De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft woensdagochtend, iets voor 8 uur Belgische tijd, met succes zijn nieuwste megaraket richting maan gelanceerd. De Artemis I vertrok vanaf het Kennedy Space Center op Cape Canaveral in Florida, nadat de lancering de voorbije maanden meerdere keren werd uitgesteld.
De vlucht zonder bemanning met de SLS-raket, de krachtigste ter wereld, markeert het grote debuut van het Amerikaanse programma voor de terugkeer naar de maan, vijftig jaar na de laatste Apollo-maanmissie. De test met de Artemis I geldt als een cruciale eerste stap om opnieuw astronauten op het maanoppervlak te krijgen.
‘Voor de Artemis-generatie, dit is voor jullie’, zei lanceringsdirecteur Charlie Blackwell-Thompson, de eerste vrouw die bij NASA deze functie bekleedt, voordat ze het startsein gaf.
40.000 kilometer per uur
Bovenop de SLS-raket staat de Orion-capsule, die uiteindelijk astronauten naar de maan zal brengen. Voor deze testvlucht zal die capsule niet op de maan landen, maar zich tot 64.000 kilometer voorbij de maan wagen, 450.000 kilometer van de aarde, een record voor een ruimtevaartuig waarin bemanning kan zitten. Om de kosten in te perken, hergebruikte de NASA motoren uit de oude Spaceshuttles.
Met een snelheid van 40.000 kilometer per uur zal Orion de maan in vijf dagen bereiken. Ongeveer 25 dagen later, op 11 december, zal de capsule opnieuw op aarde landen in de Stille Oceaan. Daarmee wordt ook het hitteschild op de proef gesteld. Dat zal temperaturen moeten weerstaan die half zo heet zijn als het oppervlak van de zon wanneer het door de atmosfeer gaat. Met Artemis wil NASA straks de eerste vrouw en de eerste persoon van kleur naar de maan sturen.
Sensoren uit België
Aan boord van de Artemis zijn zo’n driehonderd sensoren van Belgische makelij. Ze zijn afkomstig van het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN in Mol en werden, samen met nog 10.900 andere sensoren, vastgemaakt aan Helga en Zohar, de twee dummies die als bemanning in het ruimteschip zitten. Zo moet duidelijk worden aan welke kosmische straling iemand wordt blootgesteld tijdens een maanmissie, bijvoorbeeld afkomstig van de zon en ontplofte sterren. Die kan eventueel het risico op kanker vergroten of andere gevolgen hebben op de gezondheid, legt SCK CEN uit.
Derde keer, goede keer voor Artemis. Eerder dit jaar werden namelijk al twee lanceringen van de raket op het laatste moment uitgesteld door technische problemen en twee orkanen die voor enkele weken vertraging zorgden. Ook nu had de NASA moeite om de raket vullen met cryogene brandstof, meer dan 2,7 miljoen liter vloeibare waterstof en zuurstof. de avond voor opstijgen werd een lek ontdekt van ultra-ontvlambare waterstof. De reparatie daarvan zorgde opnieuw voor wat oponthoud in het schema.
Basis op de zuidpool
De ambities zijn groot. In 2024 moet de tweede missie in het Artemis-programma astronauten naar de maan voeren, opnieuw zonder te landen. Die eer is voorbehouden voor Artemis 3, waarvan de lancering ten vroegste in 2025 zal gebeuren. Daarna voorziet de NASA een jaarlijkse missie, om er een basis te bouwen op de zuidpool.
Daar zullen test gebeuren met onder meer vervoersmiddelen en elektriciteitscentrales. Uiteindelijk zou er een permanente menselijke vestiging moeten komen, ter voorbereiding op de reis naar mars. Die zou er aan het eind van de jaren 2030 moeten komen en ongeveer twee jaar duren.
Herbekijk hieronder hoe de Artemis I succesvol werd gelanceerd vanaf het Kennedy Space Center.
