Digitale leiders beschouwen ict niet als een ondersteunende tool maar als een essentiële bouwsteen voor de realisatie van hun bedrijfsdoelstellingen. Het is één van de bevindingen uit nieuw onderzoek van DXC Technology, het bedrijf dat begin april ontstaan is uit de fusie van HPE Enterprise Services en CSC. Om de visie van de digitale leider te toetsen aan de Belgische realiteit, nodigde DXC vijf ceo’s en cio’s uit voor een debat.
De digitalisering verandert veel, zo niet alles. Dat inzicht zet bedrijven aan om werk te maken van de digitale transformatie van hun processen. Wat zijn daarbij de elementen die van een onderneming een digitale leider maken? Wat zijn de drijfveren? Hoe evolueert het ict-budget? In opdracht van DXC voerde The Economist Intelligence Unit een enquête uit bij 514 respondenten: de helft cio’s, ceo’s en cfo’s, de andere helft managers in ict, finance, marketing en operations. De bevindingen zijn na te lezen in het rapport ‘What makes digital leaders’. Het onderzoek toont aan dat de meeste bedrijven zich intussen bewust zijn van de opportuniteiten van de digitalisering maar dat ze de nieuwe digitale technologieën over het algemeen nog lang niet volledig uitspelen. Meer nog, heel wat bedrijven blijven ict als een vorm van operationele ondersteuning zien, en niet als een strategische differentiator. Zij lopen het risico de strijd met de digitale concurrentie straks te verliezen.
STRATEGISCH DEPARTEMENT
“Ict is onmisbaar om onze strategische doelstellingen te realiseren”, zegt Anne Vanderstappen, administrateur-generaal bij het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). “Bij ons is ict een strategisch departement. Naar schatting de helft van mijn werktijd gaat naar ict.” Een gelijkaardige visie horen we bij Atrias, dat zich in het hart van de digitalisering van de nutssector bevindt. Het overlegplatform voor de netbeheerders, leveranciers en gewestelijke regulatoren heeft onder meer als taak om de uitwisseling van informatie in de sector te bevorderen. “Onze business bestaat voor honderd procent uit ict”, zegt ceo Stéphane D’hose. “Maar we beheren contracten, geen assets. Alles is uitbesteed en bevindt zich in de cloud: digitalisering ten voeten uit.”
Data vormen ook de grondstof voor de bank- en verzekeringsindustrie, al blijft een deel van de business daar alsnog analoog. “We staan ergens halfweg”, zegt Gerdy Declercq, cio bij Baloise Insurance. “Er gebeurt nog altijd veel op papier.” Ook de logistieke sector heeft veel interesse voor digitalisering. “Denk aan alles wat met zelfrijdende voertuigen te maken heeft”, bemerkt Peter Devos, directeur van de European Chemical Transport Association. “Verder schuilt er veel potentieel in de nauwere samenwerking – onder meer rond de uitwisseling van data en certificaten – tussen de verschillende actoren in de sector, zoals producenten, transporteurs en cleaningbedrijven.”
ALLES TEGELIJK
Eerst het goede nieuws: 93 % van de respondenten geeft blijk van vertrouwen in ict. Maar dat maakt de uitdaging er voor de ict-afdeling niet minder om. De business gaat er immers van uit dat ict voor toegevoegde waarde zorgt. “Bij heel wat ondernemingen is ict vandaag nog in silo’s georganiseerd”, zegt Geert Van Hove, cio en chief digital officer (cdo) bij Argenta. “Mijn gouden raad: ict moet eerst het eigen huis op orde krijgen. Op basis van gemengde teams – met medewerkers van business en ict – kan je het snelst vooruitgang boeken.” Snelheid groeit daarbij uit tot een bepalende factor. Er valt geen tijd te verliezen. Geert Van Hove: “Je kan de zaken bovendien niet sequentieel aanpakken. Bij digitalisering moet je alles tegelijk doen.” Voor de cio is het belangrijk dat hij of zij zich daarbij losmaakt van de technologie. In de digitale wereld is klantgerichte dienstverlening de belangrijkste driver, klinkt het bij de panelleden. Die ingesteldheid wijkt enigszins af van de cijfers uit de studie. Het onderzoek vermeldt ‘meer efficiëntie’ (54%), ‘kostenreductie’ (35%) en ‘gelijke tred houden met nieuwe, digitale concurrenten’ (27%) als belangrijkste drijfveren voor de investering in digitalisering. De verbetering van de dienstverlening aan klanten komt op de vierde plaats. “Uiteraard helpt ict ook om meer efficiëntie en productiviteit te realiseren, tegen lagere kosten”, zegt Anne Vanderstappen. “Toch staat bij ons de klant centraal. We investeren nu meer in ict, om op langere termijn een kostenbesparing te kunnen realiseren.” Trouwens: waar situeert zich de kostenbesparing waar de studie naar verwijst? Geert Van Hove: “We moeten niet altijd op zoek gaan naar manieren om de kosten van ict te verlagen. Interessanter is het om te investeren in ict en op die manier de algemene kosten van het bedrijf terug te dringen.” Net daarom focust Stéphane D’hose liever op toegevoegde waarde. “Het gaat erom met ict toegevoegde waarde te creëren die de business vooruit helpt”, zegt hij. “We investeren veel in ict – en voor wat wij doen is er een business case. Maar in het algemeen blijft er in onze sector nog heel veel potentieel onbenut. Er is echt nog veel toegevoegde waarde te vinden.”
INVESTEREN IN DE RELATIE MET DE BUSINESS
Akkoord: digitalisering heeft in belangrijke mate met ict te maken. Maar gaat het bovenal niet om een nieuwe kijk op de bedrijfsprocessen? Anders gezegd: kan een bedrijf het vraagstuk van de digitalisering zomaar aan de cio toevertrouwen of is er nood aan een apart profiel: dat van de chief digital officer? “Op termijn wordt elke functie digitaal”, zegt Peter Devos. “Het gaat hier dus eigenlijk om een semantische discussie. Wat mij betreft kunnen we maar beter de term cio behouden.” Daar is niet iedereen het mee eens. “Veel hangt af van de context”, zegt Geert Van Hove. “Sommige bedrijven kunnen een cdo goed gebruiken, al was het maar om één en ander in een hogere versnelling te krijgen.” In de praktijk blijft het echter vooral de cio die zich met de digitalisering bezighoudt. Maar hij moet zich daarbij vooral op de dienstverlening aan front- en backoffice richten, en niet op de technologie an sich. “Wij hebben geen chief digital officer in dienst”, zegt Gerdy Declercq. “Bij ons is de rol van chief data officer belangrijker.”
Wie ervoor zorgt, maakt niet zo veel uit – cio, cto of cdo – zo lang de digitalisering maar op de agenda komt. En dat vraagt een aantal specifieke vaardigheden. “Je moet je open-minded opstellen”, zegt Anne Vanderstappen. “Je moet creatief en innovatief zijn, niet bang van disruptie of een mogelijke mislukking.” Dat laatste is geen onbelangrijke opmerking. “Je kunt nooit echt voorspellen of je succesvol zult zijn”, zegt Gerdy Declercq. “Daarom is het belangrijk dat de cio voldoende tijd investeert in de relatie met de business.” Dat verhoogt de kans op succes. Als prioritaire projecten en technologieën wijst de studie onder meer publieke cloud, collaboration en cloudapplicaties aan. Het panel knikt instemmend. “Interne samenwerking ondersteunen we met Yammer”, zegt Peter Devos. “De grootste uitdaging situeert zich echter op het vlak van de externe samenwerking. Dat is voor onze branche de toekomst: samen met de klant digitaal samenwerken rond claims, de tracking van voertuigen en ladingen enzovoort.”
MEER BUDGET
Gaat het over het ict-budget, dan lopen de antwoorden uiteen. Bij de digitale leiders zegt 85 % van de cio’s minstens over een deel van het ict-budget te beslissen. Dat wijst op een bredere, eengemaakte digitale strategie doorheen het hele bedrijf. Tegelijk stelt het onderzoek vast dat businessafdelingen almaar vaker op eigen initiatief clouddiensten inschakelen, zonder betrokkenheid of advies van de ict-afdeling. Met andere woorden : een deel van de controle over het ict-budget bevindt zich op die manier bij de business. Over de evolutie van het budget is meer eensgezindheid. Meer dan de helft van de respondenten verwacht dat het ict-budget de komende drie jaar toeneemt. “Dat is ook bij ons het geval”, zegt Anne Vanderstappen. “Over een termijn van vijf jaar moeten we een forse besparing realiseren. We doen dat onder meer via digitalisering. We hebben een business case opgesteld met een aantoonbare return on investment voor de business.” Op basis daarvan krijgt het RSVZ tot 2018 meer ict-budget. Daarna volgt een evaluatie.”
“Ook bij ons neemt het budget toe”, zegt Peter Devos, “maar niet overal. Voor de legacyplatformen, bijvoorbeeld, trekken we minder middelen uit. Het extra budget gaat in de eerste plaats naar nieuwe technologieën.” Atrias bevindt zich in volle investeringsfase. “Alle partners stappen daarin mee”, aldus Stéphane D’hose. “De verwachting is dat het budget over een paar jaar dan weer afneemt.” Bij Baloise Insurance is er voor 2017 en 2018 een stijging van het budget voorzien. Gerdy Declercq : “In 2019 schroeven we de investeringen terug, om in 2020 weer uit te komen op het budget van 2016. In nauw overleg met de business stellen we daarbij telkens een prioriteitenlijst op.” Ook Argenta trekt meer ict-budget uit dan vorig jaar. “De uitdaging is alle plannen uitgevoerd te krijgen”, zegt Geert Van Hove. Daarbij blijkt het in de praktijk vaak de business te zijn die afbakent wat praktisch haalbaar is. “Digitalisering moet je op een agile manier benaderen, met gemengde teams. Daar bots je mogelijk op een grens, afhankelijk van het aantal medewerkers dat de business voor de projecten vrij kan maken. Je kan nu eenmaal niet zomaar extra businessmensen inhuren voor een project, zoals bij ict vaak wel gangbaar is.” Het is een vaststelling die nog maar eens bevestigt dat ict – zelfs wanneer het om digitalisering gaat – in de eerste plaats een people business blijft.
Dries Van Damme
“In de digitale wereld is vooral snelheid een belangrijke factor”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier