‘Waardevolle data zijn niet gelijk verdeeld over de wereld’

Data worden regelmatig de ‘nieuwe olie’ genoemd; zo waardevol zijn ze. Maar slechts in een select aantal landen wordt, net zoals bij olie, waarde uit data gecreëerd. Vooral op gebied van klimaatverandering heeft de data-ongelijkheid grote gevolgen, stelt Hamid Mehmood. Hij is senior onderzoeker hydro-informatica en informatietechnologie aan het Canadese Instituut voor Water, Milieu en Gezondheid van de VN-universiteit.

In 2020 creëerde elk mens op aarde gemiddeld zeker 1,7 megabytes aan data per seconde. Dat alles samen was goed voor 2,5 triljoen databytes. In de afgelopen twee jaar alleen is ongeveer 90 procent van de totale hoeveelheid data op de wereld gecreëerd. Wereldwijd ondergaan bedrijven transformaties. Die gaan vaak gepaard met het gebruik van digitale technologieën om nieuwe processen of klantervaringen te creëren of die aan te passen om te voldoen aan een veranderende markt.

De covid 19-pandemie heeft de digitale transformaties van bedrijven versneld en tegen 2022 zal naar schatting 70 procent van het wereldwijde bruto binnenlands product een of andere vorm van digitalisering hebben ondergaan. Dit alles is het resultaat van naar schatting 6.800 miljard dollar aan investeringen.

Data-arm Zuiden

Deze exponentiële groei van de beschikbaarheid van big data stuwt zogenoemde disruptieve technologieën voort. Dat zijn technieken die de manier waarop consumenten, industrieën of bedrijven werken aanzienlijk veranderen, en werken bijvoorbeeld met kunstmatige intelligentie, het Internet of Things (IoT), blockchain of cloud computing.

De verwachting is dat datagestuurde kunstmatige-intelligentietoepassingen alleen al tegen 2030 extra economische activiteit ter waarde van ongeveer 13.000 miljard (of 13 biljoen) dollar zullen genereren. Vanwege dit enorme vermogen om waarde te genereren, worden gegevens alom geprezen als de ‘nieuwe olie‘.

Maar de trend van het afgelopen decennium laat zien dat, net als bij olie, de hotspots voor het genereren en creëren van waarde uit data zich slechts in een select aantal landen bevinden. We zijn hierbij getuige van de ontwikkeling van een data-arm Zuiden, dat niet de financiële vruchten kan plukken van de data-boom. Ook lukt het niet om data goed te gebruiken om uitdagingen zoals bosbranden, waterschaarste, overstromingen, droogte en andere uitingen van het veranderende klimaat aan te pakken.

Het is alarmerend dat, ondanks de enorme hoeveelheid gegevens die gegenereerd worden, kritieke data van hoge kwaliteit voor mondiale, regionale en nationale ontwikkeling ontbreken. Er ontstaan op deze manier enorme verschillen tussen de haves en de have-nots op het gebied van data.

Watergegevens

Helaas behoren tot de have-nots de meeste landen die kampen met uitdagingen als waterschaarste, toegang tot schoon water, blootstelling aan overstromingsrisico’s en droogte. Juist voor deze uitdagingen moeten kwalitatieve data worden gegenereerd en geanalyseerd om daar bruikbare informatie en kennis uit te halen.

Het verzamelen van watergegevens in het mondiale Zuiden is meestal gericht op individuele ontwikkelingsprojecten, waardoor een lappendeken van gegevenssets ontstaat, die vaak beperkt beschikbaar zijn, van korte duur zijn en een beperkte geografische dekking hebben. Dit is het duidelijkst in Afrika, waar de hoeveelheid netwerken voor het verzamelen van watergegevens in de loop van de tijd is afgenomen en ver onder de richtlijnen van de Wereld Meteorologische Organisatie ligt.

De meeste nieuwe stations die de afgelopen twintig jaar zijn opgericht om te rapporteren aan het Global Runoff Data Center van de WMO, bevinden zich in landen die rijk zijn aan de ‘nieuwe olie’. Volgens de WMO-database zijn er tot tien keer meer meetstations in Noord-Amerika dan in de twintig meest waterarme landen bij elkaar. Soortgelijke gegevensongelijkheid zien we ook bij waterkwaliteit en watergerelateerde rampen.

Data-woestenijen

In het afgelopen decennium hebben we gezien dat zogenoemde teledetectiegegevens (data die vanop afstand, via satellieten, worden verzameld) in combinatie met cloud computing veelbelovend zijn geweest om de water-dataongelijkheid in het Zuiden tegen te gaan. Deze instrumenten worden met succes gebruikt om verschillende parameters van oppervlaktewater over een bepaalde periode te bewaken.

Toch hebben ze ook hun beperkingen: een gebrek aan traceerbare grondwaarnemingen waar de satellietwaarnemingen naast kunnen worden gelegd, is een belangrijke uitdaging. Ook zijn de teledetectiegegevens er niet in geslaagd om parameters zoals neerslag en rivierstromen nauwkeurig te kwantificeren – terwijl juist in het mondiale Zuiden nauwkeurige gegevens hierover ontbreken.

Bovendien leiden de ongecoördineerde inspanningen voor het genereren van data in het Zuiden tot data-woestenijen, waar meer dan 80 procent van de gecreëerde gegevens ongestructureerd en willekeurig is.

Data en technologieën delen

Het omzetten van deze ongestructureerde gegevens in bruikbare informatie is duur; het opschonen en ontdubbelen van een bestand kan zo 10 dollar kosten. De kwalitatief slechte en schaarse gegevens maken het ook veel moeilijker om technieken als AI en blockchain te gebruiken, waardoor het Zuiden in feite wordt buitengesloten van de voordelen die deze technologieën bieden – op economisch en sociaal vlak én op gebied van klimaataanpassingen.

Gezien de toenemende ernst en frequentie van watergerelateerde uitdagingen, is het essentieel om de problemen met betrekking tot gegevensongelijkheid aan te pakken. Alleen dan kunnen we de watergerelateerde duurzame ontwikkelingsdoelen bereiken.

De oplossing ligt bij de leiders van het mondiale Noorden, die hun gegevens en datagerelateerde technologieën moeten delen met het Zuiden om te helpen bij het genereren van hoogwaardige en bruikbare data op wereldwijde en nationale schaal.

Het mondiale Noorden moet zich ook inzetten voor de ontwikkeling van waterwetenschap. Dat zou kunnen door de monitoring van projecten te financieren, waterwetenschappers op te leiden en data te helpen analyseren. Gezien het internationale karakter van de groeiende problemen met toegang tot water, is de inzet en steun van de hele wereld nodig om de achteruitgang van de belangrijke waterdatasets te keren.