Larry Ellison, de Mick Jagger van de ict

Oracle ceo Larry Ellison is verwikkeld in twee confrontaties, de zeilwedstrijd om de America’s Cup en een partij vrij worstelen op de markt van business applications met aartsvijand SAP. De tegenstanders zullen zich realiseren dat voor Larry de tweede plaats alleen voor losers is.

In de jaren negentig prijkten de tronies van de ict-bovenbazen regelmatig op de omslagen van de Amerikaanse en internationale financiële tijdschriften. De ceo’s, coo’s, cio’s en cto’s van de computerwereld verwierven in de hoogtijdagen van de internethausse een status die leek op die van de supersterren uit de sport- en filmwereld. Die tijden zijn voorbij. De voormalige helden proberen zich nu aan de luwzijde van de publiciteit bezig te houden met het bedrijven van liefdadigheid (Bill Gates), het geven van speeches (Andy Grove) of het uitleggen waarom er nog meer mensen moeten worden ontslagen (Sun’s Scott McNealy). Ze worden opgevolgd door mensen van wie niemand de namen kent. De enige persoonlijkheidcultus die doorgaat alsof de jaren negentig nog in volle gang zijn, is die rondom Oracle’s ceo en grootaandeelhouder Larry Ellison.Kwetsbare afhankelijkheidHet is opvallend dat juist Oracle – een bedrijf met een technologie die voor de meeste mensen net zo opwindend is als voorverpakt brood – geleid wordt door de meest kleurrijke ceo in de softwaresector. Geen wonder dat Larry zich altijd heeft proberen te bewijzen in mountainbiking, het besturen van straaljagers, zeezeilen, het versieren van vrouwen en andere activiteiten die meer tot de verbeelding spreken dan databasetechnologie. In navolging van de ceo heeft ook Oracle regelmatig geprobeerd zich met dramatische intitiatieven – wie herinnert zich niet video-on-demand en de network computer -te manifesteren in markten die meer stof doen opwaaien dan databanken. Het succes van deze initiatieven is mager gebleven: anno 2006 komt 74 procent van de inkomsten van Oracle nog steeds uit de database business.Bij Oracle weet men al lang dat de afhankelijkheid van de databasemarkt het bedrijf kwetsbaar maakt. Volgens cijfers van Citygroup groeit deze markt momenteel nog slechts met 3 procent per jaar. Het probleem is dat alle grote bedrijven die een databank nodig hebben, er al een hebben. Deze bedrijven kijken dus veeleer of het mogelijkerwijs een stuk goedkoper kan. Gezien de forse fees die Oracle berekent voor updates en support is dat inderdaad mogelijk. De cio’s van bedrijven loeren vooral naar de open source-alternatieven van bedrijven als Ingres (zie verder) en MySQL. Open source heeft een lage financiële drempel en volgens een onderzoek van de Independent Oracle Users Group gebruikt inmiddels 37 procent van de Oracle-sites naast Oracle ook nog een open source database.Ellison op het overnamepadOracle heeft al sedert het midden van de jaren negentig een strategie waarbij business applications zich moeten ontwikkelen tot een belangrijke poot van het bedrijf. Het bedrijf wil zich herprofileren van leverancier van infrastructuurtechnologie tot een applications provider. De pogingen van Oracle om zelf in de afgelopen twaalf jaar succesvolle business applications te ontwikkelen zijn op zijn zachtst gezegd weinig succesvol gebleken. Het Amerikaanse tijdschrift Forbes omschrijft de business applications die Oracle in de markt heeft gezet als ‘gebruikersonvriendelijk’ en ‘doorzeefd met bugs’.Toen het niet wilde vlotten met de ontwikkeling van eigen business applicaties ging Larry’s overtuiging dat overnames een verspilling van geld zijn, radicaal overboord. Oracle ging op het overnamepad alsof de hele softwarebusiness in de uitverkoop was. In de afgelopen drie jaar heeft Oracle bijna 20 miljard dollar uitgegeven voor de overname van 21 softwarebedrijven. De grootste hap was wel de overname van het heftig tegenspartelende PeopleSoft dat voor 11 miljard dollar werd ingelijfd om zijn veelgebruikte human resources applicaties in handen te krijgen. De op één na grootste brok was de overname van Siebel Systems, de kwakkelende marktleider in crm-applicaties. Siebel was ooit het snelstgroeiende bedrijf in de ict maar het belandde in de problemen toen zijn klanten ontdekten dat de prijzige crm-software nauwelijks meer informatie ophoestte dan wat een goede verkoper toch al in zijn hoofd heeft zitten.Ellison kocht PeopleSoft en Siebel met het doel de nummer twee in software applications te worden. Let wel, dat is een tijdelijk doel. ‘De op één na beste is nog steeds een verliezer,’ is een mantra van Ellison. Uiteraard wil Oracle SAP verdringen als marktleider. ‘SAP is een formidabel bedrijf, maar we hebben zeker de kans hen te pakken te krijgen,’ verklaarde Ellison in april 2005 in Business Week. Volgens insiders zal dit dus meer via het pad van de overnames en de financiële transacties moeten gebeuren dan via de ontwikkeling van opzienbarende nieuwe producten. Het dagelijke beheer bij Oracle is niet voor niets in handen van Safra Catz en Charles Phillips, talentvolle leiders die beide gepokt en gemazzeld zijn in de wereld van Wall Street’s investeringsbanken.Ellison laat af en toe doorschemeren dat hij nog niet klaar is met zijn aankopen. Dat veroorzaakt speculaties dat bedrijven als Business Objects, Cognos, Hyperion Solutions en zelfs salesforce.com op het verlanglijstje van Oracle staan. Het verspreiden van geruchten en onjuiste informatie hoort natuurlijk ook bij de FUD (fear, uncertainty and doubt) strategie die Oracle eerder hanteerde om vijanden in de markt van databasetechnologie op de knieen te krijgen. Ellison is een groot bewonderaar van de Japanse krijgskunst en die schrijft voor dat je je tegenstanders doorlopend in het ongewisse moet laten over je bewegingen en bedoelingen. De verklaring van Ellison dat Oracle overweegt een eigen Linux besturingssysteem te ontwikkelen kan gezien worden als zo’n poging om onzekerheid te zaaien onder vijanden en vrienden.Succesvolle integratieEen heel legioen Ellison-haters joelde na de overnames dat Oracle zijn nieuwe klanten-tegen-wil-en-dank zou frustreren door de applicaties van PeopleSoft en Siebel onvoldoende te ondersteunen. Bovendien – zo speculeerden veel analisten – zal Oracle zich compleet verslikken in de integratie van 21 nieuwe bedrijven. Tenslotte menen sommige analisten dat Project Fusion – Oracle’s gigantische onderneming om al zijn business applications met een hutsepot van codes onder te brengen in één database/middelware/applicaties platform- te ambitieus is en daarom gedoemd te mislukken.Tot nu toe krijgen de zwartkijkers geen gelijk. Oracle publiceerde in juni 2006 indrukwekkende kwartaalcijfers waaruit op te maken valt dat de inkomsten uit applicaties in het laatste kwartaal met 83 procent zijn gestegen. Begint Oracle te knabbelen aan de dominante positie van SAP? SAP – dat in juni tegenvallende cijfers presenteerde – noemde in een verklaring de resultaten van Oracle in de applications markt ‘onhoudbaar’ en ‘louter gebaseerd op recente overnames die bedoeld zijn een groter martkaandeel te verwerven.’ Jesper Andersen, Oracle’s vice-president applications strategy, sprak echter van een ‘momentum shift’. Misschien zijn die 20 miljard dollar dan toch goed besteed.Volgens marktonderzoeker AMR Research heeft Oracle uitstekend gescoord met het behouden van klanten die overkwamen van PeopleSoft en met het aantrekken van nieuwe klanten voor de pas verworven applicaties. Oracle verkocht in 2004 voor 324 miljoen dollar aan HCM (human capital management, het nieuwe modewoord voor human resources management) en PeopleSoft verkocht in hetzelfde jaar voor 864 miljoen dollar aan HCM. Volgens AMR verkocht Oracle in 2005 voor in totaal 1.4 miljard dollar aan HCM. Wie dit even narekent ziet dat de verkoop van Oracle over 2005 fors hoger ligt dan de verkoop die Oracle en PeopleSoft samen in 2004 hadden. Oracle is nu met een aandeel van 25 procent marktleider in de snelgroeiende HCM-markt waarin het op de hielen wordt gevolgd door SAP dat een aandeel van 23 procent heeft.In de crm-markt – die samen met de HCM-markt 29 procent van de business applications markt vormt – zijn de cijfers over 2005 minder indrukwekkend maar in die cijfers is de acquisitie van Siebel nog niet verwerkt. Op eigen kracht steeg Oracle in 2005 van de zesde naar de derde plaats in de verkoop van crm-software. AMR Research verwacht dat Oracle over 2006, dus inclusief Siebel, de tweede plaats zal innemen in deze markt met een aandeel van 14 procent. SAP is marktleider met een aandeel van 17 procent. De oorlog tussen de beide zwaargewichten om de ict-budgetten van het bedrijfsleven is in alle hevigheid losgebarsten en de eerste slag is voor Oracle.