Een Belgisch ecosysteem voor tech start-ups?

Er is een nieuw paradigma nodig voor het Belgische start-up ecosysteem.

Er beginnen weer foto’s van San Francisco op te duiken op de Facebook-feed van een bevriende Belgische start-up-ondernemer.
Geweldig, toch?

Maar één en ander doet wel de volgende vraag rijzen: kan er in België iets gedaan worden om starters hier te doen blijven? Ondanks de anti-ondernemerscultuur inherent aan ons land, de onervaren en timide business angels en de op geld beluste risicokapitaalfondsen?

Wel mensen, laten we er toch maar het beste van maken in een moeilijke situatie. En laten we maar even stoppen met dat geklaag over (of de ophemeling van) Silicon Valley. Ik zie het hier nog zo snel niet gebeuren, maar zullen we alvast eens proberen om één en ander op een rij te zetten.

Laten we eerst de negatieve punten eens van naderbij bekijken

Onze industrieën zijn oud en volwassen. Je hebt familie- en openbare bedrijven die 30, 40, 50 jaar lang handenvol geld hebben verdiend en zich maar traag aanpassen aan de nieuwe wereld.

Hoe kan je er toch nog het beste van maken? Door sneller te bewegen dan de gevestigde bedrijven, en door de nieuwe behoeften in te vullen die ontstaan door nieuwe technologieën, zoals de toenemende penetratie van mobiele telefoons en de pas ontdekte neiging van de consumenten om digitaal in interactie te treden met hun service providers.

Een professionele beroepsbevolking die zeer gehecht is aan stabiliteit. We hebben degelijke specialisten en ervaren managers, maar die mensen zijn verknocht aan mooie bedrijfswagens, een hele resem voordelen en aan een billijk evenwicht tussen werk en privéleven. De meeste universiteitsstudenten zijn al even erg.

Hoe kan je er toch nog het beste van make? De professionele uitdaging combineren met degelijke businessmodellen, opdat er meer ‘betrouwbare’ start-up bedrijven opgericht worden die aantrekkelijk zijn voor professionals in het midden van hun carrière. Die mensen hebben ook een extra duwtje nodig…

Moeilijke toegang tot startkapitaal. Starten is moeilijk. Hoewel er genoeg geld zit in gespecialiseerde fondsen, is een business opbouwen op een niveau dat interessant genoeg is voor deze geldschieters, een moeilijke oefening.

Hoe kan je er toch nog het beste van maken? De subsidies optrekken om het ontwikkelingsniveau te kunnen bereiken waar professioneel kapitaal mee begint te spelen. Industriële klanten – en meer voorspelbare businessmodellen – kunnen helpen om fondsen te verzamelen uit privébronnen of industriële partners boven- en onderaan de waardeketen.

Zoals je kan zien is er hier al heel wat mogelijk – alleen gaat het niet om Silicon-Valley-achtige dingen.

Daarom hebben we een nieuw paradigma nodig voor het ondernemersecosysteem…

De strategie van meet af aan aanpassen aan lokaal relevante start-ups

Twee dingen zijn moeilijk te vinden voor technologische start-ups buiten Silicon Valley: klanten en exit-mogelijkheden. Je focussen op bedrijfjes in lijn met bestaande ondernemingen (clusters) is – naar mijn bescheiden mening – de way 2 go om te kunnen compenseren.

Vergeet dus de steun aan generieke B2C-start-ups – ze zouden toch beter af zijn in Silicon Valley. Wat is zinvoller in België? B2B-producten en B2B-diensten, die de bestaande industrieclusters een duwtje in de rug geven.

Het is minder leuk (net zoals het hader werken is), maar op lange termijn zal het effect van je inspanningen groter zijn.

Stel een nieuw soort van doel voorop

Een typische doelstelling voor een ondersteuningsprogramma of voor een accelerator is het aantal opgerichte bedrijven. Dat is gemakkelijk bij te houden, en het klinkt als een gebruiksklare aanwijzing voor het scheppen van werkgelegenheid – wat toch het uiteindelijke doel is voor de meeste steunprogramma’s voor ondernemerschap van tegenwoordig.

Helaas is dit geen al te nuttige maatstaf.

Bedrijven oprichten is nog gemakkelijk – ik kan het weten, ik ben oprichter of medeoprichter van drie ondernemingen. Kapitaal vergaren – dé waterdichte manier om een start-up in de media te krijgen – is ook misleidend. Andreessen Horowitz had 5 miljoen dollar geïnvesteerd in de eerste financieringsronde van Picplz, en wie van jullie heeft ooit gehoord van Picplz?

Ik stel drie kernmaatstaven voor:

Overlevingskansen: hoeveel van de opgerichte bedrijven doen 1 jaar na hun oprichting nog steeds mee? 2 jaar? 4 jaar?

Omzetgroei: winstgevendheid zegt niet alles – een goed consultancybedrijf is winstgevender (op korte termijn) dan een goede op groei gerichte technische of serviceonderneming. Een consequente omzetgroei jaar na jaar bewijst dat er waarde gecreëerd wordt voor de klanten – en wijst daarom op jobs en groeipotentieel.

Uitstappen: hoeveel start-ups werden er al niet overgenomen door bestaande bedrijven binnen de doelgroepindustrie? Voor hoeveel?

Tactiek: meer mensen op een zinvolle manier in het ecosysteem brengen

Incubators in Silicon-Valley-stijl (virtueel of fysiek) zijn niet de weg die je moet inslaan als je strategie erin bestaat om meer bedrijven op te richten in België. Hiervoor zijn ze eigenlijk contraproductief.
Wat werkt er dan wel? Een meer geleide aanpak van start-up-events.

De voorbije weken vonden er drie events plaats in België: Hackathon eGov Wallonia, CoEntrepreneurs weekend en HackForHealth.

In tegenstelling tot de oudere evenementen voor start-ups – zoals BetaGroup en Startup Weekend – vragen ze een flink pak voorbereiding.

Op HackForHealth leggen we bijvoorbeeld bestaande problemen voor aan een handvol en vroegen we hen om oplossingen te bedenken. Op Hackathon eGov zorgden de organisatoren voor een samenwerking met openbare bedrijven en maakten ze datasets klaar waarmee de deelnemers een heel weekend aan de slag konden. Medeondernemers legden sterk de nadruk op coaching en onderricht over ondernemersprocessen.

Het is nog te vroeg om te zeggen hoe succesvol deze evenementen op lange termijn zullen zijn, maar op korte termijn zien we zeer bemoedigende resultaten.

Om een voorbeeld te geven: op HackForHealth hoorde ik voor de allereerste keer in de twee jaar dat ik dit soort evenementen organiseer, een van de investeerders in de jury zeggen: “Ik wil die jongens over twee maanden op mijn kantoor zien met een Excel-sheet”.

Om af te sluiten nog iets dat je in het achterhoofd moet houden: je kunt wel doelen vooropstellen, je kunt de juiste omgeving creëren, maar de rest is aan de ondernemers.

Menselijke wezens.

En mensen zijn lastig – omdat je een groep mensen samenbrengt, wil dit nog niet zeggen dat ze ter plekke een bedrijf uit de grond kunnen stampen, laat staan efficiënt met elkaar kunnen samenwerken op lange termijn.

Het antwoord is dat we geen geld meer moeten pompen in subsidies, Silicon Valley incubators of risicokapitaalfondsen: je moet meer mensen rond de tafel krijgen om meer en vaker business te creëren. Met een strategie en nieuwe maatstaven in het achterhoofd natuurlijk.