Het principe van virtualisatie dateert uit het mainframetijdperk. Het concept is echter nog altijd springlevend. Meer dan ooit zo blijkt, want virtualisatie is goed voor iedereen: zowel de infrastructuurkosten als de impact op het milieu krimpen in.

Navraag bij leveranciers van virtualisatieoplossingen levert dan ook een heel positief verhaal op, al hoorden we meer dan eens dat Belgische bedrijven virtualisatie nog niet voldoende in hun langetermijnvisie opnemen. Virtualisatie blijft één van de thema’s die bij de it-afdeling op de agenda staan. Dat was ook letterlijk de vraag die de respondenten van onze enquête kregen voorgelegd. Vorig jaar beantwoordde 55 procent van de respondenten de vraag positief. Een jaar later ligt de balans 13 procentpunten hoger, op 68 procent (zie grafiek). Bij de uitsplitsing van de antwoorden kwam vooral servervirtualisatie als aandachtspunt naar voren (88 procent). Ook opslag (46 procent) en applicaties (43 procent) doen het goed. Virtualisatie van de desktop ligt vandaag iets minder in de markt (22 procent). Netwerkvirtualisatie blinkt uit als grote afwezige.

Servervirtualisatie is gemeengoed

Dat servervirtualisatie intussen algemeen is doorgebroken, blijkt ook wanneer we VMware over het thema aanspreken. Volgens het bedrijf is het aantal gevirtualiseerde servers wereldwijd vorig jaar gestegen van 20 naar 42 procent. De verwachting is dat het cijfer in de loop van 2009 doorgroeit tot ruim 60 procent. Dat virtualisatie zo overduidelijk op de it-agenda staat, is voor Anne-Mie Foucart dan ook niet echt een verrassing. “De roi is te groot, je kunt die niet zomaar negeren”, zegt de Benelux-directeur van VMware. Met name de energiekosten zouden daarbij de doorslag geven. Virtualisatie heeft een grote impact op de behoefte aan elektriciteit en koeling. “Met virtualisatie kun je je energiebehoefte tot 72 procent terugdringen”, weet Foucart.

Het milieuvriendelijke karakter van virtualisatie is uiteraard meegenomen, maar vormt in de huidige economische context toch wellicht niet veel meer dan een leuk randeffect. “Feit is dat we in een bedrijf mee onder invloed van virtualisatie weer evolueren in de richting van een centrale it-afdeling”, zegt Johan Bruynseels, cto bij EDS, “waarbij virtualisatie zo mee ligt aan de basis van wat je als cloud computing binnen het bedrijf zou kunnen omschrijven.” Anne-Mie Foucart vult aan: “Het grootste pluspunt is wellicht dat het bedrijf zijn virtuele it-omgeving makkelijker standaardiseert en op een gecentraliseerde manier beheert.” In de nabije toekomst verwacht VMware daarom ook veel van de virtuele desktop. “Een groot aantal klanten vraagt in dat verband om een proof of concept. Daarnaast is ook het netwerk aan de beurt. Dat aspect miste ik trouwens in het lijstje van de enquête. Sinds dit voorjaar is netwerkvirtualisatie duidelijk aanwezig als marktvraag.”

Niet of, maar wanneer

“Kostenoptimalisering blijft de belangrijkste drijfveer voor virtualisatie”, zegt Christophe Jacques, marketing manager bij EMC, “onmiddellijk gevolgd door consolidatie. Veel bedrijven die de operationele kosten en de ecologische voetafdruk van hun infrastructuur willen verlagen, doen dat door te consolideren. Zo komen ze vanzelf bij virtualisatie terecht.”

“Eigenlijk is iedereen het erover eens dat het moet gebeuren”, stelt William Bruninx, pre-sales practice manager bij EMC Global Services. “Het concept is ook helemaal niet nieuw. Het bestond al in de mainframewereld.”

Wel nieuw is de hoogdringendheid waarmee bedrijven vandaag op virtualisatie willen overstappen. “Servervirtualisatie behoort vandaag tot de mainstream”, aldus William Bruninx. “Eerst kijken bedrijven naar de niet-kritische servers en de file servers. In een volgende stap willen ze ook de servers met de bedrijfskritische applicaties virtualiseren. Maar wat met de opslag en back-up van die omgeving? Wat met de databescherming in functie van compliance? Wat met de ITIL-processen van het bedrijf? Virtualisatie kan al die zaken overhoop gooien. Dat houdt toch een zeker risico in.”

Een concreet stappenplan moet de impact van iedere beweging in kaart brengen. Heel wat bedrijven die na de eerste golf van servervirtualisatie de lijn verder willen doortrekken, zetten daarom vaak eerst een stapje terug, om zo het overzicht te kunnen bewaren. Maar daarna moeten ze verder. “Niet virtualiseren is eigenlijk geen optie”, aldus nog Christophe Jacques. “Zonder virtualisatie blijven de kosten van de infrastructuur te hoog, en dat is natuurlijk niet bepaald een concurrentieel voordeel.”

Eenvoudiger beheer

Johan Bruynseels stelt vast dat kostenreductie inderdaad een belangrijke drijfveer is voor virtualisatie. Toch merkt hij op dat een bedrijf beter de total cost of ownership van zijn infrastructuur bekijkt, en niet alleen het luik virtualisatie. Daarom schuift hij eerder eenvoud als driver naar voren. Het blijkt een klassiek gegeven. Beschikte de onderneming over een server die op zich nog voldoende capaciteit bood voor een nieuwe applicatie, dan ging de voorkeur toch vaak uit naar een nieuwe machine, onder meer om de SLA op de bestaande server niet nodeloos onder druk te zetten. “De aanhoudende prijsdaling van de hardware spoorde de onderneming ook niet meteen aan om de aanschaf van extra servers goed te overdenken. Alleen is daardoor te weinig naar de efficiëntie van het serverpark gekeken, met op de lange duur een heel heterogeen, verspreid en moeilijk beheersbaar serverpark als gevolg.”

Dat de prijserosie in de hardwaremarkt het probleem van het onbeheersbare serverpark heeft vergroot, ziet ook Dany De Budt, country operations manager bij Hitachi Data Systems. “Tegelijk stellen we vast dat er voor een tekortkoming in de infrastructuur – bij servers zowel als bij opslag – eerst een softwareoplossing opduikt. Pas na enkele jaren wordt die functionaliteit opgevangen vanuit de infrastructuur zelf. Zo zien we in de markt bijvoorbeeld al een tijdje heel wat software voor servervirtualisatie, maar vandaag zijn intussen ook de eerste servers beschikbaar met embedded virtualisatiefunctionaliteit. Hetzelfde geldt trouwens voor opslagvirtualisatie.”

Flexibiliteit

Meer nog dan de pure kostenbesparing zorgt servervirtualisatie voor een eenvoudiger beheer en een meer wendbare infrastructuur. Johan Bruynseels: “Naargelang er behoefte is aan capaciteit kun je makkelijk virtuele servers toevoegen of weer weglaten. Je moet niet langer investeren in grote, oversized machines waarvan je hoopt dat ze ook op lange termijn zullen volstaan.” Het blijkt een waardevol argument voor bedrijven die de oppervlakte van hun datacenter niet eindeloos kunnen blijven uitbreiden. Net omwille van die grotere flexibiliteit pleit Johan Bruynseels ervoor virtualisatie als een globale langetermijnvisie in het bedrijf te introduceren, en niet zomaar op projectbasis. Het is iets waar een bedrijf stapsgewijs in moet kunnen groeien.

“Virtualisatie kun je dan inderdaad eerst bekijken in het kader van servercapaciteit, maar daarna moet je ook je applicaties, je ontwikkelingsomgeving en zelfs je oplossing voor disaster recovery met virtualisatie durven benaderen.” Dat kan echter maar wanneer de onderneming virtualisatie effectief op lange termijn in haar strategie inschakelt, en dat gebeurt vandaag nog lang niet altijd. “De roi van een virtualisatie-implementatie is meestal maar op langere termijn positief”, zegt Dany De Budt. “Vaak kijken bedrijven nog te klassiek naar wat ze vandaag moeten investeren, en niet naar wat ze op termijn kunnen sparen. Virtualisatie is nu eenmaal niet gratis. Ze vereist een initiële investering die hoger ligt dan een klassieke infrastructuuraankoop.” Naast de virtualisatie van servers en storage, dragen ook applicatie- en desktopvirtualisatie intussen al een uitgebreide historiek met zich mee. “Twintig jaar geleden gebruikten we hiervoor de term server based computing“, zegt Johan Vanhaeren, country manager bij Citrix Systems. “De huidige oplossingen voor virtualisatie zijn in dat verband eigenlijk gewoon het resultaat van een logische evolutie.” Vanhaeren verwijst daarmee naar heel wat bedrijven die Citrix in huis haalden omdat die aanpak een oplossing bood voor specifieke problemen, onder meer in verband met de lastige klassieke distributie van applicaties over een heel verspreide it-omgeving. “Op die manier is ook de virtualisatieslag van applicaties en desktop al geruime tijd aan de gang.

tekst:Dries Van Damme