Lokaal met applicaties werken heeft voordelen qua werksnelheid, maar stelt ook allerlei beperkingen. Zo is informatie delen niet altijd even eenvoudig, zeker niet voor mobiele medewerkers en telewerkers. Bovendien kunt u niet met elke computer vanaf gelijk welke locatie aan uw data. Met de open source virtuele applicaties van Ulteo kan dat allemaal volledig via het internet.

Kantoorapplicaties draait u op uw eigen computers, dat is de standaard. Het vereist wel wat investeringen. U moet doorgaans pc’s hebben die een moderne versie van (meestal) Microsoft Windows ondersteunen, beschikken over de nodige licenties en bereid zijn om regelmatig te upgraden naar nieuwe softwareversies. Upgrades van de software vereisen vaak ook een hardware-upgrade. Bovendien weten we allemaal dat werken onder Windows allerlei beveiligingsrisico’s met zich meebrengt. Dus moet u ook nog eens investeren in de noodzakelijke beveiligingssoftware en de updates en upgrades daarvan.

Medewerkers die regelmatig de baan op moeten, kunnen wel via vpn documenten, e-mails en kalenderinformatie uitwisselen met de thuisbasis, maar bewaren dat voor het gemak ook lokaal. Wat echter als die notebook defect raakt of gestolen wordt? Informatie echt synchroon houden tussen een notebook en een desktop-pc loopt ook niet altijd van een leien dakje, zeker niet als dat ook nog naar andere werknemers toe synchroon gehouden moet worden.

Geen wonder dus, dat er steeds meer interesse komt voor ‘gehoste’ applicaties. Het idee om lokale applicaties te verhuizen naar een meer centrale plek is zeker niet nieuw. Om de zoveel tijd verzint men daar een nieuwe term voor en is het de nieuwste hype. Herinner u termen als server-based computing, thin clients, applicatieservers, ASP, hosting, SaaS (software as a service) en virtualisatie. Het nieuwste toverwoord heet ‘Cloud Computing’. Het komt allemaal op hetzelfde neer, al verschillende de implementaties soms wel wat.

Elk voordeel…

Het idee is dat applicaties op een internetserver van een dienstenleverancier of van uw bedrijf zelf draaien. De gebruikers van die applicaties hoeven dan alleen maar een pc met internettoegang en een browser te hebben en na een inlog kunnen ze meteen aan de slag. Dat is ook zo als er een pc of notebook stuk gaat of gestolen wordt. De gebruiker kan verder met elke andere pc. Hij heeft immers geen lokale geïnstalleerde applicaties nodig behalve een webbrowser. Een eventuele dief is er ook aan voor de moeite, want zonder de juiste authenticatie kan die immers niet aan de gehoste applicaties en data.

De webinterface heeft nog andere voordelen: u kunt gebruik maken van thin clients, of van pc’s of notebooks die onder Linux werken en dus veel veiliger zijn zonder dat u noodzakelijkerwijze moet investeren in beveiligingssoftware. De client-hardware moet u ook minder vaak upgraden. Het is immers de processorkracht van de server(s) die bepaalt hoe vlot de gehoste applicaties werken.

… heb z’n nadeel

Dat klinkt allemaal erg positief, dus waarom taant de populariteit van gehoste applicaties dan, om enige tijd later onder een andere naam weer toe te nemen? Het heeft vooral te maken met performantie. U hebt echt een bijzonder pittige breedbandinternetverbinding nodig om geen problemen met werksnelheid te hebben. Een ander nadeel heeft te maken met updates en upgrades. Bij internetdiensten gebeuren die immers volledig buiten uw controle om. U zult het vast niet op prijs stellen als zo’n upgrade wijzigingen in de functionaliteit of de gebruikersinterface aanbrengt.

Vier producten

Dat neemt niet weg, dat we zulke internetdiensten even ernstig moeten overwegen en evalueren als doorsnee applicaties. Het internetaanbod van Ulteo trok onze aandacht. Ulteo is van Europese afkomst en werd opgericht door Gaël Duval, de drijvende kracht achter de bekende Franse Linux-distributie Mandrake. Dat betekent dat Ulteo als aanbieder van gehoste applicaties specifiek rekening houdt met Europese vereisten in verband met ondersteuning van locale standaarden en talen. Ulteo spreekt lang niet iedere taal (bijvoorbeeld geen Nederlands), maar toch al aardig wat. Frans en Duits zijn naast Engels natuurlijk de hoofdtalen.

Ulteo heeft vier producten, die sterk op elkaar lijken: Ulteo Online Desktop, Ulteo OpenOffice.org Online, Ulteo Application System en Ulteo Virtual Desktop. De eerste twee zijn echte gehoste applicaties of internetdiensten. Ulteo Online Desktop geeft u een volledige desktopomgeving die u met uw browser oproept en bedient. Het gaat, voor alle duidelijkheid, wel om een Linux-desktop. Toch lijkt de grafische omgeving vrij goed op Windows. Windows-gebruikers zullen ze zonder veel moeite kunnen aanleren. De gebruiker hoeft immers alleen applicaties te starten. Er is geen sprake van een configuratiescherm voor hardware- of besturingssysteembeheer.

Gehoste OpenOffice.org

Hebt u geen volledige desktop nodig maar is toegang tot een kantoorsuite voldoende, dan kunt u ook kiezen voor Ulteo OpenOffice.org Online. Dat is een OpenOffice.org 3.0 die u via uw webbrowser kunt oproepen en gebruiken. U kunt documenten bewaren op een opslagvolume op de servers van Ulteo. Die kunt u daarna delen met andere gebruikers van Ulteo. Wat u bewaart, wordt versleuteld opgeslagen, zodat alleen u eraan kunt.

De twee andere Ulteo-producten zijn in feite geen internetdiensten, al werken ze wel met de bestaande Ulteo-diensten samen. Als u van plan bent met de Ulteo-diensten te werken maar wil vertrekken van een kale pc, dan kunt u daar het Ulteo Application System op installeren. Dat is in feite Linux, die u dezelfde desktop biedt als de Online Desktop, maar dan lokaal. Er is een speciale ‘synchronisatie’-directory. Alle bestanden die u daarin zet worden dan uitgewisseld met de online dienst. U kunt ze dus delen met anderen of met uzelf als u zich op een andere locatie bevindt.

Ten slotte is er nog de Ulteo Virtual Desktop: een compacte virtuele omgeving voor Windows XP of Vista die u toelaat de Linux-applicaties van de Ulteo Desktop rechtstreeks onder Windows te draaien.

Nuttig voor bedrijven?

We hebben enige moeite met het nut van de Ulteo Virtual Desktop. Tenslotte kunt u de applicaties van de Ulteo desktop, zoals Firefox en OpenOffice.org, ook rechtstreeks onder Windows draaien zonder virtualisatie: er bestaan immers ook Windows-versies van. We zien geen enkel voordeel in het gevirtualiseerd draaien van een Linux-applicatie onder Windows als er ook een Windows-versie van deze applicatie bestaat.

Het Ulteo Application System kan inderdaad een dienst bewijzen voor een kale pc, maar dat kunt u dan ook met een van de meer populaire Linux distributies zoals Ubuntu, OpenSuSE (of Novell SuSE Enterprise), Fedora (of Red Hat Enterprise) of Mandrake. De gehoste diensten zien we echter zeer zeker zitten. Het is handig om applicaties en data overal te kunnen gebruiken en ze ook gemakkelijk te kunnen delen. Onder Windows en met Microsoft Office kunt u natuurlijk ook documenten delen, maar dat vereist dan SharePoint Services waarvoor u extra Windows servers en allerlei bijkomende client-, server- en toegangslicenties moet betalen. Bovendien hebt u dan nog geen externe toegang. Dat kunt u wel versieren met behulp van vpn, maar dat sluit vreemde pc’s uit. vpn-verbindingen vereisen ook specifieke optimalisaties om ze enigszins bruikbaar te maken inzake werksnelheid.

En Microsoft?

De voornaamste hinderpaal op weg naar succes is wellicht dat Ulteo koos voor een Linux-desktop en OpenOffice.org: dat zijn niet de standaardapplicaties en desktopomgevingen waaraan gebruikers gewoon zijn. Wij begrijpen wel waarom Ulteo die keuze maakte. Het is immers niet mogelijk om een Microsoft Windows-desktops en Microsoft-applicatiesoftware te hosten zonder daar specifieke licenties voor te betalen. Nu is Microsoft wel bezig via Windows Azure en Office Live om zelf gehost gebruik mogelijk te maken via ‘Cloud Computing’, maar het is zeker niet duidelijk in hoeverre derden dat ook zullen kunnen. Wij krijgen de indruk dat Microsoft het allemaal zelf wil aanbieden en niet van plan is om andere hosters die mogelijkheid te bieden.

De keuze van Ulteo voor Linux en OpenOffice.org stelde het bedrijf wel in staat, om u alles gratis aan te bieden. U kunt alle diensten en software gratis gebruiken en dus grondig testen. Een betalend abonnement is alleen nodig als u meer dan 1 GB aan data wil bewaren, langer dan 25 minuten aan een stuk wil werken zonder opnieuw te moeten inloggen, of documenten met meerdere mensen wil kunnen delen.

Applicaties

Welke applicaties krijgt u nu precies op de Ulteo-desktop? Firefox en OpenOffice.org hebben we al vernoemd. De browser is trouwens standaard voorzien van Flash en Java. Enige nadeel: voorlopig is er geen ondersteuning voor geluid. Er is KPdf om pdf-documenten verwerken, Skype om te telefoneren, Kopete voor chatten via MSN en andere netwerken, Thunderbird en Enigmail voor uw e-mails inclusief mogelijkheid tot encryptie, Gimp en Digikam voor grafieken en afbeeldingen, Inkscape en Scribus voor lay-outs en grafieken en nog veel meer. Eigenlijk biedt Ulteo alles wat populair is aan applicaties onder Linux. Ulteo laat wel weten dat er momenteel ook gewerkt wordt aan het hosten van populaire Windows-applicaties onder de Ulteo Online Desktop. Technisch is dat niet zo’n probleem, maar er zijn heel wat licentieperikelen die Ulteo zal moeten oplossen.

Conclusie

Ulteo biedt een aantal zeer interessante producten aan. We zijn niet overtuigd van de Virtual Desktop en ook het Application System kan ons niet zo bekoren, maar de gehoste desktop en OpenOffice.org zijn wel erg bruikbaar. Dat er mits een abonnement bepaalde garanties geboden worden sterkt natuurlijk het vertrouwen.

Johan Zwiekhorst