Het wordt hoog tijd dat de Belgische en Europese overheden werk maken van wetgeving en regelgeving over bitcoins en andere cryptomunten. Dat zegt advocaat-generaal bij het Hof van Cassatie André Henkes maandag in zijn mercuriale naar aanleiding van de start van het nieuwe gerechtelijk jaar.
Cryptomunten zijn volgens advocaat-generaal Henkes te omschrijven als virtuele, gedecentraliseerde en anonieme munten, die niet ondersteund worden door een staat, overheid of andere juridische entiteit en die niet inwisselbaar zijn voor goud of een andere grondstof. “De basisgedachte bestaat erin dat personen geld willen uitwisselen zonder tussenkomst van derden zoals overheden en financiële instellingen”, klinkt het.
“In die zin komt ook het ontstaan van cryptomunten in concurrentie met het overheidsmonopolie op monetair beleid en financiële regulering. Het maatschappelijk vertrouwen in de doelmatigheid van overheidscontrole op de financiële wereld kreeg de voorbije jaren een stevige knauw door de financiële crisis. Wellicht kan dit mede de populariteit van gedecentraliseerde mechanismen verklaren.”
Ook al zullen ze waarschijnlijk nooit evolueren tot nieuwe wereldwijde munteenheden, de juridische relevantie van cryptomunten neemt wel almaar toe en tegelijkertijd daarmee de vraag naar en nood aan regel- en wetgeving, aldus de hoge magistraat. “De fall-out van cryptomunten strijkt zich uit over meerdere rechtsdomeinen.”
Zijn cryptomunten te beschouwen als geld?
Het lijdt voor advocaat-generaal Henkes geen twijfel dat cryptovaluta wel degelijk munten zijn en daardoor verband houden met het concept ‘geld’, maar vanuit economisch perspectief kunnen ze volgens de magistraat niet als geld worden beschouwd. Om als rekenmiddel of betrouwbaar middel om waarde in op te slaan te dienen, is hun waarde nog te volatiel.
Anderzijds kunnen ze wel fungeren als ruilmiddel of voor de betaling van een schuld. Dat doet een aantal vragen rijzen voor het verbintenissenrecht, en er is volgens de magistraat dan ook nood aan een duidelijke en wettelijk verankerde toekomstvisie over de rol van cryptomunten.
Rechtsonzekerheid
In financieel regulerend perspectief lijken de cryptomunten voorlopig legitiem maar het ontbreekt, zowel op Belgisch als op Europees vlak, aan duidelijke en coherente regelgeving. Dat geeft opnieuw aanleiding tot rechtsonzekerheid, aldus de magistraat, zeker gelet op de vele klachten over oplichtingspraktijken en andere fraudemechanismen met cryptomunten.
Daarnaast zijn cryptomunten virtuele goederen maar kunnen ze ook beschouwd worden als schuldvorderingen. Ook op het vlak van het goederenrecht ontbreekt het dus aan wettelijke omkadering en rechtszekerheid, klinkt het nog.
Tenslotte is er nog het fiscaal recht, aldus de magistraat. Daar kan inzake BTW het recente verschijnsel van de cryptomunt opgevangen worden met de bestaande wettelijke regels maar inzake de inkomstenbelastingen is de situatie veel minder evident. Wettelijk ingrijpen lijkt ook hier dus raadzaam, besluit Henkes.
