Steve ‘warpfield’ Jobs

Steve Jobs maakte Apple tot het succes dat het vandaag is, dankzij, maar ook haast ondanks zijn kwaliteiten.

Steve Jobs maakte Apple tot het succes dat het vandaag is, dankzij, maar ook haast ondanks zijn kwaliteiten. Hoewel Jobs stopt als ceo van Apple, betekent dat duidelijk niet het einde van zijn betrokkenheid bij het bedrijf. Dat moet degenen die Jobs vereenzelvigen met het succes en het voortbestaan van Apple toch wat geruststellen. Wie een blik op de geschiedenis van het bedrijf werpt, kan evenwel concluderen dat Jobs niet altijd een even onverdeelde zegen was.

Van Steve Jobs wordt steevast gesteld dat hij een bijzonder mate van concentratie aan de dag kan leggen in projecten, tot in de kleinste details. Daarbij kan hij blijkbaar behoorlijk cassant uit de hoek komen, maar blijkt hij ook in staat om derden op haast magische wijze te overtuigen dat zijn inzichten het van het zijn. Dat zag ik ooit beschreven alsof rondom Jobs een ‘warpfield’ heerste, dat de aanwezigen naar zijn standpunten deed plooien. Ook als die tegen gangbare ideeën ingingen of die overstegen.

Oog voor ideeën

Steve Jobs heeft altijd een bijzonder scherp oog gehad voor nieuwe ideên en hun mogelijke impact. Het meest klassieke voorbeeld is hoe Jobs na een bezoek aan Xerox’ Parc researchinstituut zich bekeerde tot de WIMP-interface (alias Window, Icon, Mouse, Pull-down menu – de kernelementen van de klassieke grafische gebruiksomgevingen), maar dat heeft hij wel vaker vertoond.

Zo maakte hij de Apple II tot een vlot pakket, dat een gebruiksklare goed gestileerde verpakking combineerde met vlotte uitbreidbaarheid, zodat ook compleet computeronkundigen (de meerderheid van de mensheid op het einde van de jaren zeventig) het ding zonder vrees kochten en er meteen mee aan de slag konden gaan.

Of wanneer hij verkondigde dat het allemaal draaide om de digitale leefomgeving, de ‘digital lifestyle’, en dan maar doodleuk het woord Computer uit de naam van het bedrijf schrapte. En hoe hij zag dat een totaal pakket van diensten – zoals iTunes voor inhoud van allerlei aard en de AppStore voor toepassingen – de bepalende succesfactor tegenover concurererende producten uitmaakte.

Daarbij komt het evenwel niet altijd tot de best mogelijke uitwerking, zoals bijvoorbeeld de problemen met Apple’s eerste bedrijfsgericht product – de Apple III – of zelfs de Lisa (te duur) en de Macintosh (met nogal wat beperkingen, om de prijs toch niet al te hoog te laten oplopen).

Of nog later bij NeXT Computer – het bedrijf dat Jobs startte na de machtstrijd tegen John Sculley bij Apple te hebben verloren – waar hij als externe opslagsysteem in de NeXT computers koos voor een magneto-optisch systeem.

Een en ander maakt dan ook dat de bedrijfsresultaten – en de beurswaarde – van Apple doorheen de jaren dan ook soms ijselijke vorm van een roetsjbaan vertoonden, met steile klimmen gevolgd door snelle dalingen. Zo kon je in ongeveer het eerste Apple jaarverslag na de succesvolle beursgang al omzetwaarschuwingen lezen…

Geen éénmansbedrijf

Het belang van Jobs voor Apple – ook na zijn aftreden als ceo – kan nooit worden overschat. Maar anderzijds was Jobs nooit op zijn eentje verantwoordelijk voor de fenomenale successen. Zo speelde de ‘verpakking’ van de Apple ][ een belangrijke rol in diens succes, met dank aan Jobs, maar meer nog speelde het technisch genie van Steve Wozniak hizerin een rol.

Ook bij de ontwikkeling van de Macintosh – in wezen een guerilla-ontwikkeling door een boze Jobs omdat hem de Lisa was ontnomen – speelde het team van experten, waaronder Jef Raskin, Bill Atkinson, Andy Hertzfeld en anderen een cruciale rol. Nog later, toen Jobs’ NeXT bedrijf in wezen Apple overnam, waren het experten als Avie Tevanian die hij meenam naar Apple, die aan de basis lagen van producten als onder meer Macos X. En allicht nog een duidelijker voorbeeld is Jonathan Ive – Apple’s ‘industrial designer’ van onder meer de iMac, Macbook Air, iPod, iPhone en iPad.

Kortom, terwijl Jobs vaak maniakaal tot op het kleinste detail ontwerpen stuurde en naar de buitenwereld het enige boegbeeld was, was Apple nooit een ‘éénpersoonsbedrijf’.

Lees ook: Letterlijk: de ontslagbrief van Steve Jobs Lees ook: Steve Jobs: charisma in beeld