Blijft ons internet open en vrij?

Zoals verwacht is er geen overeenstemming bereikt in Dubai over wie het internet moet beheren. De VS en Europa verwerpen een nieuw verdrag van de ITU, dat stelt dat het VN-agentschap een actievere rol moet gaan spelen.

Zoals verwacht is er geen overeenstemming bereikt in Dubai over wie het internet moet beheren. De VS en Europa verwerpen een nieuw verdrag van de ITU, dat stelt dat het VN-agentschap een actievere rol moet gaan spelen. Moet de International Telecommunication Union (ITU) de eindverantwoordelijkheid krijgen over het internet? Over die fundamentele vraag hebben de voorbije twee weken 193 landen gedebatteerd in Dubai.

Op verzoek van de (Europese) telecomsector lag er ook een internettaks op tafel. Als bedrijven zoals Google, Amazon, Microsoft en Facebook hopen geld verdienen met de diensten die ze over de breedbandnetwerken van de operatoren sturen, dan mogen ze daar gerust een bijdrage voor betalen, luidt de renedering. De Amerikaanse technologielobby was not amused.

Na twee weken vergaderen en onderhandelen is er wel een nieuw verdrag, maar onder meer de VS en Europa verwerpen de tekst. Op het eerste zicht lijkt het er dus op dat het internet zoals we dat vandaag kennen (een ‘open’ dienst bovenop de telecomnetwerken van de operatoren, beheerd door privébedrijven en belangengroepen waarbij overheden slechts onrechtstreeks vertegenwoordigd zijn), behouden blijft, of toch alleszins in het Westen.

De VS was het eerste land dat de ontwerptekst terug naar af stuurde. “Het internet heeft de voorbije 24 jaar voor een ongelooflijke sociale en economische boom gezorgd, zonder bemoeienis van de ITU”, vertelde Terry Kramer van de Amerikaanse delegatie. “Wij kunnen dus geen verdrag ondertekenen dat het huidige multistakeholder model in vraag stelt.”

Intussen hebben ook de EU-landen, Canada, Kenya, Qatar en Egypte zich achter de VS geschaard. Deze mogendheden hebben het vooral moeilijk met de -nochtans redelijk brave- resolutie die stelt dat ‘de secretaris generaal van de ITU de nodige stappen moet ondernemen om zijn organisatie meer zeggenschap te geven over het netwerk’.

Hoewel een meerderheid van ongeveer 90 landen de tekst wél ondertekend heeft, kan het verdrag dus niet op een fatsoenlijke manier geïmplementeerd worden.

Gekaapt De ITU werd in 1865 opgericht om de internationale telegraafverbindingen te coördineren. Later werden de bevoegdheden uitgebreid naar radio en telecommunicatie, en werd de ITU onderdeel van de Verenigde Naties. De veertiendaagse in Dubai had als tot doel de internationale afspraken rond telecom en datatransmissie op te frissen, iets wat niet meer gebeurd was sinds 1988, toen er van het internet zoals we dat vandaag kennen nog geen sprake was.

De meeting was op zijn zachtst gezegd erg controversieel, omdat de VS maar al te goed beseft dat de ITU de controle over het internet liefst wil weghalen bij multistakeholder-instellingen als Icann en het IGF (Icann moet dansen naar de pijpen van het Amerikaanse Ministerie van Handel).

De Amerikaanse internetlobby, met Google voorop, heeft ongemeen scherp campagne gevoerd tegen voorstellen rond de fameuze internettaks (zie hoger). Uit die hoek klonk het dat de ITU simpelweg geen recht heeft van spreken, om wel omdat het internet niet meer is dan een dienst die bovenop de netwerken van de telecomoperatoren draait.

Het kamp van de Verenigde Staten heeft er ook meermaals op gewezen dat de conferentie voortdurend ‘gekaapt’ werd door regimes die mogelijkheden willen om het internet binnen hun landsgrenzen te controleren en om het open en vrij karakter van het netwerk aan banden te leggen. Enkel daarom willen ze het internet toevoegen aan de traditionele telecomportfolio van de ITU, heet het.

Voorstanders van het nieuwe verdrag opperen dan weer dat de VS alles blokkeren en zich beroepen op ‘vrijheid’ en ‘openheid’ om bedrijven zoals Google en Facebook te beschermen en vooral àf te schermen.

Rusland heeft nog geprobeerd om een resolutie gestemd te krijgen die stelde dat het internet tot de bevoegdheden van de ITU behoort, maar stuitte uiteraard op het veto van de Amerikanen.

Gefragmenteerd Nu er hoe dan ook geen sprake is van een breed gedragen akkoord, zou dat kunnen betekenen dat we naar een gefragmenteerd internet evolueren, en dat grote landen zoals Rusland en China het heft in eigen handen nemen.

“Die kans zit er dik in”, vertelde Andrey Mukhanov van het Russiche ministerie van Telecom en Massacommunicatie aan Reuters. “Dat zou een slechte zaak zijn voor iedereen. Het wordt dus stilaan tijd dat de VS en Europa een iets constructievere houding gaan aannemen wanneer het over het internet gaat.”