De ict’er van morgen moet over zachte vaardigheden beschikken

De dagen van de ict-techneut die de bedrijfsbalans niet kan lezen, zijn geteld. Door outsourcing, krappe budgetten en veranderende economische verhoudingen is er geen ruimte meer voor de geek. Puur technische vaardigheden zijn goedkoper te halen in Verweggistan. De ict’er van morgen is óf een goed communicator met inzicht in bedrijfsvoering óf een werkeloze ict’er.

In de oertijd van de automatisering zaten ict’ers met hun mainframes opgesloten in intimiderende stofvrije ruimten. De techneuten hoefden zich niet te bekommeren om het gewone volk en konden volstaan met het communiceren met de IBM-kasten. Ze hoefden niet te weten wat voor producten hun bedrijf eigenlijk verkocht en er werd zelfs niet van hen verwacht dat ze dansten op de jaarlijkse personeelsavondjes. Die tijden liggen ver achter ons. De verandering begon ergens op een bijeenkomst in de jaren tachtig waarop de ict’ers te horen kregen dat men ook in andere talen dan Cobol moesten leren communiceren. Zo ging het van kwaad naar erger. Op een volgende bijeenkomst verklaarde de chef dat – o, rampspoed – iedereen in het bedrijf een eigen desktop zou krijgen.Wie de rapporten van de Amerikaanse marktanalisten volgt, kan concluderen dat het moment is aangebroken waarop de laatste restanten van de muren rondom de ict worden gesloopt. De drijvende krachten achter het opheffen van het isolement zijn volgens Diane Morello van marktonderzoeker Gartner: global sourcing, herstructurering van het bedrijfsleven, de demystificatie van de technologie en de automatisering (automation) van de ict. Een andere factor zijn krappe budgetten. De auteur James Champy verwacht dat de ict door de druk van outsourcing nog tien jaar lang in een ‘meer-voor-minder’ klimaat zal opereren.DemystificatieIn het Gartner rapport ‘The IT Professional Outlook: Where Will We Go from Here?’ waarschuwt Diane Morello dat de Amerikaanse ict-arbeidsmarkt tussen nu en 2010 met veertig procent zal krimpen. Dat betekent dat er werk is voor minder mensen en dat alleen ict-ers met inzicht in zakelijke processen en met goede communicatievaardigheden nog aan de bak komen. De boodschap van Morello: ‘Wie de eisen van de mark om zakelijke vaardigheden te ontwikkelen negeert, loopt een grote kans om over vijf jaar werkeloos te zijn.’ Wie meent dat dit een te pessimistische visie is, krijgt het waarschijnlijk nog benauwder bij het gedachtengoed van de auteur Nicholas Carr. De auteur van het spraakmakende boek ‘Does IT Matter’ verwacht dat rond 2015 ict-diensten net als gas en elektriciteit het bedrijf worden binnengepompt zonder dat daar intern nog een hand naar wordt uitgestoken.Demystificatie van de (ict)technologie is één van de ontwikkelingen die de ict’er dwingt om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Wanneer hij vroeger geroepen werd te helpen bij het rebooten van een desktop dan kon hij lastige vragen afketsen met wat technische termen die iedere gebruiker de lust benamen om verder te vragen. Dat is nu anders. “Vroeger hadden de werknemers hier geen benul hoe hun pc werkte,” zegt Robert Heath, een cio van een verzekeringsbedrijf in Pittsburgh, “dat is nu heel anders. Ze hebben thuis een eigen draadloos netwerk geïnstalleerd en denken nu overal verstand van te hebben.” Volgens het rapport van Gartner betekent dit dat de interne klanten van de ict steeds meer dingen zelf doen.Ook analisten die niet geloven dat de Amerikaanse ict-arbeidsmarkt drastisch zal inkrimpen, zijn toch van mening dat de eisen die aan ict’ers gesteld worden, ingrijpend veranderen. “Let op mijn woorden,” zegt Bob Schmidt, “de pure techneuten in dit vak zijn ten dode opgeschreven.” Schmidt, een ict-veteraan die werkt voor de Texaanse firma Rapp Collins Worldwide, hield onlangs een lezing met de dramatische titel ‘Is the IT Profession dying in the U.S.?’ Hij beantwoordt die vraag uiteindelijk negatief, maar stelt wel dat het vak alleen nog open zal staan voor mensen die naast technische kennis ook inzicht hebben in bedrijfsvoering en die beschikken over leiderschaps- en communicatievaardigheden. Ict’ers kijken volgens Schmidt te vaak neer op deze zachte vaardigheden.Meer projectmanagement expertiseEen vraag. Wanneer de 25-jarige Simon Bargehassus solliciteert bij een ict-bedrijf, welke delen van zijn cv maken dan de meeste indruk?Is het a) zijn universitaire opleiding in de informatica?b) zijn kennis van Java en Perl en databaseprogramma’s als SQL Server en MySQL?c) zijn eigen e.commerce website waarop hij uit India geïmporteerde volkskunst verhandelt?Welnu, Simon’s opleiding en technische vaardigheden zullen hem zeker een uitnodiging voor een interview bezorgen maar zijn ervaring als webondernemer kan betekenen dat hij gekozen wordt boven andere sollicitanten.Bovengenoemd voorbeeld is gebaseerd op de conclusies van ‘The Information Technology Workforce: Trends and Implications 2005-2008’ een rapport dat is gepubliceerd door de Amerikaanse Society for Information Managament (SIM). De auteurs van dit rapport schrijven: ‘Eén ding is zeker: ict’ers moeten meer kennis verwerven van de zakelijke aspecten van de ict om in hun carrière vooruit te komen. Technische vaardigheid zal altijd een eerste vereiste blijven van het vak, maar vijf van de top tien-eisen die organisaties stellen aan hun in-house (ict) staff hebben te maken met kennis van het bedrijf en bedrijfsprocessen.’ De vaardigheid waar het bedrijfsleven het meest om zit te springen is volgens dit rapport projectmanagement.Bijdragen aan het bedrijfsresultaatDe belangrijkste eis die werkgevers volgens het rapport van de SIM aan hun ict-werkers stellen is dat ze precies kunnen aangeven hoe ict kan bijdragen aan het bedrijfresultaat. De strikt technische functies zullen, vooral bij de grote bedrijven, meer en meer worden uitbesteed. De banen die het best bestand zijn tegen outsourcing zijn die ict-functies die veel business- en managementvaardigheden vereisen zoals business process re-engineering en projectplanning. De beste carrièrestrategie voor een ict’er is dan ook het ontwikkelen van die vaardigheden die het moeilijkste overgeheveld kunnen worden naar Bangalore en Hyderabad. Het SIM rapport biedt trouwens een veel optimistischer kijk op de ontwikkeling van de ict-arbeidsmarkt dan het eerder genoemde Gartner rapport. Volgens SIM zullen er in de komende jaren juist meer mensen nodig zijn in de Amerikaanse ict.Een ict’er moet niet alleen weten hoe zijn tools/gereedschappen werken maar vooral hoe het gebruik ervan kan bijdragen aan het bedrijfsresultaat. Cio Robert Heath zegt het zo: “Het accent in de ict verschuift van mensen die weten hoe iets werkt naar mensen die je kunnen vertellen waarom iets werkt.” Volgens het rapport dat Daine Morello schreef voor Gartner zal de ict’er van de toekomst steeds minder een technologie-expert zijn en steeds meer een bedrijfsstrateeg. Die ontwikkeling is aan de top begonnen – bij de cio – maar zet zich door tot in alle uithoeken van de ict-organisatie. Wanneer de cio praat met andere afdelingen dan moeten zijn ondergeschikten dat ook doen.”Je kunt als ict’er alleen goed communiceren met andere afdelingen wanneer je geloofwaardig bent, en geloofwaardigheid krijg je door te laten zien dat je weet waarover je praat,” aldus Robert Heath. In een column in Computerworld geeft Bill Gilbert, managing director van het recruitment/outsourcing bedrijf Korn/Ferry International, praktische tips hoe een ict’er ‘business savvy’ kan worden. “Begin met het lezen en begrijpen van alle financiële statements van je bedrijf. Leer hoe je de bedrijfsbalans en cash flow overzichten moet interpreteren, maar blijf bovenal op de hoogte van alle factoren die jouw bedrijf financieel en economisch beinvloeden.” De meest drastische stap die een ict’er kan nemen is het volgen van een MBA-opleiding.Iedereen klantBill Gilbert benadrukt in zijn column dat de ict’er het bedrijf moet kunnen begrijpen vanuit het perspectief van zijn interne en externe klanten. Gilbert: “Probeer te begrijpen welke factoren het leven van je interne klanten bepalen en vertaal dat dan naar de ict-support die ze nodig hebben.” Er is waarschijnlijk geen bedrijf waar dit principe zo rigoureus wordt toegepast als bij de supergrootgrutter Wal-Mart. In de filosofie van Wal-Mart zijn alle werknemers – dus ook de 2400 ict’ers van het bedrijf – in de eerste plaats verkopers die de klant van dienst moet zijn.De informatiedeskundigen moeten volgens de pas vertrokken cio Linda Dillman in de echte Wal-Mart wereld leven en daarom net zoveel weten van Chinese plastic rozen en John Deere grasmaaiers als van Java en de decision support systems. Wal-Mart wil dat de ict’ers in de huid van verkopers en klanten kruipen zodat ze betere bedrijfsapplicaties kunnen ontwikkelen. ‘De beste systemen worden gebouwd door mensen die precies begrijpen hoe ze worden gebruikt,’ zei Linda Dillman in een interview in Informationweek. Opvallend is dat dit voor het bedrijf juist een argument is om de ontwikkeling van applicaties niet uit te besteden naar India.Nieuwe ict-opleidingen aan de Amerikaanse universiteitenGartner mag dan het inkrimpen voorspellen van de Amerikaanse ict-markt in de komende vijf jaar, andere analisten zien dat anders. Op de conferentie ‘The Changing IT Workforce’ in Boston georganiseerd door Forrester Research, voorspelden verschillende sprekers een groeiend tekort aan ict’ers. Men hoefde maar te verwijzen naar het snel teruglopende aantal studenten aan ict-opleidingen om deze bewering te onderbouwen. Aan verschillende Amerikaanse universiteiten is het aantal studenten dat informatica of computerwetenschappen studeert sedert het imploderen van de dotcomzeepbel met vijftig tot zestig procent teruggelopen. Tegelijkertijd gaat een groeiend aantal babyboomers met pensioen. “Oudere mensen met kennis en ervaring vertrekken en nieuwe mensen zonder enige ervaring komen binnen,” aldus Forrester analist Laurie Orlov.Wat moet er gedaan worden aan dit dreigende tekort? Volgens professor John Rockart, een specialist in ict-opleidingen van het Massachusetts Institute of Technology, moeten universiteiten studiepaketten ontwikkelen die beter aansluiten bij de veranderende behoeften van het bedrijfsleven. Hij heeft het dan over “a business-technology curriculum”. Rockart: “Er is vooral een groeiende behoefte aan opleidingen in project-management en daarnaast aan mensen die uit de voeten kunnen met systems analysis, systems design, architecture en security.”Marquette University probeert reeds in de behoeften van de markt te voorzien met een nieuwe cursus ‘managing offshore development’. Professor Monica Adya heeft deze cursus ontwikkeld in samenwerking met een universiteit in het Indiase Gurgaon. Zeventien studenten van Marquette gaan een project opzetten waarvoor 42 Indiase studenten software zullen ontwikkelen. De Indiase studenten worden verdeeld in verschillende groepen die met ‘low control’ of met ‘high control’ door de Amerikaanse managers worden begeleid. Professor Adya wil de studenten vooral duidelijk maken hoe belangrijk communicatievaardigheden zijn voor het slagen van zo’n project. Met andere woorden, het wordt tijd dat ict’ers leren te dansen.