In een wereld die steeds meer afhankelijk wordt van digitale informatie, rijst de vraag: hoe kunnen we ervoor zorgen dat onze waardevolle gegevens niet alleen vandaag, maar ook in de verre toekomst toegankelijk én bruikbaar blijven?
Het eArchiving-initiatief van de Europese Commissie biedt een antwoord op deze uitdaging. Het gaat om een sterke samenwerking tussen technologische partners dat een kader schept voor duurzame en toekomstbestendige digitale archivering, zo leren we uit een babbel met Gregor Završnik tijdens de afgelopen IT Press Tour waarop Data News aanwezig was. Završnik is de CEO van de Sloveense geospatial dataspecialist Geoarh én ook lid van de EU Digital Archiving group.
‘Digitale gegevens zijn kwetsbaar, ze zijn vergankelijker dan we misschien beseffen’, zegt Završnik. ‘Technologische veranderingen, zoals verouderde bestandsformaten en software, kunnen de toegang tot gegevens in de toekomst belemmeren. Bovendien kunnen digitale gegevens gemakkelijk verloren gaan door hardwarestoringen, cyberaanvallen of menselijke fouten. Zonder adequate archiveringsstrategieën lopen we het risico dat waardevolle informatie voorgoed verloren gaat’, schetst de man de uitdaging waar we voor staan.
Duurzame oplossing via samenwerking
Het eArchiving-initiatief biedt een duurzame oplossing voor deze uitdagingen. Door open standaarden, gestandaardiseerde metadata en tools te bieden, helpt het initiatief overheden maar ook andere organisaties bij het duurzaam beheren en bewaren van hun digitale archieven. eArchiving zorgt ervoor dat digitale gegevens toegankelijk, betrouwbaar en bruikbaar blijven, zelfs in een snel veranderende technologische omgeving.
‘Als data de nieuwe olie is, wat drijft dan de economie?’, vraagt Završnik zich af. ‘De waarde ligt niet in de olie zelf, maar in de afgeleide producten zoals benzine en diesel. Het zijn deze brandstoffen die worden gebruikt om motoren aan te drijven, wat de olie-economie aandrijft. Op dezelfde manier ligt de waarde van data niet alleen in de data zelf, maar in de mogelijkheid om deze data snel en efficiënt te gebruiken en te analyseren’, klinkt het. ‘Dit is ook waar de Europese dataruimtes een rol spelen. Deze dataruimtes fungeren als ‘benzinestations’ voor data, waardoor data snel en gemakkelijk toegankelijk wordt voor verschillende organisaties en sectoren’, trekt hij de analogie tussen olie en data helemaal door.
Ook Belgische partner
Het eArchiving-initiatief kwam oorspronkelijk van de nationale (overheids)archieven in Europese lidstaten, zoals Nederland, Denemarken, Estland en Zwitserland. Al snel werd het initiatief sterk ondersteund door de Europese Commissie, die het belang erkent van duurzame digitale archivering voor een toekomstbestendige digitale economie. Het is de Commissie die het project financiert en zorgt voor de nodige kaders en richtlijnen. vVoor de eigenlijke ontwikkeling en implementatie van eArchiving-oplossingen tekent een consortium van technologische en academische partners waaronder Keep Solutions, Universiteit van Glasgow, CSC – IT Center for Science Ltd, Open Preservation Foundation. En natuurlijk het Belgische bedrijf IdenTrust – eerder dit jaar omgedoopt tot TrustScape, dat een cruciale rol speelt in het waarborgen van de toekomst van onze digitale gegevens.
De kracht van open standaarden
Een van de belangrijkste pijlers van eArchiving is het gebruik van open standaarden. Dit betekent dat de tools en methoden die worden gebruikt voor archivering niet afhankelijk zijn van specifieke softwareleveranciers of propriëtaire technologieën. Hierdoor wordt de kans op vendor lock-in verkleind en wordt de interoperabiliteit tussen verschillende systemen bevorderd. Dit is essentieel om ervoor te zorgen dat gegevens ook in de toekomst toegankelijk blijven, zelfs als de technologie verandert.
We hebben de plicht om ervoor te zorgen dat onze digitale erfenis bewaard blijft voor toekomstige generaties
Gestandaardiseerde metadata
Een andere belangrijke component van eArchiving is het gebruik van gestandaardiseerde metadata. Metadata beschrijft de inhoud en context van digitale gegevens, waardoor ze gemakkelijker vindbaar en interpreteerbaar zijn. Door gestandaardiseerde metadata te gebruiken, kunnen verschillende organisaties en systemen gegevens uitwisselen en begrijpen, zelfs als ze verschillende archiveringssystemen gebruiken.
eArchiving in de praktijk
Het initiatief heeft ondertussen al zijn waarde bewezen in diverse sectoren. Overheidsarchieven steunen er op om zo historische documenten en gegevens te bewaren, zodat ze toegankelijk blijven voor onderzoekers en burgers. In de gezondheidszorg helpt eArchiving bij het beheren van patiëntendossiers en medische gegevens, wat cruciaal is voor de continuïteit. Onderwijsinstellingen gebruiken eArchiving dan weer voor het bewaren van onderzoeksgegevens en studentenrecords, wat bijdraagt aan de kwaliteit van onderwijs en onderzoek.
Wat brengt de toekomst?
De technologische toekomst heeft veel vraagtekens. Maar ook de toekomst van eArchiving is op zich ook onzeker. In oktober 2022 is het project gestart met een aanbesteding voor twee jaar met telkens twee mogelijke verleningen van een jaar. ‘Er is nog geld voor een verlenging en misschien volgt er dan nog één. Maar wat er nadien gebeurt, weten we niet’, aldus Završnik die uiteraard hoopt dat het project geen stille dood gaat serven. ‘Het eArchiving-initiatief blijft zich ontwikkelen om te voldoen aan nieuwe behoeften en veranderingen. Met de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) en blockchain, ontstaan er ook nieuwe mogelijkheden voor het beheren en bewaren van digitale gegevens. Maar even goed ook nieuwe uitdagingen. Hoe dan ook vind ik dat het onze plicht is om ervoor te zorgen dat onze digitale erfenis bewaard blijft voor toekomstige generaties. Je kan je toch niet voorstellen dat binnen enkele decennia blijkt dat onze digitale geschiedenis volledig weg is?’, besluit de man.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier