Wie de Europese regulering wil beïnvloeden, moet sneller aan de onderhandelingstafel en data gaan delen. Dat was de onverbloemde boodschap van Margrethe Vestager aan de IT-leiders op de Gartner-conferentie, waar ze pleitte voor een partnerschap in plaats van een conflictmodel, en tegelijk opriep om te investeren in Europese technologie.
Margrethe Vestager, de voormalige en invloedrijke Eurocommissaris voor concurrentie, spaarde het ICT-publiek op de Gartner-conferentie in Barcelona niet. In een interview ‘on stage’ met Nader Henein van Gartner bracht ze op een zeer innemende en authentieke wijze een alles bij elkaar toch vrij harde, driedelige boodschap voor de aanwezige CIO’s en IT-leiders: wees bereid om ‘een beetje pijn te lijden’ voor Europese tech, begin met data delen – wanneer het gaat over regulering – en maak werk van meer diversiteit. En daarmee doelde ze niet alleen op het diversifiëren in je technologische keuzes maar had ze het ook expliciet over de nood aan meer diversiteit in IT-teams. ‘Want meer vrouwen betekent meer concurrentie voor middelmatige mannen en dat wordt hoogtijd’, klonk het.
1. De pijn van soevereiniteit
De meest directe oproep van Vestager was gericht op het inkoopgedrag van de aanwezige leiders. Ze stelde dat de Europese Commissie kijkt naar het invoeren van ‘Made in Europe’-criteria bij publieke aanbestedingen en riep de private sector op hetzelfde te doen, zelfs als dat op korte termijn nadelig lijkt. Ze zoekt ‘first movers’ die de Europese tech-industrie willen helpen ontwikkelen.
‘Ik denk dat het belangrijk is dat er ‘first movers’ onder jullie zijn die zeggen: ‘Wel, ik ben bereid om een beetje pijn te lijden om dit mogelijk te maken, zodat we een echt Europees alternatief hebben’’, aldus Vestager. De reden voor deze pijnlijke keuze is volgens haar pure risicoanalyse. Ze benadrukt dat CIO’s de ‘volledige prijs’ moeten bekijken. Die prijs bestaat niet alleen uit geld, maar ook uit het weggeven van data en het aangaan van strategische risico’s. ‘Hoe zeker ben je dat een leverancier je van diensten gaat kunnen blijven voorzien?’, stelt ze.
Het is belangrijk dat er ‘first movers’ zijn die bereid zijn om een beetje pijn te lijden door bewust voor Europese technologie te kiezen
Vestager waarschuwde dat deze risico’s nu ‘materieel worden’ en vergeleek de huidige ‘gevaarlijke digitale afhankelijkheid’ direct met de eerdere energie-afhankelijkheid van Europa van Rusland. Ze gebruikte de halfgeleiderindustrie als sprekend voorbeeld. Vestager erkent dat Europa ‘op geen enkele manier zelfvoorzienend’ kan zijn voor die hele keten, maar wel ‘meer zelfbewustzijn en meer zelfvertrouwen’ kan hebben. Ze wijst tegelijk op de unieke Europese sterktes: ‘zowel ‘s werelds belangrijkste onderzoeksorganisatie voor halfgeleiders, imec, bevindt zich in Europa”, als het ‘must visit’ bedrijf ASML en zijn ecosysteem’. De boodschap is dat Europa een ‘zwaardere voetafdruk’ in die waardeketen moet hebben.
2. Data delen
Die onvoorspelbare wereld vol nieuwe risico’s is precies waarom Europa – de vaak wel door bedrijven verfoeide en gehate – regulering zoals de AI Act en de Digital Markets Act (DMA) introduceert. Vestager toonde begrip voor het gevoel dat de relatie met regulatoren ‘adversarial’ kan zijn, maar ze stelde dat het ook een ‘partnerschap of onderhandeling’ kan zijn. De keuze is aan de industrie. Haar advies klonk helder: Kom vroegtijdig praten. ‘Vergroot de kennis in Brussel. Het is altijd goed om kennis door te geven en te zeggen: dit is onze realiteit. Dit is hoe wij de dingen zien.’
Voorzie ons van uw data, zodat we betere analyse kunnen doen.
Ze bekritiseerde impliciet bedrijven die enkel via lobbygroepen van zich laten horen. Ze wil dat leiders zélf aan tafel komen met concrete data. ‘Heel vaak… vraag ik: ‘Help ons alstublieft. Voorzie ons van uw data, zodat we een betere analytische basis krijgen voor wat we willen doen’’.
Vestager gaf ook ruiterlijk toe waarom nieuwe wetten zoals de DMA nodig waren. Haar eerdere instrumenten, zoals de miljardenboetes voor techgiganten, werkten simpelweg niet voldoende. ‘We zagen heel weinig verandering’, erkent ze. ‘We realiseerden ons dat het probleem veel dieper gaat dan wat we kunnen oplossen met het mededingingsrecht’.
3. De ‘ongemakkelijke’ winst van diversiteit
Tot slot breidde Vestager haar advies over leiderschap uit van de externe relaties in Brussel en Europa naar de interne organisatie. Ze hield een krachtig pleidooi voor diversiteit in teams, niet als een ‘soft skill’ maar als een harde bedrijfsstrategie. ‘Het is eenvoudigweg aangetoond dat het ‘better business’ is om diversiteit te hebben.’
Ze gaf een zeldzaam inkijkje in haar eigen aanpak bij de Commissie, waar ze het doel voor vrouwen in leidinggevende functies verhoogde van 40% naar 50% . Om dit te bereiken, werden er ‘deputy head of unit’-posities gecreëerd om een ‘pipeline’ aan talent te bouwen, gecombineerd met ‘druk vanuit het leiderschap’ om de doelen te halen.
Ik begrijp dat meer vrouwen ook slecht nieuws is voor de middelmatige man. Meer concurrentie is moeilijk, maar misschien is het wel hoog tijd daar voor.’
Ze was ook openhartig over haar persoonlijke ervaring. Ze verwees naar haar lange carrière in door mannen gedomineerde omgevingen. ‘Ik heb ontelbare keren in niet-diverse teams gezeten met alleen maar mannen rondom mij met blauwe hemdjes en maatpakken’, vertelde ze. ‘Het werd ook een probleem want ik kon mezelf niet spiegelen’, legde ze uit. ‘Maar wat ik ben gaan waarderen, zijn de verschillende perspectieven, de verschillende ervaringen, de verschillende standpunten. Want als ik met mensen was die alleen maar waren zoals ik, zou ik dat niet krijgen.’
Er is een speciale plaats in de hel voor vrouwen die andere vrouwen niet helpen
‘Maar het is niet altijd comfortabel om in een divers team te zitten’, erkende ze anderzijds ook. ‘En ik begrijp dat meer vrouwen ook slecht nieuws is voor de middelmatige man. Want meer concurrentie. En concurrentie is moeilijk, maar misschien is het wel hoog tijd daar voor.’ Waarna een luid applaus uitbrak – onder het toch wel door mannen gedomineerde IT-publiek. Afsluiten deed Vestager overigens met een citaat van Madeleine Albright die ze haar grootste inspiratiebron voor leiderschap noemt: ‘Er is een speciale plaats in de hel voor vrouwen die andere vrouwen niet helpen’.
Kan AI de CIO tot superheld in het bedrijf maken?
Vestager over AI: ‘Er is een gevaar dat we dom worden’
Tijdens haar gesprek relativeerde Margrethe Vestager de wijdverspreide angst voor de complexiteit van de AI Act. Volgens haar is de kern eenvoudig. ‘De zeer eenvoudige versie van de AI Act is een plicht om te weten wat je doet’, stelde ze.
Ze benadrukte dat de wet zich niet richt op de technologie zelf, maar op de toepassing ervan. Voor het merendeel van de toepassingen, zoals het optimaliseren van een toeleveringsketen, logistiek of onderzoek, is er volgens haar ‘geen impact’.
De wet focust op hoog-risico use cases. ‘Als je actief bent in verzekeringen, het geven van hypotheken, of aanwervingen, is het een goede zaak dat je weet hoe het algoritme werkt’. De plicht is om te weten ‘hoe het getraind is [en] het past bij het doel’. Een klein aantal toepassingen, zoals sociaal scoren door overheden of speelgoed dat kinderen manipuleert, is simpelweg verboden omdat ‘dit niet is wie we zijn in Europa en waar we voor staan’.
Vestager deelde wel nog snel haar persoonlijke vrees voor AI, die verder gaat dan de wet. Het grootste gevaar is ‘dat we dom worden’, omdat we de fundamentele vaardigheden zoals rekenen en schrijven niet meer oefenen. ‘Laat ons niet die fout maken en essentiële vaardigheden niet meer aanleren bij onze kinderen’, klonk het duidelijk.
Nog fundamenteler is haar angst dat AI de menselijke relaties uitholt. Ze verwees naar CEO’s die haar vertelden dat ze de pandemie overleefden ‘niet dankzij technologie, maar dankzij de relaties die ze hadden met leveranciers en klanten. Als we geen relaties hebben, hebben we geen samenleving’, concludeerde ze. ‘En als we geen samenleving hebben, hebben we geen markten. En zonder markten, geen goede business’.
Maakt slimme AI ons dommer? Doe de test