Waarom zijn we bang voor robots?

Tim Roggeman vindt het vreemd dat er zo veel doemdenken bestaat over artificiële intelligentie en robots. Hieronder legt hij uit waarom ze ons leven alleen maar beter zullen maken.

Ja, echt, ik vraag het mij al een hele tijd af. Waarom hebben we in godsnaam toch zo’n schrik voor robots? Ik begrijp die angst eerlijk gezegd niet goed. Misschien komt het omdat ik een techno-believer ben, die in de komst van nieuwe technologie veel kansen ziet om problemen aan te pakken of andere situaties te verbeteren. Misschien leef ik daardoor in een soort bubble die enkel maar de voordelen laat zien en de nadelen verdoezelt. Dus misschien ben ik wel té enthousiast.

Al kan ik mij toch niet van de indruk ontdoen dat het doemdenken over robots mee gestimuleerd wordt door een aantal media en opiniemakers. Zo was er onlangseen aflevering van Cath & Gasten op één, waarin Jochanan Eynikel over zijn nieuwe boek ‘Robot aan het stuur’ kwam vertellen. Het interview bleef echter hangen bij een aantal clichés over de robot Pepper (die zelfs een saxofoon kan nadoen!), robots die onze jobs afnemen en zelfrijdende auto’s die kinderen dood rijden. Jammer, want het had een mooie kans kunnen zijn om aan een breed publiek de vele mogelijkheden te tonen.

Dat er nieuwe kansen ontstaan om problemen aan te pakken, bewijst onder meer het bedrijf Boston Dynamics. Ontstaan als een spin-off van MIT, maar ondertussen opgekocht door Alphabet, de holding boven Google. Hun core business is het ontwikkelen van robots, ondermeer voor het Amerikaans leger en Sony. Exact één jaar geleden publiceerden ze dit filmpje waarin ze toonden wat hun search-and-rescue-robot Atlas kan.

Het is best indrukwekkend hoe de humanoïde robot zich recht weet te houden op moeilijk terrein, en zelfs overeind krabbelt wanneer hij omver wordt geduwd. Soms stapt hij nog een beetje stuntelig, maar op zich is hij goed gewapend tegen onverwachte hindernissen. En ja, het zal wel vrij angstaanjagend zijn als je zo’n ding in real life op je af ziet komen. Maar als je dan bedenkt dat die robot ontwikkeld is om ingezet te worden bij zoek- en reddingsacties, dan wordt het ineens toch wel een héél interessante ontwikkeling, waar al heel wat minder weerstand tegen zal zijn.

Twee weken geleden ging Boston Dynamics echter nog een stap verder, en introduceerden ze Handle, een nieuwe robot op twee wielen.

Het is ronduit revolutionair hoe deze robot zich verplaatst, draait, keert en zelfs springt. Zelfs de grootste leek kan zien dat er enorme mogelijkheden ontstaan met zo’n machine. Daarbij vrezen we in eerste instantie allemaal voor de jobs die overgenomen worden door robots. Denk maar aan een robot die logistiek werk doet in een magazijn, die pakjes rondbrengt of misschien zelfs je huis schoonmaakt. De kans is inderdaad groot dat er binnen afzienbare tijd een Handle-achtige robot ontwikkeld zal worden die effectief taken kan overnemen.

Moeten we daarom schrik hebben om ons werk te verliezen en collectief af te glijden naar minder welvaart? Absoluut niet, de toekomst zal hoogstwaarschijnlijk een pak genuanceerder zijn. Alhoewel het lijkt alsof deze generatie robots quasi dezelfde fysieke acties aankan van een mens, is er nog een lange weg te gaan?–?een heel lange weg zelfs. Fredo De Smet sprak er vorig jaar over met professor Robotica Bram Vanderborght, in de How Life Works-podcast van GentM.

De essentie is dat robots en mensen zullen samenwerken. Robots zullen inderdaad de fysiek zware, repetitieve jobs overnemen, maar mensen zullen altijd het denkwerk en de coördinatie moeten blijven doen. Interactie creëren tussen mens en robot zal dé sleutel zijn om van robots een succesverhaal te maken en de kansen die de komst van robots ons bieden, te valoriseren. Robots op het werk worden dus een én-én verhaal, een verhaal van mekaar ondersteunen en samenwerken.

Met de zelfrijdende auto zal het niet anders zijn. Keer op keer wordt het cliché-dilemma naar boven gehaald dat robots (of artificieel intelligente machines) ethische keuzes zullen moeten maken. Zelfs het World Economic Forum tweette dit bericht (het leek wel alsof ze twee dagen ervoor naar Cath & Gasten hadden gekeken):

Het dilemma is gegenereerd door The Moral Machine, een onderzoekstool van MIT. Bedoeling is te onderzoeken hoe het grote publiek verwacht dat een machine zal reageren in zo’n situatie. De tool is dus vooral ontwikkeld om te onderzoeken hoe mensen omgaan met, en reageren op artificiële intelligentie.

Jammer genoeg wordt die verduidelijking meestal niet meegegeven, waardoor het lijkt alsof een zelfrijdende auto dezelfde morele keuzes zal moeten maken als een mens. Wat natuurlijk onzin is. Een zelfrijdende auto heeft namelijk heel wat sterktes die een mens niet heeft: de interface zal altijd perfect aandachtig zijn, zal de wegcode àltijd respecteren en is bovendien voorzien van een heel pak sensoren. Die sensoren kunnen verkeersinformatie analyseren en er op anticiperen nog voor de mens ze zelfs maar kan opmerken. Dat bewijst dit filmpje, waarin een Tesla anticipeert op de wijzigende verkeersdrukte en afremt nog voor het ongeval gebeurt:

Eenmaal de technologie volledig op punt staat, zal de zelfrijdende auto ongetwijfeld stukken veiliger zijn dan de auto die we zelf besturen. We dénken namelijk dat we ontzettend goed kunnen autorijden, maar helaas bewijzen de ongevalstatistieken elk jaar opnieuw het tegendeel.

En dus geeft ook het concept van de zelfrijdende auto goed aan dat de komst van robots en artificiële intelligentie de mens vooral kansen biedt: de kans om het verkeer veiliger te organiseren, de kans om minder tijd te verliezen bij verplaatsingen, de kans om fysiek zwaar belastend werk niet meer zelf te moeten uitvoeren.

Vreemd dus dat we zo angstig en weigerachtig blijven staan tegenover die technologie, want ze zal ons leven alleen maar beter maken.

Auteur: Tim Roggeman – blogt regelmatig op http://medium.com/tipperblog