‘AI kan verzekeren dat het juiste materiaal op de werf staat’

Met een nieuw AI-project wil expertisecentrum Buildwise bouwbedrijven papierwerk uit handen nemen. Een veertigtal aannemers stapte alvast mee in het verhaal.

Veel aannemers hebben een hartsgrondige aversie van papierwerk. Wat sneu is voor hen, want ze zitten in een sector die net op erg véél administratie steunt. Vergunningen, subsidieaanvragen, bestekdocumenten, personenregistratie: een mens moet er maar zin in hebben. Tijd voor een nieuw werktuig op de werf, zegt Buildwise, het in Zaventem gevestigde expertisecentrum van de bouwsector: kunstmatige intelligentie. Sinds large language models (LLM’s) twee jaar geleden hun doorbraakmomentje kenden, beginnen ze in verscheidene sectoren al te bewijzen dat ze administratieve taken minder tijdrovend, complex en repetitief kunnen maken. En dat zal in de bouwsector niet anders zijn, denken ze bij Buildwise.

“Neem bijvoorbeeld het bestek: typisch wordt slechts één op de tien daarvan een bouwproject”, zegt Jean-Christophe Vanderhaegen, Embuilds directeur-generaal voor Brussel en Vlaams-Brabant. “Veel werk wordt dus voor niets gedaan. Maar stel je dan eens voor dat je ineens een groot deel daarvan kunt overlaten aan LLM’s: dan verlies je er tenminste minder tijd aan. Oké, die verhouding van één op tien blijft misschien wel bestaan. Maar je kunt wel misschien tien tot twintig uur per week aan tijd winnen door het automatisch te laten doen.”

Interne oefening

Enter AI Construct, een project dat Buildwise momenteel aan het lanceren is samen met Embuild Vlaanderen en innovatiecentrum Sirris, met onder meer een slimme assistent die gerichte vragen beantwoordt uit de data van het bedrijf zelf én dat – in een later stadium – aan compliancy checking zal doen met de geldende regelgeving. Wanneer een medewerker die bot bijvoorbeeld vraagt wat de voorschriften voor betonsterkte binnen een bepaald project zijn, moet hij daar een pasklaar antwoord op krijgen. Diezelfde slimme helper zou bijvoorbeeld ook automatisch formulieren kunnen invullen. Het wordt het eerste concrete concept uit een oefening waarmee Buildwise al eventjes bezig is. “AI is niet nieuw meer voor ons: we wilden eerst zelf voldoende kennis vergaren in dit veld, zodat we als een legitieme partij naar de sector toe konden gaan”, zegt Pieter Van Geite, IT-directeur bij Buildwise.

Kunstmatige intelligentie zit nog maar vers in het collectieve geheugen, en het wordt momenteel fel gehypet. Twee dingen die niet helemaal goed sporen met de technologisch wat conservatieve houding van de bouw. “We zijn, na de landbouw, de tweede minst innovatieve sector”, geeft Vanderhaegen toe. “Dat vloeit voor een groot stuk voort uit de aard van wat we doen: wij zetten gebouwen of infrastructuur neer, dingen die vijftig tot honderd jaar moeten meegaan. Er tekenen zich natuurlijk wel innovaties af, zoals klimaatneutrale gebouwen, maar ook dat zijn eerder megatrends die eveneens tien tot vijftien jaar tijd in beslag nemen. Zeker op gebied van digitalisering lopen we gewoon achter.”

Stervensdruk

Hoe ze het dan toch verkocht willen krijgen? “Door in te spelen op de al lang bestaande problemen waarmee de bouwsector kampt, en waar AI nu toevallig écht iets aan kan doen”, vertelt R&D-expert Tycho de Back in het Zaventemse democentrum van Buildwise. “Iedereen heeft het stervensdruk met papierwerk. Administratieve dingen gaan weleens fout, wat extra tijd slurpt en faalkosten genereert. Als je dan weet dat je met AI in één keer alle relevante informatie kan trekken uit een bouwdocument van honderden pagina’s lang, en die data in dezelfde moeite kan checken met gegevens uit andere documenten, dan weet je meteen dat je een heel concrete oplossing voor een probleem hebt. Kunstmatige intelligentie kan je helpen verzekeren dat morgen het juiste materiaal op de werf staat. We weten dat onze leden vaak heel kleine marges hebben, en heel weinig tijd voor hun R&D. Dus alles wat ze wél doen moet, heel klinkklaar, direct rendement geven. Als we dan zeggen: dat verslag van een werfvergadering, daar heb je misschien nog twintig procent van je tijd voor nodig, en voor iedere toekomstige meeting bespaar je datzelfde soort tijd, dan hebben we een ingangetje om een nog iets complexer AI-verhaal te vertellen.”

Op de werf

In diezelfde geest werden ook de andere, nog vroege AI-experimenten gebouwd die de Back aan Data News toont in zijn demoruimte. Een daarvan analyseert constant beelden van een werfcamera om à la minute gevaarlijke zones – plaatsen waar graafmachines in de weer zijn bijvoorbeeld, of waar vrachtwagens de werf op rijden – aan te wijzen. Een andere analyseert barsten in beton op basis van dronebeelden, om te helpen voorspellen waar en wanneer de constructie moet worden versterkt.

En ook in de concrete toepassingen waarmee Buildwise weldra naar bouwbedrijven wilt gaan staat er al een volgende klaar: met AIDA-WERF, opgetrokken samen met imec, zal worden aangetoond hoe AI in de toekomst rechtstreeks op de werf aanwezig moet zijn. Op basis van data uit dronebeelden, vaste cameraopstellingen, sensoren en LiDAR-scans moeten de algoritmes van dat systeem onder meer automatisch fouten detecteren. Of de AI zal de voortgang van de bouw kunnen visualiseren door al die gecapteerde data te koppelen met beschikbare ontwerpgegevens. “Het wordt allemaal beter waar je bij staat”, zegt de Back. “Honderd procent betrouwbaar is het nog niet, daar moeten we gewoon realistisch over zijn. Maar er wordt keihard aan gewerkt.”
Buildwise ziet een opsteker in het feit dat AI Construct inmiddels al 42 aannemers mee in het verhaal trok. Dat zijn niet alleen maar grote bedrijven. “Dat we de kmo’s mee moeten hebben, omdat die het merendeel van de bouwsector vertegenwoordigen, spreekt voor zich”, zegt Pieter Van Geite. “Ook daarin maakt AI een verschil. Vroeger zag je de innovaties vooral opduiken bij grotere bedrijven, maar we zien nu dat kunstmatige intelligentie bepaalde toepassingen heel laagdrempelig maakt. Er zijn geen reusachtige budgetten voor nodig voor de meeste disruptieve general purpose-technologie sinds de komst van het internet.”

Auteur: Ronald Meeus