‘Een crisis is te mooi om geen gebruik van te maken’ is een slogan die allicht heel wat lezers behoorlijk op de zenuwen werkt… Doet de ict in Belgische bedrijven ook echt zijn voordeel met de huidige economische toestand?

Zo ja, dan is dat toch nadat de ict’ers eerst heel erg zorgvuldig elke ict-cent een paar keer hebben omgedraaid vooraleer die uit te geven. Bij het opstellen van het ict-budget van 2009 werd immers stevig op de rem getrapt in heel wat bedrijven. Zo meldt 38 procent van de deelnemers aan de Data News ICT-Guide enquête een daling van hun ict-budget, of ruim een derde van alle respondenten. Wie evenveel budget als een jaar voordien uit de brand kon slepen, mocht zich dan ook al tot de meer gelukkigen rekenen – goed voor een derde van de respondenten, in casu 32 procent. En jawel, er waren ook dit jaar toch ‘winnaars’, aangezien 16 procent van de respondenten een stijging in de wacht sleepten. (En de resterende 14 procent? Die ‘weten het niet’).

Meteen kan je deze cijfers met een ‘half vol, half leeg’-insteek bekijken. Immers, ‘circa 48 procent respondenten met een gelijk budget of meer’ is toch nog altijd haast een helft van de bedrijven waar gelijke of meer ict-inspanningen worden geleverd in het vooruitzicht op de verhoopte opleving. Inspanningen die geheel in de lijn liggen van het advies dat bedrijven precies in moeilijke tijden extra veel aandacht moeten besteden aan (product)ontwikkeling en communicatie.

Hier en nu

De toestand van ‘half vol, half leeg’ weerspiegelt zich ook in de cijfers van afgevoerde ict-projecten. Een stevige helft van de respondenten – 53 procent – stelt dat in de voorbije zes maanden toch geen ict-projecten zijn afgevoerd, tegen 35 procent waar dat wel het geval was. Toegegeven, een project dat werd opgestart toch staken, ligt niet voor de hand. Naast de reeds gedane kosten, mist het bedrijf dan immers ook de voorziene voordelen. En met die voordelen werd wellicht ook al rekening gehouden bij eventuele omzetstijgingen of kostendalingen, zodat afstel van projecten dus dubbel in het vlees van het bedrijf zouden snijden.

Het uitstellen van projecten is dan wel meer schering en inslag, want heel wat makkelijker en sowieso goedkoper dan het afvoeren van een lopend project. Een evenzeer stevige helft van de respondenten – 54 procent – heeft dan ook weet van uitgestelde projecten in hun bedrijf. Daarnaast is er evenwel toch ook 38 procent bij wie er geen ict-project werd uitgesteld.

Over de aard van de projecten – lange of korte termijn – tonen de cijfers overigens een interessant verdeeld beeld. Immers, het lijkt voor de hand te liggen dat de overgrote meerderheid van de projecten vandaag heel erg op korte termijn rendement zouden focussen en minder op lange termijn voordelen. Toch blijkt dat ongeveer gelijk op te gaan. Circa 27 procent van de nieuwe ict-projecten moet op korte termijn kostenbesparend zijn, stellen de respondenten, terwijl 13 procent mikt op nieuwe marktmogelijkheden op korte termijn. Samen goed voor 40 procent ‘korte termijn’ projecten en dus een niet onaardige score. Met 44 procent ligt het percentage lange termijn ‘strategische’ projecten evenwel zelfs nog een ietsje hoger. Ook dit klinkt positief, als hieruit mag blijken dat zelfs in deze crisis het belang van lange termijnplanning en -projecten wordt erkend. En allicht zal dat de partners in dergelijke projecten – externe ontwikkelaars, consultants etc – wat opgelucht doen ademhalen.

Mislukkingen

Anderzijds mogen projecten dan wel niet onderuit gaan en mislukken. Daarover hoor je niet zo vaak in de pers, maar blijkbaar valt een en ander nog wel mee. Ongeveer 60 procent van de respondenten stelt immers met de hand op het hart dat in hun bedrijf in de voorbije 12 maanden geen ict-projecten zijn mislukt. Dat ligt wel anders bij 24 procent van de respondenten, waar wel een dergelijk project onderuit ging.

Waarom een project onderuit gaat, klinkt haast klassiek in de oren. Immers niet minder dan 44 procent van de respondenten met een mislukt project, schrijft dit toe aan ‘gebruikers die het project onvoldoende hebben doordacht’. Het is wellicht niet politiek correct om dit zo duidelijk te stellen – gewoonlijk wordt immers de projectmanager met de vinger gewezen – maar het lijkt erop dat meer dan veertig jaar na de eerste commerciële computertoepassingen, de eindgebruikers – en bij extensie de bedrijfsleiding – nog steeds onvoldoende inzicht hebben verworven in hun eigen noden, evenals de mogelijkheden die de ict biedt. Vervolgens treffen we een cluster van drie redenen aan, elk goed voor telkens ongeveer 30 procent van de antwoorden: te weinig budget (31 %), slechte communicatie vanwege de ict (32 %) en een bedrijfsherstructurering (31 %). De eerste reden van deze drie kan allicht in de komende tijd nog aan belang winnen, evenals de derde. Waarbij het dan vaak niet om een gezochte herstructurering na een overname of wat zal gaan, maar veeleer herstructureringen onder druk van de crisis. De opmerking over slechte ict-communicatie zal dan wel te maken hebben met de beter bekende projectbeheerstrubbelingen? Bij 20 procent van de respondenten doofde het project uit, omdat er eigenlijk geen nood meer aan was – een ietwat afwijkende vorm van falen. Ook personeelsverloop kan aan de basis liggen van een mislukt project – het geval bij 14 procent van de respondenten – maar dat zal vermoedelijk aan belang afnemen, wanneer werknemers minder makkelijk andere jobs willen of kunnen zoeken.

tekst: Guy Kindermans