Volgens Jeffrey Katzenberg, grote baas van de animatieafdeling bij DreamWorks, speelt de toekomst van de cinema zich af in 3D. Velen volgen hem daarin, en waarom ook niet? Digitale technologie is uitermate geschikt voor de weergave van films in 3 dimensies. Voor de allereerste ‘echte’ 3D-film was het echter wachten op de Belg Ben Stassen. Hij schreef met ‘Fly me to the moon’ dan ook een stukje filmgeschiedenis.

Vergeet ‘Beowulf’. Negeer ‘Meet the Robinsons’. Hoewel je de voorbije maanden ook een brilletje opgezet kreeg om het driedimensionale effect van die films te kunnen ervaren. Maar wat beide producties deden, was een bestaande 2D-film bewerken door er een soort van ‘dieptezicht’ aan toe te voegen. Je krijgt dan wel een mooi perspectief in het beeld, een beetje zoals bij de oude viewmasters, maar ‘echte 3D’ is van een andere orde.

Van ‘Fly me to the moon’ bestaat geen ‘gewone’ 2D versie. Ben Stassen draaide zijn animatiefilm -over drie vliegjes die in de Apollo 11 belanden en mee richting maan vliegen- compleet in 3 dimensies, waardoor de personages en de voorwerpen zich als het ware losmaken uit het beeld, en zo dicht naar je toekomen dat het lijkt alsof je ze kan vastgrijpen.

“Volgens mij heeft 3D-cinema enkel toekomst als het in die richting evolueert”, vertelt Stassen in een gesprek met Data News. “Anders gaat het publiek het snel beu zijn om dieper in de buidel te moeten tasten en brilletjes op de neus te zetten. De mensen willen een totaal nieuwe ervaring. Je moet het cinemavenster ‘wegduwen’, er mag geen kader meer rond het beeld zitten. Dat is fundamenteel. En om dat effect te bereiken, moet je je film op een heel andere manier benaderen.”

Stassen heeft recht van spreken. Sinds de doorbraak van de digitale animatie in de jaren ’90 behoort zijn team tot de wereldtop in het produceren van zogeheten ride-films in 3D: korte computeranimatiefilms die in pretparken op aangepaste schermen en met hydraulisch meebewegende stoelen worden vertoond.

“De overgang naar de digitale technologie maakte het ook voor ons mogelijk om gesofisticeerde filmeffecten te creëren”, herinnert de regisseur zich. “Bedrijven met wereldfaam zoals ‘Industrial Light & Magic’ (ILM) of ‘Pixar’ hadden wel een stapje voor, omdat ze zelf de softwaretoepassingen ontwikkelden die nodig waren. Wij kopen alleen maar paketten. ‘Fly me to the moon’ hebben we gemaakt met de RenderMan-software van Pixar.”

Toen Steve Jobs Pixar overnam, bestond 95 procent van hun omzet trouwens nog uit de verkoop van software voor digitale 3D-effecten. “Het bedrijf had al wel enkele kortfilms op zijn actief, maar het is Jobs die van Pixar een echte filmstudio heeft gemaakt”, vult Stassen aan.

Het gigantische succes van de IMAX-productie ‘Thrill Ride’ -een film die bijna anderhalf jaar in de top 50 van de populairste films in de Verenigde Staten prijkte- inspireerde Stassen om zich toe te gaan leggen op langspeelfilms in 3 dimensies. “Het leuke is dat je 3D vandaag op een stabiele manier kan weergeven op een bioscoopscherm. Eén digitale projector is perfect in staat om synchroon en heel snel achter elkaar de beelden voor het juiste oog achter elkaar te laten zien, met als gevolg dat de ogen en de hersenen een perfect aangename 3D ervaring gewaarworden.”

Stereoscopie

Het belangrijkste principe waarop de 3D-film steunt, is ‘stereoscopie’. Mensen zien diepte omdat ze met twee ogen dezelfde werkelijkheid bekijken vanuit een lichtjes andere invalshoek. Dat effect kan op film worden nagebootst door met twee camera’s te filmen die ongeveer 7,5 centimeter uit elkaar staan.

Maar bijna geen enkele professionele pelliculecamera is smal genoeg om hem op 7,5 centimeter naast een andere te kunnen houden. “Als je met kleine digitale camera’s werkt, heb je dat probleem natuurlijk niet. Maar als je een 3D film volledig digitaal wil draaien heb je eigenlijk een hogere framerate nodig”, aldus nog de regisseur.

“Vandaag wordt er a rato van 24 beelden per seconde gefilmd in 2K, maar eigenlijk zou je aan 72 beelden per seconde moeten kunnen draaien in 4K. Dan vallen alle beperkingen weg, en creëer je de perfecte biotoop voor 3D-films. Het grote probleem daarbij is de data-overdracht. Er zijn wel digitale camera’s op de markt die 72 beelden per seconde aankunnen, maar de overdracht van die gigantische hoeveelheid data naar een harde schijf, is nog onmogelijk. En bij 3D praat je in feite niet over 72 beelden per seconde, maar over 144.”

Revolutie

Is 3D-cinema een middel om de mensen voor hun home theater weg te lokken en weer naar de multiplex te halen, iets waar mensen zoals Katzenberg toch van uit schijnen te gaan? “In eerste instantie misschien wel”, oppert Stassen, “maar de echte revolutie gaat komen van de thuismarkt, en niet van de bioscoop. Samsung werkt nu al aan flatscreens die een geweldige 3D-ervaring naar de huiskamer brengen. Er zit gewoon een extra chip in die toestellen die blu ray-signalen naar 3D vertaalt. Voorts heb je enkel nog een 3D-brilletje nodig.”

“Anderzijds, de nieuwe headsets die op de markt komen, bieden een even goede 3D-ervaring als een Imax bioscoop. Met die headsets kan er een beeld naar het rechteroog gestuurd worden, en een ander beeld naar het linkeroog. Je gezichtsveld wordt volledig gevuld, en voor 3D is dat fantastisch. De toekomst ligt daar, ook voor de gewone pc trouwens. Binnen enkele jaren heb je geen laptops meer, maar kleine terminals, een toetsenbord zonder toetsen, en een headset.”

Frederik Tibau