‘Het gebeurde in een live tv-uitzending.’ Al wekenlang krijgen Nederlandstalige Twitteraars opvallende advertenties te zien. Zogezegd tips om rijk te worden, worden betalend verspreid. Het medium onderneemt, na weken, beperkte stappen.
‘Het gebeurde in een live tv-uitzending’, ‘Dit had niet mogen worden getoond op live T.V’, ‘Het ware verhaal achter hun rijkdom’. Wie op Twitter zit is ze ongetwijfeld tegengekomen. Gesponsorde berichten die er verleidelijk uitzien, maar voor de ervaren internetter duidelijk als oplichting worden geklasseerd.
De tweets zitten in een netwerk van bots. Ze laten geen reacties toe, behalve van wie ze zelf volgen en die accounts, ook bots, uiten in de reacties lovende ervaringen. Dat moet er voor zorgen dat kritische twitteraars hun ongenoegen niet onder de tweet kunnen uiten, maar het des te overtuigender overkomt voor anderen.
Profiel degelijk opgebouwd
Sommige accounts zijn duidelijk herkenbaar, anderen moeilijker. Zo is er ‘Lorna van Meenen’ de naam op de account @alantcmeunc. Volgens de biografie een ‘Tweede Kamerlid voor GroenLinks’ (klopt niet) en tevens woordvoerder (van?) en voetbalfanaat uit Leiden.
‘Lorna’ lijkt op het eerste zicht een echt persoon en de retweet van een oplichtingstweet lijkt daarom geloofwaardiger. Haar account bevat persoonlijke tweets en retweets van onder meer journalisten en politici. Maar we zien ook dat ze op 19 september de extreemrechtse politicus Thierry Baudet retweette. Niet iets wat je zou verwachten van iemand die zich als een links kamerlid presenteert.
Maar ook dergelijke bots bevatten slordigheden. Zo spreekt Lorna nog maar sinds september Nederlands. Kijk je naar de tweets tot eind augustus dan tweet ze franstalig en een stuk vaker over voetbal. Vooral onschuldig, maar ook de ideale bouwstenen om er af en toe een link naar een zwendel tussen te stoppen.
Wat zit er achter?
We hebben niet alle advertenties en profielen opengeklikt, maar een groot deel stuurt ons naar een site die, net zoals de tweet zelf, uitpakt met logo’s van verschillende kranten (onder andere De Morgen en De Volkskrant). Maar inhoudelijk komt het neer op een mysterieuze investering, niet toevallig in cryptomunten.
Dat klinkt bekend in de oren. De afgelopen twee jaren zagen we dergelijke pogingen immers ook vaak op Facebook opduiken. Ook hier zagen we advertenties met Vlaamse en Nederlandse tv-gezichten die ons gemakkelijke rijkdom beloofden.
Of het om dezelfde daders gaat is niet duidelijk, maar de focus lijkt voor een deel te verschuiven van Facebook naar Twitter met dezelfde, betalende, aanpak.
Wat doet Twitter?
Data News rapporteerde verschillende van de tweets tussen eind oktober en begin november en nam contact op met Twitter. We vroegen het sociaal netwerk of het zulke oplichting actief opspoort en aanpakt, maar ook of het de identiteit van de verspreiders probeert te achterhalen. Het gaat immers om een oplichter die Twitter betaalt voor de gesponsorde berichten.
Twitter belooft ons antwoord binnen de week en wanneer we de persdienst van het bedrijf twee weken later, eind november, herinneren aan die belofte, krijgen we een week later reactie. “De gerapporteerde accounts zijn permanent opgeschort volgens ons beleid rond platformmanipulatie en spam.”
Dat klopt, want de afgelopen dagen kregen we melding dat onze rapportering tot stappen heeft geleid, iets wat andere Twitteraars ook bevestigen. Maar het is geen antwoord op onze vraag. Of Twitter actief stappen onderneemt, en of het de identiteit van de spammer probeert te achterhalen, is een vraag die Twitter niet beantwoordt.
Tegelijk blijft het dweilen met de kraan open, want verschillende twitteraars verklaren dat ze de accounts wel rapporteren, maar dat er vervolgens gewoon gelijkaardige accounts opduiken met dezelfde gesponsorde berichten. De boodschap is om ze te blijven rapporteren. Maar Twitter lijkt niet gehaast te zijn om de praktijk, waar het zelf aan verdient, degelijk aan te pakken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier