa). “Wanneer een handelaar enkel Bancontact ondersteunt, zal Android Pay de betaling dus weigeren”, legt Johan Maes uit. “Op sommige kassasystemen moet de bediende ook op voorhand aangeven welk betaalschema gebruikt wordt, of moet hij voor kredietkaarten apart aanduiden als betalingsmiddel”, voegt Maes daar nog aan toe. “Voor een handelaar is het helaas niet altijd even duidelijk hoe de klant wil betalen wanneer hij met zijn gsm staat te zwaaien. Ook is het belangrijk dat de handelaar eerst de betaling initieert en het bedrag intikt, anders zal de betaling niet lukken.”

Moet ik nog een pincode ingeven?

Daar is geen eenduidig antwoord op: het hangt er bijvoorbeeld vanaf welke app of kaart u gebruikt, en ook van welke bank u klant bent, en hoe hoog het bedrag is dat u wilt betalen. De meeste banken hebben wel wat veiligheidsdrempels ingebouwd. Contactloos betalen met de NFC-kaart is enkel mogelijk voor beperkte bedragen: meestal tot 25 euro. Na een aantal transacties of bij het bereiken van een bovengrens, moet u ook nog eens een pincode invoeren.

Wilt u contactloos betalen met een app? Onder de 20 of 25 euro hoeft u geen pincode meer in te geven: het volstaat om het scherm van uw smartphone te ontgrendelen en uw toestel in de onmiddellijke buurt van de terminal te houden.

Bij Android Pay – waaraan u dus achterliggend een debet- of kredietkaart gekoppeld heeft – geldt zelfs géén limiet: ook grote winkelkarren kan u dus contactloos betalen. Om een klein bedrag (tot 25 euro) te betalen, haalt u gewoon uw smartphone uit de slaapstand en houdt u uw telefoon tegen de betaalterminal. Voor grotere bedragen moet u uw telefoon ontgrendelen met behulp van de pincode of een patroon of digitale vingerafdruk indien als u dat ingesteld hebt. “De eigenlijke betalingslimiet is daar dus dezelfde als die van de debet- en kredietkaarten die u toegevoegd hebt. Het werkt ook internationaal. Wilt u in de Verenigde Staten ook met Android Pay betalen, dan moet u wel de kaarten activeren voor gebruik, net zoals u dat nu al voor de fysieke kaarten moet doen”, geeft Johan Maes ons nog mee.

Betalen we al veel contactloos?

De meeste grootbanken leveren ondertussen contactloze debetkaarten aan hun klanten. Volgens Worldline zijn er nu al 3,5 miljoen contactloze debetkaarten in omloop in België: dat is meer dan 20 procent van alle debetkaarten. De meeste banken geven een NFC-bankkaart uit van zodra de bestaande kaart van een klant moet worden vervangen. Maar klanten kunnen bij sommige banken ook zelf zo’n NFC-kaart vragen. Ook kredietkaarten worden trouwens alsmaar meer uitgerust met NFC. Een kleine 400.000 NFC-kredietkaarten zijn al in omloop in ons land.

2017 was het jaar waarin Bancontact contactloos betalen met de smartphone naar het grote publiek heeft gebracht. Sinds oktober vorig jaar kan iedere Belg met een Android-smartphone en een bankrekening bij een van de 20 Belgische banken ook contactloos betalen via de Bancontact-app. Sinds de lancering werden er 57.339 contactloze betalingen uitgevoerd. Dat lijkt eerder bescheiden, maar Kim Van Esbroeck, CEO van Bancontact Company, is wel tevreden: “Een mooi resultaat aangezien er een gedragsverandering dient plaats te vinden om contactloos te betalen met je smartphone. We zien ook dat de Bancontact-app heel wat nieuwe gebruikers aantrekt.”

Van het totaal aantal contactloze betalingen zou maandelijks ongeveer 3 procent via de Bancontact-app verlopen. Volgens Johan Maes gebeuren de meeste contactloze betalingen inderdaad nog via NFC-kaarten maar hij ziet de apps wel populairder worden. “In het buitenland hebben we dat ook gezien. Eenmaal een kritische massa bereikt is en mensen meer en meer betalingen via smartphone zien gebeuren rondom hen, zullen ze het ook zelf gaan gebruiken”, weet Maes. Een redenering die Kim Van Esbroeck volgt. “Uit onze cijfers kunnen we afleiden dat er nieuwsgierigheid leeft bij de Belg om contactloos te betalen met de Bancontact-app. We zien ook uit de reacties die we krijgen van de gebruikers dat ze contactloos blijven betalen eenmaal ze de smaak te pakken hebben.”

Waar betalen we dan vooral contactloos?

“Met de Bancontact-app wordt vooral contactloos betaald in de supermarkt, maar ook bij veel snackbars, bedrijfsrestaurants, bakkers, bloemenwinkels, apotheken en frituren. Niet verwonderlijk, aangezien het gebruiksgemak van contactloos betalen vooral terug te vinden is in het betalen van kleine bedragen zonder pincode”, aldus Van Esbroeck.

Wordt 2018 een scharnierjaar?

“Ik denk het wel. Eenmaal we de kritieke massa bereikt hebben, dan gaat het gebruik alleen maar versnellen. Al moeten we wel aandacht blijven hebben voor educatie bij de handelaars en verkopers, en moeten consumenten in sommige gevallen nog over een drempelvrees geholpen worden. Bewustwordingscampagnes kunnen daar zeker helpen, maar de technologie zien gebruikt worden in de alledaagse winkelomgeving is minstens zo belangrijk”, meent Johan Maes.

“Vergeleken met onze buurlanden staat contactloos betalen in België nog in de kinderschoenen. Vandaag brengen Belfius, Beobank, BNP Paribas Fortis, CBC, KBC en ING al debetkaarten uit waarmee je contactloos met Bancontact kan betalen. Andere banken volgen later dit jaar. Uit een eigen onderzoek blijkt trouwens dat de Belg vaker contactloos, maar ook mobiel (van persoon tot persoon, nvdr) wenst te betalen. Vorig jaar werden er in totaal 12 miljoen betalingen met de Bancontact-app uitgevoerd, een verviervoudiging vergeleken met 2016. We verwachten dat zowel mobiel als contactloos betalen zich zal verder zetten in 2018,” aldus Kim Van Esbroeck, ceo van Bancontact Company.