Japanners gaan IS online te lijf met manga

Japanse internetactivisten bedachten mangakaraktertje ISIS-chan om Google te manipuleren en de online propaganda van de Islamitische Staat te verstoren.

ISIS-chan ontstond uit een discussie op het Japanse internetforum 2channel (ook wel 2chan genoemd) nadat IS enkele Japanners gijzelde en onthoofdde. Online activisten sloegen terug en bedachten een mangakaraktertje dat massaal kon worden gekopieerd en gedeeld door tekenaars. De tekeningen wilden ze door middel van Google bombing een belangrijk zoekresultaat maken wanneer iemand ISIS opzoekt in Google.

De beweging verspreidde zich sinds de lancering ver buiten Japan en is nu wereldwijd een hit; iedereen kan tegenwoordig een variant op ISIS-chan tekenen en delen. Het zwaartepunt ligt echter nog steeds in Azië en het centrum van de beweging blijft de collectief gerunde Twitter-account @isisvipper. “We ontwierpen ISIS-chan als content die de IS-propaganda op een eenvoudige en plezierige manier doorbreekt'”, zeggen de mensen achter het kanaal.

IS steunt sterk op haar online aanwezigheid. De organisatie baat tientallen sociale media-accounts uit en produceert ook een online magazine. Wanneer je een schattig mangakaraktertje te zien krijgt telkens wanneer je ISIS zoekt in Google, kan dat dus voor een deuk zorgen in IS’ propaganda.

ISIS-chan

Volgens de makers is ISIS-chan een 19-jarige, groenharige vrouw die gekleed gaat in de typische zwarte IS-tenue. In tegenstelling tot de terreurgroep is ze pacifistisch en haar voornaamste bezigheid is het in stukken snijden van meloenen. Met dit laatste wil ze duidelijk maken aan de militanten van IS: met messen snij je fruit, niets anders.

De tekenaars willen niet de islam aanvallen, enkel IS moet het slachtoffer zijn. Daarom is er een gedragscode voor ISIS-chan tekenaars. Er wordt gevraagd geen seksuele, gewelddadige of beledigende tekeningen te maken en onder geen beding de islam aan te vallen. Sommigen konden zich niet inhouden en tekenden toch seksueel getinte ISIS-chans. Aanvallen op de islam komen echter amper voor.

Hoe gaat Google bombing in zijn werk?

Om als een van de bovenste resultaten in Google terecht te komen, moeten er veel verschillende links naar je site gelegd zijn. De redenering van Google is dat wanneer veel andere sites naar jou verwijzen, jij wel belangrijk moet zijn. De mensen achter ISIS-chan zetten daarom op veel plaatsen de afbeelding van de tekening online met de naam ISIS. Hierdoor komt (hopelijk) de tekening als een van de eerste resultaten naar voren wanneer je een afbeelding onder de zoekterm ISIS naar voren haalt. Wanneer genoeg sites hyperlinks naar afbeeldingen van ISIS-chan plaatsen met het opschrift ISIS, dan zal het mangakaraktertje bovenaan komen te staan wanneer iemand naar ISIS zoekt.

De resultaten blijven – zeker in Europa – vooralsnog beperkt. Wanneer je ISIS in Google zoekt, zijn de eerste afbeeldingen nog steeds de gewoonlijke bebaarde mannen die hoofden afhakken, maar als je verder naar beneden scrolt, kom je al snel de afbeelding van ISIS-chan tegen.

Doorzetten na aanslagen in Parijs

Na de recente aanslagen in Parijs verklaarde het @isisvipper collectief geschokt te zijn, maar stelde dat het kalm zal doorgaan met zijn werk. “De aanslagen in Parijs waren choquerend, maar het is noodzakelijk om kalm te reageren,” stuurt een activist. “Het aantal reacties wereldwijd neemt toe,” verklaart een ander.

Na de aanslagen begonnen internetactivisten, onder andere Anonymous, massaal IS-gelinkte sociale media-accounts van het net te halen. @isisvipper steunt deze acties en ziet hun werk als een aanvullende actie. “Zij drukken de propaganda de kop in, wij herschilderen haar. Het is een complementaire relatie.”

Effect?

Of de ISIS-chan beweging daadwerkelijk IS propaganda verstoort, is niet met zekerheid te zeggen. Maar je kan je ook afvragen hoe effectief het delen van katten op Twitter was tijdens de zoektocht naar terreurverdachten in Brussel. Op sociale media gaat het vaak simpelweg om actie ondernemen, of deze nu effectief is of niet maakt weinig uit. Of zoals Indonesisch striptekenaar Bonni Rambatan het stelt in een strip over ISIS-chan: “ISIS-chan, jij bent geen militaire tactiek, jij bent gewoon ons.”

De mensen achter @isisvipper laten het niet aan hun hart komen. Zij zien hun werk als het creëren van een soort ruis. Een van hen gebruikt de metafoor dat ze geen antiraketsysteem zijn dat de raket neerschiet, maar een die het signaal ervan verstoort. Een ander stelt dat ze een rookgordijn vormen, zoals Japanse ninja’s dat vroeger deden. “Bekijk het als een rookgordijn, want wij zijn afstammelingen van de Ninja.” (StampMedia/Tom Cassauwers)