De Vrije Universiteit Brussel (VUB) en de Vlaamse regering hebben in Zellik de nieuwe Tier-1 supercomputer ‘Sofia’ ingehuldigd.
In het Nexus datacenter op het Green Energy Park in Zellik werd gisteravond ‘Sofia’ officieel ingehuldigd. Deze nieuwe supercomputer vervangt de eerdere Tier-1 systemen Hortense (UGent) en BrENIAC (KULeuven) en zal de komende zes jaar beheerd worden door de VUB. Het project is een cruciale schakel in het ecosysteem van het Vlaams Supercomputer Centrum (VSC), dat rekenkracht levert aan alle Vlaamse universiteiten en strategische onderzoekscentra maar ook aan de industrie.
‘Machinekamer van de toekomst’
Wat Sofia – het Griekse woord voor ‘wijsheid’ – onderscheidt van haar voorgangers, is de nadrukkelijke focus op artificiële intelligentie. Waar supercomputers traditioneel leunden op zware CPU-clusters, verschuift de balans nu drastisch naar GPU’s die essentieel zijn voor het trainen van complexe AI-modellen. ‘De architectuur van Sofia vergeleken met die van de vorige supercomputer Hortense, illustreert de technologische verschuiving door AI van de afgelopen 5 jaar’, zegt Karin Voets, CIO van de VUB.
De supercomputer is goed voor een initiële investering van 8,6 miljoen euro en is de snelste supercomputer ooit in België. Al is dat nog steeds relatief. In de lijst met 500 grootste supercomputers zal Sofia allicht ergens in de middenmoot opduiken. Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA), die de computer officieel mocht inhuldigen, benadrukte dat Vlaanderen niet probeert de grootste te zijn, maar wel de slimste keuzes wil maken. ‘We investeren in de machinekamer van de toekomst’, aldus Diependaele. ‘Dit is een bewuste keuze om de best mogelijke omgeving te creëren waarin onze onderzoekers kunnen excelleren’.
VUB mag nieuwe Vlaamse supercomputer huisvesten
Het systeem werd gebouwd door het Japanse technologiebedrijf NEC, en geleverd door meer bepaald NEC Deutschland dat als beste uit de aanbestedingsprocedure kwam. Het hart van Sofia wordt gevormd door 21 nodes met 8 GPU’s van NVIDIA (H200 SXM5), onderling verbonden via een 400 Gbps InfiniBand netwerk. ‘Hierdoor zijn grootschalige AI-trainingen over alle GPU’s heen mogelijk’, verduidelijkte Voets. Daarnaast beschikt het systeem ook over extra veel geheugen (zie kaderstuk met specificaties, nvdr) voor bijvoorbeeld data-intensieve fysica-simulaties.
Groene rekenkracht
Met een capaciteit van 315 kilowatt is Sofia een grootverbruiker van energie: vergelijkbaar met zo’n 600 huishoudens. Toch was energie-efficiëntie een kernvoorwaarde van de aanbesteding. Het Nexus datacenter in Zellik, waar Sofia gehuisvest is, geldt als een van de groenste van België met een PUE (Power Usage Effectiveness) van 1,2. Nexus werd vorig jaar al kort na de opening verkocht aan het Nederlandse Penta Infra.
Penta Infra neemt gloednieuw Brussels Nexus datacenter over
‘Het heeft geen zin om een fantastische kachel in een slecht geïsoleerd huis te zetten’, stelde Voets. Omdat moderne GPU’s zoveel hitte genereren dat luchtkoeling niet meer volstaat, is het datacenter volledig voorzien op waterkoeling. De VUB heeft zichzelf daarnaast een bezettingsgraad van 80 procent opgelegd om de investering maximaal te laten renderen. ‘En elke onderzoeker zal in alle transparantie ook kunnen zien hoeveel energie zijn of haar onderzoeksopdracht op Sofia verbruikt heeft’, aldus Voets.
Van staalkabels tot klimaatmodellen
Vlaamse bedrijven en onderzoekers kunnen via het VSC rekenuren aanvragen op de nieuwe infrastructuur. Vanaf januari zullen de eerste concrete berekeningen uitgevoerd kunnen worden op Sofia. De rekenkracht zal dan breed worden ingezet: van medisch onderzoek en materiaalwetenschappen tot taaltechnologie. Een van de eerste gebruikers is klimaatwetenschapper Wim Thiery (VUB). Voor zijn team is de komst van Sofia cruciaal. ‘Wij draaien klimaatmodellen die de interacties tussen atmosfeer, land, oceanen en ijskappen simuleren’, legde Thiery uit tijdens de voorstelling. Dankzij de nieuwe infrastructuur kunnen die simulaties veel gedetailleerder worden uitgevoerd. ‘De uitkomsten zien eruit als satellietbeelden, maar het zijn wel degelijk berekeningen’, aldus Thiery, die een supercomputer nodig heeft om de impact van klimaatverandering op toekomstige generaties in kaart te brengen. Ook voor de industrie biedt Sofia mogelijkheden, bijvoorbeeld voor bedrijven die simulaties van defecten in staalkabels of windturbines tot tien keer sneller willen draaien dan voorheen.
Een duidelijke focus op AI dus, maar de specificaties laten wel voldoende ruimte voor andere toepassingen ook. ‘Onderzoekers die niet-AI toepassingen gebruiken kunnen zeker ook terecht op de supercomputer’, benadrukt Ward Poelmans, afdelingshoofd Scientific Data & Compute (SDC) binnen de Directie ICT van de VUB. De bouw verliep niet zonder horten of stoten. Zo dreigde vertraging doordat sommige hardware niet meteen beschikbaar was voor levering. De GPU’s werden via afspraken met NVIDIA wel vlot geleverd. ‘Met gps-trackers trouwens’, lacht Poelmans. Niet helemaal onlogisch natuurlijk voor paletten van vlot 200.000 euro per stuk.
De specificaties van Sofia
– 21 Nodes uitgerust met 8 GPUs (NVIDIA H200 SXM5). Deze nodes hebben 192 cores en 4 GB geheugen per core. In totaal geeft dit 11.239,20 TFLOPS in FP64 aan rekenkracht. De nodes zijn onderling verbonden via een NVIDIA Quantum-2 400 Gbps InfiniBand netwerk.
– 56 ‘High core’ nodes met elk 384 cores en 2 GB geheugen per core voor een totaal van 1548,29 TFLOPS (FP64). Deze nodes zijn verbonden met een NVIDIA Quantum-2 InfiniBand netwerk aan 200 Gbps.
– 16 ‘High memory’ nodes met elk 192 cores en 8 GB geheugen per core voor een totaal van 255,59 TFLOPS (FP64). Deze nodes zijn verbonden met een NVIDIA Quantum-2 InfiniBand netwerk aan 400 Gbps.
– 4 Visualisatie nodes en een webportaal om snel en eenvoudig met het systeem te kunnen werken.