Radiostraling beschermt museumstukken tegen insecten

Objecten met een mix van materialen, zoals hout en bladgoud, zijn lastig om te behandelen met chemische producten. © UFZ en HTWK
Pieterjan Van Leemputten

Duitse onderzoekers zetten radiogolven in om ongedierte weg te krijgen uit culturele voorwerpen. De techniek zorgt er voor dat er minder nood is aan chemische producten.

Het gaat om een onderzoek van het Helmholz Centrum voor Milieuonderzoek (UFZ) en de Universiteit voor Technologie, Economie en Cultuur (HTWK), beiden in Leipzig. Samen gingen ze op zoek naar een manier om objecten te vrijwaren van ongedierte om schade te voorkomen. Denk daarbij aan houtwormen, boktorren en hun larven.

Tot nu toe gebeurde dat vooral met chemicaliën, in het verleden zelfs met pesticiden die vandaag niet meer zijn toegelaten, denk daarbij aan DDT en PCP. Maar ook die hebben een impact op de voorwerpen zelf. Nu hebben de onderzoekers een nieuwe manier getest om met behulp van radiogolven kevers en andere kleine beestjes weg te krijgen.

Opwarmen

De voorwerpen worden tijdelijk bestraald met industriële radiofrequenties van 13,56 Mhz (in sommige experimenten werd ook 2,45 GHz gebruikt) waarbij het voorwerp wordt opgewarmd tot 55-60°C, de temperatuur waarop het meeste ongedierte en hun larven sterven. Al maakt de frequentie op zich weinig uit.

“De effecten kunnen ook bereikt worden met andere frequenties, het hangt vooral af van de beschikbaarheid van de generator die we er voor gebruiken en de bijhorende investeringskoten,” vertelt Dr. Ulf Roland, projectleider en wetenschapper bij UFZ aan Data News.

De methode die nu is ontwikkeld werd getest op de nationale collectie van de stichting Schloss Friedenstein in Gotha. Naast hout is de bestralingsmethode ook geschikt voor textiel, leer, bont en dierpreparaten.

Voorwerpen bestralen is volgens hem efficiënter dan een heteluchtbehandeling, omdat daar het risico op beschadiging van het object groter is. Ook circuleren er op deze manier minder chemicaliën in de opslagruimtes en tentoonstellingsruimtes.

Niet-thermische effecten

“We hebben ook gekeken naar zogenaamde niet-thermische effecten door straling om ongedierte weg te krijgen. Maar we hebben geen indicaties gevonden voor zo’n effect, waardoor het opwarmen essentieel is en de radiofrequenties zijn daar een goede tool voor,” zegt Dr Roland.

De sterkte en duur waarmee dat gebeurt hangt af van de massa van het voorwerp en de kracht van de generator. Schade voor de mens is er niet, de bestraling gebeurt binnen een elektromagnetisch schild.

Het gaat om een eerste succesvolle test, de bedoeling is om dat nu uit te breiden. “we moeten zeker meer projecten uitvoeren en de resultaten publiceren om deze methode te onderbouwen. Zoals het er nu uitziet kan het gebruikt worden in musea, maar in de nabije toekomst is het de bedoeling dat er geld wordt geïnvesteerd in een commercieel bedrijf dat deze methode, en andere toepassingen met radiogolven, naar de markt kan brengen,” besluit Dr Roland.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content