Ict-opleidingen tussen droom en daad

Dat het beter moet met ict-opleidingen, weten ict-managers Daniël Sluysmans* (Volkswagen Brussel), Stefan Seghers (Volvo Europa Truck) en Ludo Vandervelden (Toyota Europe) maar al te goed. “Minstens 5 dagen opleiding per jaar is het doel.” Over de realiteit spreken we na de resultaten van de Data News salarisenquête nog schande: een vierde van de respondenten bleek het afgelopen jaar geen enkele dag opleiding te hebben genoten.

Bij twee van de drie bevraagde managers klinkt de pijnlijke bevestiging van het fenomeen: ict’ers krijgen te weinig bijscholing. De meest recente salarisenquête van Data News (juni 2006) kwam met de naakte cijfers. 25 procent van de bevraagde ict’ers bleek de afgelopen twaalf maanden geen enkele dag opleiding te hebben gehad. Dat terwijl ruim tweederde toegeeft dat het moeilijk tot onmogelijk is om de ict-ontwikkelingen te blijven volgen. Ludo Vandervelden drukt het zo uit: “Als je geen ‘learning organisation’ hebt, blijf je gewoon stilstaan, zeker in de it-wereld”. Bij Seghers en Sluysmans heerst echter realisme: “Als ik kijk hoeveel opleiding onze ict’ers volgen, in vergelijking met de doelstellingen en met andere sectoren, dan is dat maar mager. En ondanks het feit dat de wil er wel is.”Bij beide ict-managers luidt de doelstelling 5 opleidingsdagen per persoon per jaar. Maar dat cijfer is een punt dat al te vaak nog ver aan de einder ligt. “We komen zelden aan 5 dagen per jaar,” aldus Sluysmans. “Dat heeft niet echt te maken met prioriteiten, want die kan je aanpassen, maar meer met overmacht of een gebrek aan aandacht. Ook tijdsgebrek kan een factor zijn.” Seghers is het daar niet helemaal mee eens. “Onze ict’ers hebben de beslissing ook in eigen hand. Soms zijn er geen interessante cursussen voorhanden. Het kan ook zijn dat de ict’er zelf momenteel gewoon niet geïnteresseerd is in bijscholing.””Zo lopen er bij ons natuurlijk ook rond,” reageert Ludo Vandervelden van Toyota Europe. “Maar als ik kijk naar onze interne statistieken voor het gebruik van bijscholingsmogelijkheden, dan zijn de informatici bij ons de grootste ‘consumenten’. Wij verwachten zelfs van de externe ict’ers dat ze zich blijven opleiden, hoewel de cultuur op dat vlak bij hun moederbedrijf vaak anders is. In die mate zelfs dat we er al aan gedacht hebben om bijscholing voor die medewerkers vast te leggen in een policy.”Gemengde gevoelensSeghers en Sluysmans zijn van mening dat hun medewerkers zelfstandig genoeg zijn om zelf te bepalen wat ze belangrijk vinden. De rol van de cio blijft beperkt tot stimulatie. “We stimuleren opleidingen wel, maar elke medewerker moet dat programma voor zichzelf uitwerken. Elke werknemer heeft zijn ‘personal business plan’ en ‘personal development plan’. Hij neemt zelf het initiatief voor een opleiding en legt dat aan zijn rechtstreekse overste voor. Samen vullen ze dat ‘personal development plan’ in volgens de noden van de werknemer,” legt Seghers uit. Ook bij Volkswagen wordt eigen initiatief verwacht, maar dat loopt niet altijd even vlot, zegt Sluysmans. “Bij ons is er een centrale vormingsdienst. De ict-afdeling is verplicht om ook langs dat kanaal te gaan, hoewel die natuurlijk vooral gericht is op arbeiders. Daarom moet je eerst je behoefte fatsoenlijk op papier krijgen: waarin wil je opgeleid worden? De dienst zoekt dan een gepaste opleiding. Het is dus allereerst zaak om je behoefte degelijk te formuleren. En dan moet je nog langs de centrale dienst die logischerwijs niet echt een goed zicht heeft over de volledige markt van ict-opleidingen.” Bij Toyota Europe zijn opleidingen meer gestuurd, legt Vandervelden uit. “Wij gaan zelf aanstippen waar onze medewerkers zich verder in moeten verbeteren. Maar alles draait om het nut van de opleiding: of er nu 20 of 2 dagen moet worden bijgeschoold, dat hangt af van het belang ervan.”De cio’s hebben ook af en toe hun bedenkingen bij de globale kwaliteit van de beschikbare opleidingen. “Ik heb daarover gemengde gevoelens,” aldus Seghers. “We stellen interne evaluaties op en vragen feedback na de opleidingen. Die zijn vaak slechts gemiddeld. Bepaalde, niet nader genoemde instituten doen het steevast beter dan de rest.” Voor Sluysmans en Vandervelden biedt vooral het meer technische aanbod kwalitatieve meerwaarde. “Voor organisatorische vaardigheden is het erg moeilijk om een opleiding te vinden die echt goed is,” zegt Sluysmans. Vandervelden beaamt: “Als je verder wil kijken dan de pure, sterke techneuten in België moet je al tussen erg hooggeschoolden gaan grasduinen. In Engeland zijn er bijvoorbeeld veel meer bachelordiploma’s die ook nadruk leggen op managementvaardigheden.”CertificatenAls Sluysmans één opleiding voor zijn ict’ers moet kiezen, noemt hij de basisopleiding die elke ict-kracht bij Volkswagen Brussel krijgt: klantenoriëntatie. “Het is zowat de algemene inleiding voor hun werk bij VW. Onze ict-afdeling is een interne dienstenleverancier. Aangezien wij werken voor ‘interne klanten’ is die vaardigheid met klanten erg belangrijk.” Bij Vandervelden klinkt eenzelfde geluid: “Technische kennis is vrij evident voor een ict’er, dus wordt de meerwaarde voor de interne klanten bepaald door de managementvaardigheid.” Seghers verkiest bijscholing rond de nieuwste technologieën. “Over mobility (hard- en software) is tegenwoordig veel te doen. Bedrijfsmodellen bijvoorbeeld die werken met pda’s, waarbij de software op het intranet draait, dat vind ik interessant. Waar ik zeker niet wild van word, zijn de meer exotische varianten van ict-omgevingen en natuurlijk opleidingen over technologie die meer passé is, pakweg een programmeertaal als Cobol.”Over de waarde van certificaten zijn de it-managers verdeeld. “Ik vind zulks niet essentieel,” stelt Sluysmans. “Integendeel, voor ons is bepaalde technische kennis wel interessant, maar daarvoor de hele certificeringscyclus doorlopen, gaat wat ver. Het slorpt te veel tijd op en vraagt te veel moeite in vergelijking met hoeveel we kunnen genieten van de toegevoegde waarde van zo’n certificaat.” Seghers knikt: “Ik zie liever dat we wat meer tijd in eigen frameworks en standaarden investeren. Bij sollicitatiegesprekken wegen certificaten dan ook niet door. Als ik iets belangrijk vind bij een ict’er, dan zijn het wel vaardigheden zoals database administrator. Die krijgen nu al, en in de toekomst nog meer, een sleutelrol binnen de it-wereld.” Alleen Vandervelden vindt certificaten een echte meerwaarde. “Liever met dan zonder. Voor mij is zo’n certificaat zeker geen overbodig stukje papier.”En it-managers?”Persoonlijk scoor ik qua opleidingen dit jaar bijzonder goed,” klopt Seghers zich op de borst bij de vraag of het qua opleidingen beter gesteld is bij hem. “Ik heb een externe cursus rond business process management (bpm), process indicatoren en kpi’s deployment / balanced scorecards genoten bij Amelior. Deze 13 dagen durende opleiding maakt mijn jaar goed. Vorig jaar was dan weer wat minder. Het moet gewoon passen in het schema. Ik volg ook almaar vaker opleidingen die meer businessgericht zijn. Bovendien krijg je in de dagelijkse praktijk veel ict-kennis vanuit je leveranciers aangereikt.” En met een glimlach voegt hij er aan toe: “Om bij te blijven, lees ik ook magazines als Data News en bezoek ik bijwijlen ict-websites.”Bij Sluysmans is het momenteel heel wat poverder gesteld. “Dit jaar heb ik op ict-vlak geen opleiding gevolgd. Wel een 3 dagen durende human resources-opleiding. Ik ga bovendien almaar minder naar seminars. Als ik er al één volg, dan gaat dat bij voorkeur specifiek over it-organisatie of over de nieuwste technologieën als rfid, wlan, voip, … De meest technische seminars interesseren mij niet. Ik tracht verder veel te lezen over ict en business. Ook volg ik publicaties van organisaties als Gartner op de voet.””Elke nieuwe dag weet ik wat ik weet, maar ook wat ik niet weet. Elke dag kan ik iets leren, maar ook iets aanleren,” citeert Vandervelden zijn persoonlijke motto. “Om bij te leren, hoef ik dus niet noodzakelijk naar trainingscursussen te gaan. Ik steek bijvoorbeeld erg veel op tijdens bijeenkomsten van ‘peer groups’. Zo ga ik 4 keer per jaar naar cio-events allerhande. Ik leer erg veel uit gesprekken met collega’s.”* Het interview met Daniël Sluysmans van Volkswagen Brussel is vanzelfsprekend afgenomen voor het dramatische nieuws over de ontslagen bekend raakte.