Een nieuwe generatie zoekmachines hoopt Google het vuur aan de schenen te kunnen leggen door met zinvolle antwoorden te komen, in plaats van met een ondoorzichtig lijstje weblinks.

Google domineert internet search. En er is weinig reden om te geloven dat daar snel verandering in komt. Toch blijft het aantal technologiebedrijven dat met iets beter op de proppen wil komen, gestaag groeien. De nieuwe zoekmotor WolframAlpha van de Britse wiskundige Stephen Wolfram is zelfs één van de meest geanticipeerde internetproducten van het jaar.

Maar ook IBM heeft recentelijk een computerprogramma voorgesteld dat even vlot een vraag kan ontleden als een deelnemer aan Waagstuk. Het Russische Yandex (waarover we het in Data News van 3 april nog hadden) zou over een verfijnder algoritme beschikken dan Google, en Microsoft plant nog deze zomer een herlancering van zijn zoekrobot. Details daarover blijven geheim, maar de overname van de semantische zoekmachine Powerset geeft meteen al een indicatie van de richting die Redmond wil uitgaan.

WolframAlpha

Dat Google uitgedaagd wordt, is logisch. Wie wil immers geen stukje van de 15 miljard euro die Mountain View elk jaar uit searchgerelateerde reclame haalt? Maar als je die vetpot even buiten beschouwing laat, kan je er niet omheen dat zoekmachines zeker nog voor verbetering vatbaar zijn. Al te vaak snorren zoekrobots nog een lijstje van websites op waartussen de gebruikers dan maar zelf op zoek moeten naar de juiste informatie. De uitdagers van Goo-gle opperen stuk voor stuk dat ze de zoekopdracht zo verfijnen dat ze met antwoorden kunnen komen die heel wat zinvoller zijn dan het klassieke lijstje blauwe weblinks.

Gemakkelijkheidshalve worden deze diensten afgedaan als ‘Goo-gle-killers’, maar dat zijn ze eigenlijk allerminst. Google blijft een essentieel werkinstrument voor de meeste internetgebruikers, de nieuwe diensten zijn veeleer complementair dan concurrentiëel. “Het zal vreselijk moeilijk worden om de ‘Google-gewoonte’ te doorbreken”, weet ook hoofdredacteur Danny Sullivan van de gespecialiseerde website Search Engine Land, “maar er zijn ook heel wat dingen die Google niet doet. Er is dus zeker nood aan alternatieven.” De meest ambitieuze nieuwkomer is zonder twijfel WolframAlpha (WA). De nieuwe zoekmotor van wonderkind Stephen Wolfram doorzoekt geen webpagina’s zoals Google, maar haalt informatie uit de eigen database. Wanneer je een vraag intikt, ontwaart de zoekrobot in de eerste instantie het relevante kennisdomein, waarna hij op zoek gaat naar het antwoord via een rist bewerkingen en berekeningen op de eigen data. 250 werknemers van Wolfram Research hebben het voorbije decennium een gigantische hoeveelheid informatie verzameld, uit encyclopedieën, uit publieke databases, en uit academische publicaties. De zoekrobot kan snel en accuraat een antwoord formuleren op de vraag wat de gemiddelde body mass index is van een veertigjarige man, of wat nu de hoogste toren is: de Eiffeltoren in Parijs of de Fernsehturm in Berlijn. Een zoekopdracht naar New York en Brussel geeft je het aantal inwoners in beide steden, een kaart met de juiste locatie, en de geschatte vliegtijd tussen beide plaatsen. Nadeel: de zoekmachine kan je niet helpen bij de zoektocht naar een notebook of een nieuwe camera. Ook voor het juiste uur van een speelfilm in de plaatselijke bioscoop zoek je beter elders.

Twitter

Ook andere start-ups zoeken nog braakliggend terrein. Twitter bijvoorbeeld, heeft onlangs een toepassing geïntegreerd via dewelke gebruikers in ‘real time’ alle mogelijke tweets kunnen doorzoeken. Omdat het vaak uren of zelfs dagen vergt voor Google alle webpagina’s geïndexeerd krijgt, kan de bekende zoekgigant niet dezelfde ‘onmiddellijkheid’ garanderen. Erg veelbelovend is het gegeven dat de kennis van gebruikers mee opgenomen wordt in de zoekresultaten. Zo laat de start-up Aardvark, waar vijf voormalige Google boys hun ding doen, internauten vragen stellen aan kennissen van wie geweten is dat ze goed op de hoogte zijn van een onderwerp.

Vraag aan Aardvark welke fiets je moet kopen, en een amateur-renner uit je kennissenkring komt met een model en een interessante winkel in de buurt. Mahalo.com gebruikt dan weer een rist werknemers in plaats van een algoritme om resultaten van populaire zoektermen te ordenen. Onbruikbare sites worden gefilterd, en er wordt tijd bespaard.

En dan is er nog Microsoft, dat al meer dan vijf jaar Google probeert af te blokken. Wanneer de nieuwe zoekmotor van Steve Ball-mer en co. later op het jaar gelanceerd wordt, gaat hij focussen op het aanbieden van tools en sites die gebruikers nodig hebben om een opdracht tot een goed einde te brengen. Denk aan het boeken van een hotel in de stad waar je naar toe vliegt.

Google zelf laat zich trouwens evenmin onbetuigd. Zo onthulde Mountain View op 24 maart nog een technologie die kan helpen om de betekenis van woorden te begrijpen, net als hun associaties met verwante termen. Als je Star Trekt intikt, krijg je voortaan ook een lijstje met gerelateerde zoekopdrachten voorgeschoteld, zoals Star Trek Spock. Google beseft dus wel dat er nog werk aan de winkel is om de zoekmachine van morgen te worden.

www.wolframalpha.com

Frederik Tibau