Grote recyclagefabrieken halen goud uit uw smartphone. Bij het Aarschotse Out of Use doen ze met een klein team de stap die daar voor komt : uw oude hardware demonteren en data voorgoed laten verdwijnen.

Als er stroom door loopt of een batterij in zit dan kan het bij ons terecht”, zegt zaakvoerder Mark Adriaenssens. “Al zijn we vooral b2b-georiënteerd.” De voormalige operations manager bij Van Gansewinkel begon zes jaar geleden met Out of Use en haalt afgedankte elektronische apparaten op bij bedrijven. “De klant betaalt het transport, maar wij vergoeden naargelang het aangeleverde materiaal”, klinkt het. “Vanaf tien computers houdt een bedrijf daar iets aan over.”

Out of Use heeft twee kerndoelstellingen. “We halen alle milieubelastende materialen uit de toestellen. Batterijen, olie, kleine knoopcellen, asbest, enz… Dat is manueel werk, maar relatief makkelijk om te doen. De tweede stap is om zo veel mogelijk secundaire grondstoffen te recupereren. We demonteren tot op het niveau dat ze door derden machinaal kunnen verwerkt worden. Hier doen we enkel het manuele werk.”

Bij een wandeling door het recyclagebedrijf zien we containers vol afgedankte elektronica, inclusief een bak met enkele oude Nokia 3310’s. De zes medewerkers van Adriaenssens staan vooral in voor het ophalen en verdelen van de materialen. Voor het demonteren werkt het bedrijf samen met dertien sociale instellingen. “Dat zijn beschutte werkplaatsen, psychiatrische instellingen of werkateliers voor laaggeschoolden. Zij brengen de toestellen terug naar kleine fracties. Maar ze knippen bijvoorbeeld ook de stekkers van kabels af omdat ze dan beter recycleerbaar zijn.” In vaktermen heet dat collection & treatment, ofwel stap 1 van de W3I-directie over de verwerking van elektronisch afval. “Van daaruit maken we 54 verschillende soorten materiaal die naar verwerkers gaan. Voor computers gaat dat over stroomtoevoer, moederborden, geheugen, de behuizing en de cpu.” Na Out of Use gaat het materiaal door naar andere partners, zo verwerkt Umicore de moederborden om er zilver, goud en palladium uit te halen.”

Adriaenssens heeft met zijn bedrijf ook een ecologische missie. “We zijn een milieubedrijf met normen en waarden. We zullen dus niet aan ecodumping doen door materiaal naar Afrika of China te sturen. Alles wordt binnen Europa verwerkt. Het is te gek om zesduizend kilometer te vliegen om die toestellen elders nog even te hergebruiken. Eens de toestellen daar zijn en niet meer werken worden ze vaak verbrand. Tegelijk doen we aan urban mining : alle grondstoffen blijven binnen Europa.”

Na de verwerking door Out Of Use worden de materialen doorverkocht aan een dertigtal partners. “Het volledige proces is gedocumenteerd en geauditeerd. We kunnen daarom met zekerheid zeggen dat ons recyclagepercentage 89,96 procent bedraagt. Als je verbranding en energierecuperatie meetelt dan zitten we aan 94 procent. Het is bijna een closed loop.”

“De grootste problemen zijn er met het verwerken van milieubelastende elementen. Het is dus belangrijk dat we de batterij vlot kunnen verwijderen. Maar onze grootste uitdaging is het gewicht. Een oude desktop weegt tien tot elf kilo terwijl een kleine laptop nog hooguit een kilo weegt. Dat betekent dat de totaalwaarde van de grondstoffen ook daalt omdat het gewicht van die materialen daalt en de materialen goedkoper worden. Toestellen bevatten vandaag minder koper, ijzer of edelmetalen. Vandaag maak je met dezelfde hoeveelheid aluminium veel meer toestellen dan vroeger”. Maar Adriaenssens benadrukt wel dat die evolutie beter is voor het milieu. “Er zitten vandaag minder schadelijke stoffen in apparaten. Al blijft plastic lastig. Hoe technisch complexer plastic of andere kunststoffen, hoe moeilijker ze te verwerken zijn. In dat opzicht zou een volledig ijzeren laptop ideaal zijn.”

Pieterjan Van Leemputten

“Het is te gek om zesduizend kilometer te vliegen om die toestellen elders nog even te hergebruiken”