De komende tien jaar zullen 370.000 mensen hun jobs drastisch zien veranderen, of verdwijnen, door generatieve AI. Maar het nettoresultaat lijkt positief, zegt een studie in opdracht van Google.
Google liet het onderzoek uitvoeren door de Implement Consulting Group in verschillende Europese landen over de impact van gen AI op de economie. Het Belgische rapport stelt daarbij meteen dat die golf 45 tot 50 miljard euro kan toevoegen aan het bruto binnenlands product (BBP), zo’n negen procent gespreid over de komende tien jaar.
Dat cijfer, waar Google zelf ook mee uitpakt in haar persbericht, is nogal vaag samengesteld. Het rapport benoemt wel zaken zoals productiviteitswinst, meer tijd door automatisering die naar andere waardecreatie kan gaan. Ook wijst het naar de sectoren die er het meest bij zullen winnen (finance, legal, science, information).
Maar een concrete detailberekening vinden we niet. Daarvoor wijst het naar de methode van een andere studie (The Potentially Large Effects of Artificial Intelligence on Economic Growth van Briggs/Kodnani uit 2023). Het lijkt dus enigszins om een herberekening te gaan specifiek voor de Belgische markt, maar het blijft onduidelijk hoe realistisch die cijfers zijn.
We willen niet beweren dat dat cijfer fout is. Maar de studie spreekt terecht over wat AI ‘kan’ betekenen. Dat is een stukje wishful thinking. Een beetje alsof je in een rapport zou becijferen hoeveel tijd ons land ‘kan’ winnen mochten alle treinen iedereen op tijd naar het werk brengen. Het kan, maar de praktijk zal anders zijn.
Jobs: veranderen of verdwijnen
Waar het rapport wel interessanter wordt, is hoe gen AI de jobs in ons land zal beïnvloeden. Daar zijn er drie opdelingen: 1,4 miljoen jobs zullen waarschijnlijk grotendeels geen invloed kennen door generatieve AI. Het gaat om manueel werk, ‘buitenshuis’ taken zoals bouw en schoonmaak, persoonlijke zorg en voedseldiensten. Merk hierbij op dat het gaat over generatieve AI die tools zoals we die kennen van ChatGPT of Gemini, niet over AI of robotisering in zijn geheel.
3,2 miljoen jobs, 64 procent van de arbeidsmarkt, zal ‘waarschijnlijk’ geïmpacteerd zijn door gen AI. Hier gaat het om gedeeltelijke automatisatie waardoor mensen meer kunnen creëeren (tekst, code of beelden), of bijdragen tot productontwerp. Het onderzoek is daar duidelijk in: vorige automatiseringsgolven hadden vooral impact op manueel werk, generatieve AI doet dat voor kantoorwerk.
Administratieve medewerkers
370.000 mensen zitten in de categorie ‘volledig of gedeeltelijk vervangen door gen AI’, zo’n zeven procent van de Belgische arbeidsmarkt. Hier gaat het onder meer over administratieve medewerkers, contactcenter medewerkers en vertalers. De onderzoekers wijzen er op dat velen van hen zeer waarschijnlijk een nieuwe job zullen moeten vinden, of zich zeer sterk moeten aanpassen.
Het zwaartepunt ligt hier bij ‘clerical support workers’. Dergelijke administratieve krachten zijn goed voor 210.000 jobs waarvan maar liefst 33 procent zal worden ‘re-employed’, wat op te vatten valt als een andere job krijgen. Het onderzoek verwacht dat dat laatste zal gebeuren omdat er ook meer jobs zullen ontstaan door de AI-economie.
De vraag is wel hoe realistisch dat is. In een slechte economie zullen bedrijven snel geneigd zijn om medewerkers (deels) te vervangen door AI-tools, maar het lijkt niet helemaal zeker dat alle bedrijven dan ook de ‘onnodige’ werknemers elders een andere job zullen geven. Ook daar doet de studie soms aan wishful thinking, al lezen we die nuance ook in de kleine lettertjes.
Een andere groep die stevig wordt getroffen zijn technici en ‘associate professionals’, goed voor 75.000 mensen waarvan tien procent vooral veranderingen zullen zien binnen hun beroep. De studie nuanceert wel dat die veranderingen gradueel zullen gebeuren over de komende tien jaar. Net zoals de opkomst van het internet snel ging, maar onze jobmarkt in stappen deed evolueren.
Die nuance maakt de Implement Consulting Group expliciet. Het wijst er op dat ons land tijdens de IT-boom in de jaren negentig er jaarlijks 200.000 nieuwe jobs er bij kreeg, terwijl er 150.000 jobs per jaar verdwenen. Ook in de afgelopen 15 jaar zou de Belgische economie er 540.000 nieuwe jobs hebben bijgekregen terwijl er andere banen verdwenen. Generatieve AI zal jaarlijks 20.000 tot 35.000 jobs wijzigen, maar ook dat zal eerder een geleidelijke golf zijn dan een plotse ommezwaai.
Vrouwen voelen de gevolgen sneller
Een opmerkelijke zijsprong daarin is dat vooral vrouwen zowel de positieve als negatieve impact van generatieve AI zullen voelen. De gedeeltelijke of volledige vervanging van de job door gen AI treft 6 procent van de mannen, tegenover negen procent van de vrouwen. In de grootste categorie (waar gen AI de job zal aanvullen) is dat bij 61 procent van de mannen en 68 procent van de vrouwen). Omgekeerd zullen jobs waar in verhouding meer vrouwen zitten ook meer aan productiviteit winnen, klinkt het.
De Implement Consulting Group benadrukt dat ons land het potentieel heeft om veel uit AI te halen en somt daarbij zowel de mogelijkheden als de gevaren op. Zo erkent het onderzoek dat de cijfers uitgaan van een brede adoptie van gen AI in de komende tien jaar. Waarbij er kan bespaard worden op werkkrachten, deels omdat die mensen meer kunnen doen (voor hetzelfde loon) en dat dat onze economie een boost zal geven.
Tegelijk waarschuwt het dat werknemers die een andere of aangepaste job mogelijk net minder productieve dingen zullen uitvoeren. Ook sluit het niet uit dat AI de beloftes niet helemaal kan waarmaken. Daarbij speelt ook het wettelijk kader mee, wat kan en wat mag door AI worden uitgevoerd. Een subtiele hint naar beleidsmakers dat de grote goudmijn van AI enkel mogelijk zou zijn met de juiste regulering.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier