De toekomst van de zelfrijdende auto: ‘De passagier moet een centrale plaats krijgen in het ontwerp’

Connectiviteit, autonomie, maar ook angst voor de auto van morgen. Dat zijn de gespreksonderwerpen voor de nieuwe conferentie Shift Automotive die IFA in Berlijn organiseerde. De inburgering van voertuigen zonder bestuurder, die er in de verre toekomst aankomen, prikkelt alvast de verbeelding van BMW en Daimler.

Van de boomende online verkoop van reserveonderdelen tot autodelen in al zijn vormen: de versnelde digitalisering van ons dagelijks leven betekent een langzame dood voor de traditionele auto-industrie. Tesla, Waymo (Google) en Uber staan bovenaan de lijst met spelers die de lijnen verleggen in een sector die meer dan ooit afhankelijk is van software. Op enkele jaren tijd zagen de gangen van de Consumer Electronic Show in Las Vegas het aantal autofabrikanten dan ook verdubbelen. Slimme copiloot, autonome besturing, elektrische aandrijving en holografische schermen hebben vorig jaar een tiental merken aangezet om er een stand te openen. Nieuwe Chinese elektrische leveranciers zoals Byton en Faraday Future stelden er ook wereldpremières voor. Maar niets van dit alles op de IFA van Berlijn. Nieuwe autosnufjes waren er niet te bekennen op de grootste technische beurs van Europa (245.000 bezoekers), die dit gapende gat opvulde met ‘Shift Automotive’.

Deze twee dagen van halfjaarlijkse conferenties werden dit jaar ingewijd in samenwerking met het Autosalon van Genève en besteedden volop aandacht aan de auto van morgen. Doelstellingen? Nagaan wat de “onmiddellijke uitdagingen zijn van een mobiliteit die op de helling staat” en “peilen naar de verre toekomst ervan”. De debatpanels telden enkele grote namen uit de Europese overheden, de onderzoeksector en uiteraard de auto-industrie. En een clash tussen de verschillende meningen bleef niet lang uit. Daniel Deparis, hoofd van het Smart Lab van Daimler, benadrukte hoe belangrijk het is “om het leven van zijn klanten vandaag gemakkelijker te maken”, terwijl BMW eerder meer uitleg gaf bij mobiliteitsconcepten op 30 jaar.

Leven, eten en sterven in je auto?

“Hoe zit het met het rijplezier?” Op die vraag van een toeschouwer over het doel van de slogan van BMW over de autonome auto, erkende John Schoenbeck, strategisch directeur design van het Beierse merk, op de eerste dag van de debatten dat “het rijplezier in gevaar is. In de toekomst zullen we het meer hebben over reisplezier. Maar voordat het zover is, moet er nog een hele weg worden afgelegd”.

Zwaaiend met het concept ‘Inside Future’ (al voorgesteld op de CES 2017), bevestigde Schoenbeck dat BMW er rotsvast in gelooft dat de auto de status van ‘derde plaats’ zal veroveren . Omdat de bestuurder niet meer moet rijden, zou de auto veranderen in een leefplek tussen werk en thuis. Een visie die – op andere evenementen van dit genre – gedeeld wordt door GM, Byton, Hyundai, Fiat Chrysler en Rinspeed.

Fraai uitgerust met kussens, een plantaardig tapijt en zelfs een heuse (kleine) bibliotheek, zou de autonome auto van morgen kunnen evolueren naar een vorm van gedeeld treinreizen. Het is een visie die op zijn minst onwaarschijnlijk klinkt en waarin life units over sporen rijden en kunnen veranderen in een ziekenhuis, bar of kunstgalerij. BMW Group ontwikkelde die droom in samenwerking met Siemens en de Deutsche Bahn maar voordat we daar ooit toe komen, moet de auto zonder bestuurder eerst het vertrouwen van het publiek terugwinnen.

Angst voor de zelfrijdende wagen

Privacy, morele keuzes (wie doden in het geval van een ongeluk?), verlies van rijvaardigheden, fysieke veiligheid, de opkomst van de GAFA (Google, Apple, Facebook, Amazon)… Er bestaan nog heel wat angsten, vooral omdat een autonoom prototype van Uber zes maanden geleden een voorbijgangster in Arizona heeft doodgereden. Het vertrouwen zal worden teruggewonnen door “de mening van de bestuurder en de passagier een centrale plaats te geven in zijn ontwerp”, aldus Dale Harrow, directeur van het Intelligent Mobility Design Center van het Royal College of Art in London. Het designcentrum – amper twee jaar geleden opgericht – heeft zo projecten voor autonome voertuigen, ziekenwagens en Londense taxi’s getekend op basis van interviews met betrokken gebruikers en… kindertekeningen.

Daarbij valt op dat de efficiëntie en dus het belang van autonome auto’s sterk zullen variëren per land. “In Duitsland wachten mensen voor een stoplicht, zelfs als er 30 km in de buurt geen wagen te bespeuren valt. In India bidden ze tot hun god om levend uit de auto te komen”, aldus Peter Welles, professor aan de Automotive Industry Research van Cardiff. “Een auto zonder bestuurder zal nooit vooruit geraken in de chaos van Mumbai, terwijl kinderen het leuk zullen vinden om zo’n auto te doen stoppen in Wales.” Vorig jaar voorspelde studiebureau Morgan Stanley dat auto’s zonder bestuurder van niveau 5 (volledig autonoom) slechts goed zullen zijn voor 5 procent van de wereldwijde penetratiegraad in 2030.

Daimler in een ecowijk

Naast deze voorwaardelijke zelfrijdende toekomst richtten de debatten op Shift Automotive zich op de meer nabije toekomst van de geconnecteerde auto. Daniel Deparis, hoofd van het smart lab van Daimler, benadrukt dat “het tijd is om autodelen en de levering van pakjes in de auto aan te bieden om het leven van auto-eigenaars gemakkelijker te maken”. Hij wees nog op het project Future Living Berlin (Panasonic) waaraan Daimler deelneemt door gedeelde elektrische Smarts te leveren. Dit geheel van woningen en gedeelde elektrische wagens staat gepland voor volgend jaar en zal worden aangedreven door zonne-energie.

Cloud, gezondheidsanalyse van de bestuurder via de zetel, verzending van films en series in 4K, uiterst nauwkeurig verkeersbeheer, verzekeringen die rekening houden met onze rijgewoonten… tussen 2018 en 2025 zou de markt voor geconnecteerde auto’s stijgen van 22, 87 naar 139,37 miljard euro, met een gemiddelde jaarlijkse groei van 15 procent.

“Met deze nakende boom, de GAFA’s, Elon Musk en de demonstraties van de Uberbestuurders voor ogen, moeten we dringend reageren.” Zo luidde de conclusie van Karima Delli, Europees afgevaardigde van Écologie Les Verts en voorzitster van de Transportcommissie in het Europees Parlement: “Ik heb besloten om de eerste Europese top voor de automobielindustrie op poten te zetten om deze problemen rond gegevensbescherming in de automobielsector aan te pakken en te proberen een open multimodaal platform te creëren.” Wedden dat er heel binnenkort maatregelen worden genomen? Want de technologische evolutie holt met rasse schreden vooruit.