In China zijn diverse mensen opgepakt en naar ‘politieke opvoedingscentra’ gestuurd op basis van big data-analyse. Er wordt onder meer gebruik gemaakt van camerasurveillance, analyse van wifi-gegevens en gezichtsherkenning, zegt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.
De Chinese autoriteiten verzamelen en analyseren op grote schaal systematisch data over inwoners van Xinjiang, een regio waar veel Oeigoeren wonen, een islamitische minderheid. Geeft het computersysteem aan dat mensen mogelijk een bedreiging zijn, dan wordt dat gemeld bij de autoriteiten. “Mensen in Xinjiang kunnen niets doen tegen de steeds verdere inbreuk op hun privacy, omdat ze meestal niet eens weten dat dit programma bestaat en hoe het werkt”, zegt Maya Wang, China-onderzoeker bij Human Rights Watch. Ze spreekt van “Orwelliaanse methoden”.
Iedereen verdacht
Volgens de overheid is de surveillance bedoeld om de stabiliteit in de regio te handhaven en “terroristische elementen” op te sporen. In de praktijk treft hij echter iedereen die verdacht wordt van politieke ontrouw, zegt HRW. “Dat kan betekenen dat elke Oeigoer, zelfs als hij op vreedzame wijze zijn religieuze en culturele identiteit uit, doelwit kan worden.”
De Chinese autoriteiten combineren diverse technieken om de bevolking in de gaten te houden. Zo wordt gebruik gemaakt van camera’s, waarvan sommige werken met gezichtsherkenning of infrarood (waardoor ze ook ‘s nachts opnamen kunnen maken). De camera’s staan bijvoorbeeld bij supermarkten, scholen en huizen van religieuze leiders. Daarnaast worden gegevens over wifi-verkeer verzameld, en kentekens en ID-gegevens geregistreerd en doorgegeven bij het passeren van checkpoints.
Ook boeken verdacht
Het overheidsprogramma maakt ook gebruik van gezondheidsgegevens, bankgegevens en informatie die de politie doorgeeft op basis van observatie. Een van de personen die door HRW werd geïnterviewd zei dat het bijvoorbeeld kan worden gemeld als iemand die geen docent is veel boeken bezit en daarvoor geen duidelijke verklaring heeft.
Ook krijgen mensen thuis bezoek van overheidsfunctionarissen en wordt hen gevraagd naar hun familie, geloof, contacten en reisgedrag. Die gegevens worden eveneens centraal verzameld.
Het computersysteem kan er onder meer melding van maken als mensen hun mobiele telefoonrekening niet betalen en afgesloten worden, als ze via telefoon communiceren over terrorisme en geweld of als ze ongebruikelijke aankopen doen. Als iemand bijvoorbeeld 15 kilo kunstmest koopt, terwijl hij normaal gesproken slechts 5 kilo koopt, kan hij bezoek verwachten van een inspectieteam. Is er een goede reden voor de aanschaf, dan wordt dat in het systeem aangegeven en wordt het alarmeringsniveau verlaagd.
De politie van Xinjiang zegt dat de data-analyse hen helpt bij reguliere misdaadbestrijding. “Als dat het doel is, kan de overheid politieagenten trainingen geven om professionele methoden te gebruiken waarbij de mensenrechten gerespecteerd worden en verdachten recht hebben op juridische bijstand”, reageert Wang.
