Wie je ziet, kun je worden – daarom schrijven wij rolmodellen de toekomst in

Online representatie van vrouwen in STEM, Entrepreneurship en innovatie blijft belangrijk. Ook op Wikipedia moeten we nog een stap vooruit zetten.

Op donderdag 24 april, de ‘International Girls in ICT Day’, om 18u30, organiseer ik samen met enkele dames uit de Belgische IT-sector de tweede grootschalige schrijfsessie voor Wikipedia. We lanceerden die vorig jaar onder de naam ‘Wikithon’. Het is eigenlijk een bestaand concept (beter gekend als een edit-a-thon) en wint wereldwijd aan populariteit. Onze Wikithon legt de focus op het verkleinen van de genderkloof, zowel in de kwaliteit en volledigheid van biografieën als in de vertegenwoordiging van vrouwelijke en andere ondergerepresenteerde bijdragers op Wikipedia, met name in de domeinen STEM, entrepreneurship en innovatie.

Onze wereld wordt steeds digitaler, en online representatie bepaalt hoe we die wereld begrijpen. Wikipedia, zoekmachines en sociale media zijn de eerste toegangspoorten tot kennis en informatie. Wat we daar wel of niet terugvinden, beïnvloedt ons wereldbeeld, wie we als experts beschouwen en welke verhalen als belangrijk worden gezien. Die online kennis vormt ook de voedingsbodem voor generatieve AI. Modellen leren van wat beschikbaar is op platforms als Wikipedia, nieuwswebsites en andere digitale bronnen. Maar als bepaalde stemmen of verhalen daarin ontbreken, dan leert AI ze ook niet kennen. Zo worden blinde vlekken in onze samenleving niet alleen herhaald, maar mogelijk ook versterkt door technologie. Als de basis al niet in balans is, dan is ook al het gegenereerde in de toekomst dat niet.

Dit is geen abstract probleem: het heeft directe gevolgen. Wat niet wordt vermeld, lijkt niet belangrijk. En wat niet belangrijk lijkt, wordt vaak vergeten. Als jonge meisjes nauwelijks vrouwelijke wetenschappers, ingenieurs of ondernemers terugvinden in zoekresultaten, beïnvloedt dat subtiel, maar krachtig hun beeld van wat (misschien niet) mogelijk is. Hetzelfde geldt voor gemeenschappen die hun geschiedenis en rolmodellen onvoldoende weerspiegeld zien in online kennisbanken.

Het is niet zo eenvoudig om nieuwe informatie op Wikipedia te krijgen. Elke pagina die wordt bewerkt of toegevoegd, ondergaat een strenge controle. Voor elke quote of zin moet een duidelijke, neutrale referentie beschikbaar zijn. Door de persoon zelf gepubliceerde bronnen, sociale media of persberichten volstaan niet. Bovendien mogen auteurs geen belangenconflict hebben: je mag niet over jezelf of je eigen organisatie schrijven. Op zich is dat allemaal goed—het garandeert dat alleen verifieerbare feiten worden opgenomen. Maar het is ook een uitdaging: zonder voldoende onafhankelijke bronnen wordt het moeilijk om nieuwe onderwerpen toe te voegen of ondervertegenwoordigde figuren zichtbaar te maken.

Hier wringt een ander fundamenteel probleem: omdat er in de pers en andere publieke ruimte al minder geschreven wordt over vrouwen en andere ondervertegenwoordigde groepen, zijn er ook minder betrouwbare bronnen om hen op Wikipedia te vermelden. Dit creëert een vicieuze cirkel waarin de kennisbank slechts langzaam uitbreidt. De waarheid – welke mensen standaard als waar beschouwen – hangt grotendeels af van de bronnen die beschikbaar zijn. En als die bronnen niet evenwichtig verdeeld zijn, blijft het moeilijk om dat evenwicht later nog te herstellen — niet op Wikipedia, en niet in de AI-modellen die zich daarop baseren.

In tijden waarin inclusieve initiatieven in een stroomversnelling worden geschrapt, is het belangrijker dan ooit om projecten zoals de Wikithon te blijven organiseren. Niet als tegenreactie, maar als een vastberaden stap vooruit. Door samen te bouwen aan een representatieve en inclusieve online encyclopedie, maken we niet alleen kennis toegankelijker, maar tonen we ook aan dat verandering mogelijk is—artikel per artikel, bijdrage per bijdrage.

De vraag is niet óf representatie belangrijk is, maar wat we eraan doen. Wij hebben ons antwoord klaar. Jij ook?

Je kan nog aansluiten, zowel online als fysiek in Brussel. Dit initiatief keert ook jaarlijks terug! Meer weten over deze of volgende schrijfsessie(s) of wil je graag deelnemen? Dan kan je terecht bij mijzelf (via linkedin) voor alle informatie!