Organisaties die IT-duurzaamheid in hun strategie opnemen, halen daar concurrentieel voordeel uit, maar hoe pak je dat streven naar duurzame IT het beste aan? Hans Stokking van de Nederlandse onderzoeksorganisatie TNO wijst op het belang van digitale ‘toereikendheid’.
IT-activiteiten vertegenwoordigen volgens het Internationaal Energieagentschap ongeveer 4% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Dat aandeel dikt nog verder aan, onder andere door de toenemende adoptie van GenAI. Hans Stokking, wetenschapper digitale infrastructuur bij TNO, gaf tijdens het GreenTech Forum in Brussel aan dat het bewustzijn rond de duurzaamheid van IT groeit. Toch hebben veel organisaties nog altijd moeite om tot effectieve actie over te gaan, stelt hij vast.
Stokking verwijst naar het complexe landschap met veel leveranciers, integratoren en organisaties: ‘Bovendien zijn er met Amazon, Microsoft en Google drie heel dominante spelers. Hun beslissingen hebben een grote impact op de mondiale CO2-voetafdruk. Als lokale speler moet je ondertussen wel alle kansen aangrijpen om kleine stenen te verleggen.’
Paradoxen
Stokking stipt aan dat de regelgevers zelf worstelen met het gegeven duurzame IT. ‘De roep om duurzamere IT klinkt steeds luider, maar overheden realiseren zich dat het indijken van IT de innovatie belemmert.’ Ook op het vlak van samenwerking is er sprake van een paradox. ‘Veel bedrijven beseffen dat samenwerking duurzame initiatieven naar een hoger niveau tilt, maar zijn vaak terughoudend om met een sectorspeler in zee te gaan,’ zegt Stokking.
Eenzelfde tegenstrijdigheid vind je op het technologieniveau: de cloud opent de weg naar een hogere efficiëntie en meer duurzaamheid, maar leidt op zijn beurt tot een toenemend gebruik van IT-toepassingen. ‘Aan het einde van de rit neemt de CO2-voetafdruk dus niet af.’
‘Toereikendheid’
Bedrijven moeten volgens Stokking hun IT-gebruik in vraag durven stellen. ‘Ik pleit voor een rationele benadering en wat ik omschrijf als ‘digitale toereikendheid’. Wil je inzetten op GenAI, dan moet je wel kunnen uitleggen hoe de tool de productiviteit van jouw onderneming bevordert. Is er geen meerwaarde voor de business, dan kan het ook met minder.’
Op het vlak van hardware raadt Stokking organisaties aan om te kiezen voor circulariteit en om te opteren voor toestellen met een langere levenscyclus. ‘Even nuttig is bewustzijn creëren rond duurzame laadgewoontes. Je zorgt er idealiter voor dat werknemers de accu van hun laptop altijd tussen de 20% en 80% opladen.’
Een duurzaam IT-beleid vereist een bedrijfsbrede benadering. ‘Beschouw het gerust als een strategische dimensie, waarbij zowel de IT-afdeling, de CSRD-verantwoordelijken als andere bepalende rollen mee rond de tafel zitten. Extern vereist de weg voorwaarts de samenwerking tussen IT-gebruikers, technologieleveranciers, kennisinstellingen en beleidsmakers.’
Uitdagingen
Stokking is auteur van een onderzoeksrapport rond groene IT, gebaseerd op input van twintig Nederlandse organisaties, waaronder ABN Amro, Air France-KLM en Philips. In de studie komen verschillende uitdagingen aan de oppervlakte. ‘Veel organisaties worstelen met het verkrijgen van transparante en verifieerbare emissiegegevens, onder meer op het niveau van de cloudaanbieders.’
Wat ook niet voor de hand ligt, is de integratie van duurzaamheid binnen de IT-governance en het vertalen van algemene doelen naar meetbare resultaten. ‘Daarnaast moet je voor een duurzame IT in ketens denken, aangezien Scope 3-emissies (indirecte uitstoot, nvdr) voor veel organisaties een substantieel deel van de IT-gerelateerde emissies vertegenwoordigen. Het in kaart brengen en aansturen van de volledige supply chain gaat echter gepaard met de nodige complexiteit.’
Positieve slotsom
Tot slot moeten we ook rekening houden met nettopositiviteit. ‘Je moet een verlaagde ecologische voetafdruk van IT afzetten tegen de waarde die IT levert aan de mens en maatschappij’, aldus Stokking. Het is namelijk de bedoeling dat de slotsom positief blijft.