De jaarlijkse hoogmis van de wereldwijde gsm-industrie is weer achter de rug – tijd voor Data News om een round-up van het Mobile World Congress in Barcelona te maken. Wat waren de buzzwords, highlights, hypes en trends van deze editie? U komt het op deze pagina’s te weten.

Meer dan 55.000 bezoekers mocht het GSMA Mobile World Congress (tot vorig jaar heette het nog 3GSM World Congress, maar ‘gsm’ dekte de lading niet meer) dit jaar begroeten in Barcelona: een absoluut record. Op drie dagen tijd maakten meer dan 230 ceo’s en andere hooggeplaatste personen hun opwachting om in debat te treden over actuele topics in de industrie. Tijdens de keynotes, presentaties, discussies en rondetafelgesprekken van het verzamelde volkje, waren de violen opvallend gelijkgestemd. De algemene teneur die de leiders van de mobiele industrie tentoon spreidden, was dat er enerzijds blijvende inspanningen moeten gebeuren om de datapijpen verder te verbreden en te vernieuwen, maar dat er anderzijds eindelijk diensten en services moeten worden uitgerold die die datapijpen ook effectief benutten. Als je het congres in sloganeske taal moet samenvatten, zou een zin als ‘de toekomst van internet is de gsm’ niet misstaan.

Resources bundelen

Tijdens zijn keynote sprak Vodafone-topman Arun Sarin duidelijke taal:”Zorg als operator dat a) je datapijpen snel genoeg zijn, en dat je b) ook de nodige diensten aanbiedt.” Om zo rap mogelijk van het bandbreedteprobleem verlost te zijn, pleit Sarin voor een snelle uitrol van LTE. LTE, kort voor Long Term Evolution, wordt algemeen gezien als een kandidaat-opvolger voor het huidige 3G. “Technologie als HSDPA en HSUPA mogen niet meer dan een tussenstap zijn”, sprak Sarin. “Het wereldje evolueert zeer snel, zodat we binnen enkele jaren alweer met een tekort aan bandbreedte kunnen kampen als telecomoperatoren nu verzaken om te investeren in LTE.”

Maar wat dan met het concurrerende Wimax dat ook een deel van het draadloze breedbandspectrum opeist? “Dat moeten we maar als een onderdeel onderbrengen bij LTE”, oordeelt Sarin. “Technologisch is dat perfect mogelijk, beide standaarden gebruiken voor een groot deel al dezelfde onderliggende technologie. En we weten allemaal dat verschillende standaarden nooit goed zijn voor snelle veranderingen.” Wat Sarin tot zijn volgend pleidooi bracht, gericht naar de telco’s, vendors en fabrikanten:”Laat ons nu eindelijk eens komaf maken met de meer dan 30 verschillende besturingssystemen die er nu bestaan voor gsm’s. De R&D-afdelingen in de industrie hebben het al moeilijk genoeg, laten we gewoon de beschikbare resources aanwenden voor drie tot hooguit vijf verschillende besturingssystemen. Welke dat dan wel mogen zijn, moet de industrie maar zelf beslissen”, besloot de ceo van ‘s werelds grootste operatorgroep.

LTE toekomstige standaard?

‘s Mans woorden waren nog niet koud, of de ene na de andere aankondiging over LTE-samenwerkingen, trials, labtesten of technologische lofbetuigingen stegen op vanaf de beursvloer en de congresruimte. LTE zou drie dagen lang het meest gehoorde drieletterwoord zijn in Barcelona. Onder meer Verizon Wireless en China Mobile lieten weten dat ze heel snel met de eerste LTE-testen zullen beginnen. De mededeling van China Mobile bijvoorbeeld – een operator met bijna 350 miljoen gsm-klanten! – dat”het wil onderzoeken of LTE een mogelijke kandidaat is voor toekomstige wireless breedbandbehoeften” is dan ook een flinke opsteker voor de aanhangers van het LTE-kamp. Ook Ericsson en Nokia Siemens Networks schaarden zich achter de verdere ontwikkeling van een toekomstige LTE-standaard. Maar de grootste impact had de aankondiging van een joint-venture tussen Alcatel-Lucent en NEC. Het was ceo Patricia Russo zelf die de 50-50 joint venture mocht voorstellen op een gezamenlijke persconferentie. Beide partijen zullen ontwikkelingswerk doen, waarbij de intellectuele eigendom gemeenschappelijk wordt. “Voor de Belgische afdeling van Alcatel-Lucent zijn er geen gevolgen”, zei Michel Rahier, president van de Business Carrier Group en rechtstreeks betrokken bij de zes maanden durende onderhandelingen met NEC. “De keuze voor NEC lag voor de hand: Japan ligt al jaren voorop in mobiele breedbandtechnologie en bovendien zal NEC in 2009 al de eerste werkende LTE-implementatie hebben bij operator NTT Docomo”, aldus Rahier. Overigens wordt Wimax niét ondergebracht in de joint-venture: Wimax is een van de sterkhouders bij Alcatel-Lucent, vooral in de emerging markets.

Social networking goes mobile

Je kon er op het Mobile World Congress niet om heen: services, sociale netwerken en content op de mobieltjes waren drukbesproken topics. De prijs voor de grootste launch in dat opzicht, is weggelegd voor Yahoo. Hun ‘OneConnect’ moet”de ultieme mobiele link worden met en tussen sociale netwerken”, orakelde Marco Boerries, head of connect life bij Yahoo. OneConnect koppelt allerlei bestaande, populaire sociale netwerken zoals MySpace en Facebook met je gsm. Maar ook de informatie van andere websites met ‘presence’-indicatoren of buddylists, zoals Google Mail, MSN Hotmail, AOL Mail, of de eigen Yahoo! Mail, wordt binnen OneConnect geïntegreerd. OneConnect controleert voortdurend de online status van de contactpersonen op een of meerdere van de gekoppelde netwerken, en toont binnenkomende chatgesprekken. Of je nu op het ene of op het andere netwerk zit, maakt dus in essentie niets meer uit: OneConnect toont de informatie allemaal binnen hetzelfde scherm. Centraal in de applicatie staat ook een plaatsbepaling – ideaal via gps, indien dat niet mogelijk is doet OneConnect het via de gsm-zendmasten. Overigens bouwt zowat elke grote gsm-fabrikant momenteel al gps-ontvangers in de nieuwe (top)modellen in, zoals we op de beursvloer konden vaststellen. Die plaatsbepaling zorgt dat je (aan de hand van een visuele aanduiding op een kaart) kunt zien waar je contactpersonen zich op dat moment bevinden. En als een contactpersoon zich in jouw onmiddellijke omgeving bevindt, wordt je daar meteen van op de hoogte gebracht. Tof spul voor de verstokte sociale netwerker, maar mogelijk ook big business voor Yahoo en de telco’s en vendors die de datatrafiek graag zullen zien komen. Yahoo plant de dienst te kunnen uitrollen vanaf het tweede kwartaal: ofwel als een voorgeïnstalleerde toepassing in nieuwe gsm’s, ofwel als een apart te down-loaden en te installeren Java-programma. Yahoo zegt de dienst ook te kunnen aanbieden als een applicatie binnen de mobiele browser en binnenkort zouden er ook versies voor de iPhone en Blackberry aan komen.

Trends bij de handsetfabrikanten

En nu het woord ‘iPhone’ toch gevallen is: die storm lijkt stilletjesaan wat te gaan liggen. Ja, er werd tijdens zowat elk debat of elke discussie gerefereerd aan het i-toestel van Apple. En ja, het merendeel van de gsm-fabrikanten heeft minstens één iPhone-killer in de aanbieding. Maar nee, de hele industrie houdt zich echt niet alleen maar met de iPhone bezig – of doet in ieder geval toch flink zijn best om dat te verhullen. Overigens was voor zover wij konden nagaan Apple niét aanwezig in Barcelona: helemaal volgens de eigengereide strategie van Steve Jobs zullen we maar denken. Wat de handsets betreft kun je bezwaarlijk stellen dat er dit jaar veel innovatie tentoon gespreid werd op de beursvloer. Wél is er een duidelijke trend naar touchscreens (onder meer bij Samsung, LG en Sony Ericsson), ingebouwde navigatie (in navolging van de Nokia N95) én ingebouwde ‘out-of-the-box’ ondersteuning van social net-working services en third-party applicaties. Trends die Serge Vandriessche, marketingmanager bij Samsung bevestigt. Samsung herwerkte zijn gamma en wil in België meer gaan doen op de businessmarkt. Een van de blikvangers in dat segment is een smartphone met een groot touchscreen én een volwaardig toetsenbord. Maar innovatie schuilt soms in een klein hoekje – of liever langs de landsgrenzen. Zo verkoopt de Zuid-Koreaanse fabrikant nu ook een gsm waarin je twee simkaarten kan stoppen die tegelijkertijd werken. Met een druk op de juiste knop schakel je softwarematig over van de ene simkaart naar de andere. Serge Vandriessche: “We zien bijvoorbeeld een markt in het Groothertogdom Luxemburg. Zo kunnen Belgische pendelaars tijdens het werk in Luxemburg bellen met de tarieven van de Luxemburgse simkaart, en ‘s avonds toch de lokale Belgische tarieven hanteren. Maar ook voor opdelingen tussen privé en zakelijk bellen is zo’n gsm ideaal.”

Op naar de mobiele werkplek

Waar toepassingen op een gsm tot hiertoe voornamelijk aangeboden werden als ‘carrier-based services’, is het duidelijk dat de markt hoe langer hoe meer evolueert naar échte applicaties op de gsm zelf. Dat maakt dat een gsm zich hoe langer hoe meer als een computer gaat gedragen en dus steeds meer een platform wordt voor écht mobiel internet. Olli-Pekka Kallasvuo, ceo van Nokia, kondigde tijdens zijn keynote een partnerschap met Cisco én Orange aan. Met Cisco wil Nokia samenwerken aan unified communications, en met Orange wil Nokia onder meer location based services en mobile advertising mogelijk maken. Tijdens zijn keynote op het Mobile World Congress in Barcelona had Kallasvuo het over”een explosie van mobiele technologie die het internet helemaal opnieuw zal definiëren, zowel in de residentiële als zakelijke markt.” Onder het motto”the mobile internet is the next global platform”, schaart Nokia zich achter de strategie van Cisco. Samen zullen ze werken aan unified communications oplossingen op de werkplek en in huis.”Met concrete applicaties en services zullen we de komende jaren bewijzen dat een ‘mobile workplace’ echt wel de toekomst is”, zei Kallasvuo. De andere overeenkomst, met Orange, past in de strategie van Nokia om meer location based services aan te bieden. Volgens Nokia wordt lokale content steeds belangrijker voor de consument, maar ook voor de adverteerders. Met location based services worden advertenties-op-maat mogelijk, en daar willen beide partijen een belangrijke rol in spelen. Tijdens zijn keynote haalde Kallasvuo ook een prototype van een nieuwe handset boven, die volledig uit gerecycleerde materialen bestaat: blikjes, flessen, en rubber.”Nee, je kan met dit prototype nog niet bellen”, zei Kallavuo,”maar dit toestel dat gemaakt is met niéts nieuws, toont wél wat er allemaal al mogelijk is en hoe groen Nokia de toekomst ziet.” Of hoe het groene thema ook de telecommarkt niet onberoerd laat…

Innovatie komt van consument

Waarover iedereen in de industrie het plots eens lijkt te zijn, is dat innovatie voor een groot deel uit de consumentenhoek komt. Het hele social networking fenomeen bijvoorbeeld, maar ook mobiele applicaties van Google, Yahoo, Microsoft en kleinere spelers. Dat zorgt voor heel wat meer datatrafiek – iets waarover met name de carriers doorgaans bijzonder tevreden zijn omdat het voor nieuwe inkomstenstromen kan zorgen. Maar op de Mobile Innovation Marketplace – een nevenactiviteit van de beursorganisatie – hekelde Tom Wheeler van venture capitalist Core Capital het versnipperde en verstoorde ecosysteem. “Wie innoveert, wil tegenwoordig directe toegang tot de consumenten hebben – zeker als je het over een mobiel apparaat hebt dat iedereen vrijwel constant op zak heeft. Carriers van hun kant hebben nog steeds schrik dat hen hetzelfde zal overkomen als wat gebeurd is in de ‘fixed’ markt, en willen het liefst van al de controle over de consument bewaren”, zei Wheeler. “Carriers moeten beseffen dat wanneer ze nu halsstarrig hetzelfde blijven doen als pakweg een jaar geleden, ze gewoon niét nadenken over waar ze mee bezig zijn”, waarschuwde Wheeler.

Heeft femtocells toekomst?

Geen Mobile World Congress zonder nieuwe hype: die eer is dit jaar weggelegd voor femtocells. Femtocells zijn in essentie chips die geïntegreerd worden in 3G-basisstations die in de woonkamer of op het kantoor geplaatst worden. Voordeel voor de gebruiker: betere 3G-coverage in huis met als gevolg hogere datasnelheden. Maar voor de mobiele operator zijn er veel meer voordelen. Kort door de bocht: in essentie betaalt de thuisgebruiker via het basisstation bij hem thuis mee voor de verdere uitbouw van het 3G-netwerk. Logisch dus dat er behoorlijk wat ‘excitement’ bij de operators op te tekenen valt. En het wordt nog beter: want met femtocells kan de zwaarste 3G-datatrafiek omgeleid worden via de bekabelde internetverbinding thuis. In België is onder meer Thomson een van de pioniers in femtocell gateways. Op een bijeenkomst in Barcelona van het Femto Forum deed voorzitter Simon Saunders een oproep aan de femtocell-community om zich achter gezamenlijke standaarden te scharen, zodat de femtocells volumes de hoogte in kunnen gaan, de kost verder gereduceerd en de uitrol bespoedigd kan worden. Belgacom liet een tijdje terug weten dat het momenteel experimenteert met femto- cells. Mobistar van zijn kant zegt niet meteen geïnteresseerd te zijn. Ceo Benoit Scheen: “Femtocells is zeker veelbelovende technologie, maar in België is er geen nood aan. Het gsm-bereik is in een klein land als België uitstekend – zelfs binnenshuis! Ik geloof zeker dat het fenomeen belangrijk is voor grote, uitgestrekte landen, maar voor België zie ik de toegevoegde waarde niet.” BASE ceo Libor Voncina klonk in Barcelona iets voorzichtiger: “Femtocells heeft potentieel en we bekijken de technologie vanop een afstand. Maar ik heb toch het gevoel dat de technologie nog wat prematuur is om nu al geïmplementeerd te worden.” Op het congres kondigde de Britse operator O2 wel aan dat het samen met NEC en Ubiquisys een grootse ‘live experience trial’ met femtocells opzet, met als doel een grote commerciële launch begin 2009. Vivek Dev, coo bij O2, zei in een reactie dat hij verwacht dat femtocells in combinatie met flat rate datatarieven – nog zo’n opkomende trend bij operatoren – voor een explosieve groei in mobiel breedbandverbruik zal zorgen: “en het merendeel van dat verbruik zal thuis worden opgetekend. Dat trafiek voor een groot deel kan worden omgeleid via DSL zorgt er onder meer voor dat onze mobiele capaciteit niet overbelast geraakt.”

Kristof Van der Stadt