Alles over stemmen

Data News onderzocht het stemgedrag van de IT'ers. In Vlaanderen stemt 37,3 procent op N-VA. Aan Franstalige kant is MR de alleenspeler met 27,2 procent.

Na enkele jaren afwezigheid is er in Nederland een politieke meerderheid om de stemcomputer opnieuw in te voeren. Al zal het sowieso nog enkele jaren duren.

De verkiezingen van 2014 mogen geen herhaling geven van de technische problemen uit 2012. Vlaanderen stelt het bedrijf dat de software leverde in gebreke.

Minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet wil dat in heel België met één systeem wordt gestemd, hetzij op papier, hetzij met de computer. Dat verklaarde ze in de bevoegde Kamercommissie.

De opleidingen voor de voorzitters van de stembureaus waar op 14 oktober elektronisch werd gestemd, moeten herbekeken worden, wegens de ernstige technische problemen op die dag.

Wie op zondag 14 oktober 2012 gaat stemmen zal in 151 steden en gemeenten een nieuwe stemcomputer aantreffen. Op heel wat plaatsen staan enkele exemplaren opgesteld waarop je kan oefenen. We deden de test en volgden de handelingen van enkele honderden testpersonen. De nieuwe stemcomputers werden gemaakt door Smartmatic, een vrij jonge multinational (gesticht in 2000) gespecialiseerd in wat ze zelf "complex purpose-specific technology solutions" noemen. En inderdaad, de stemcomputers hebben een heel specifiek ontwerp waardoor ze maar voor één enkel doel gebruikt kunnen worden, namelijk stemmen. In ruil voor je identiteitskaart en je oproepingsbrief ontvang je als stemplichtige een chipkaart. Hiermee ga je naar een stemhokje waar een stemcomputer staat.

Alle Vlaamse gemeenten die op 14 oktober elektronisch stemmen hebben de nieuwe apparatuur ontvangen. Dat meldt het Agentschap voor Binnenlands Bestuur van de Vlaamse overheid. Volgende week wordt de definitieve versie van de software geïnstalleerd.

Je kan er donder op zeggen. Zodra er een stemming in het zicht is, duiken er wilde verhalen op over veiligheid, fraude en schending van het kiesgeheim. Ooit vergeleek een Waalse belangengroep het digitaal stemmen met het rijden met een losgeslagen gps-toestel dat de kiezer willens nillens in het kanaal doet belanden. Bij elke verkiezing komt koudwatervrees lonken. In dit blad riep zelfs professor Carlos De Backer, voorzitter van onze redactieraad op om met een rood potlood opnieuw bolletjes op te vullen.

"De commentaar van de Raad van State over het nieuwe elektronisch stemsysteem kan je inderdaad maken. Maar het is nu eenmaal de prijs die je betaalt voor maximale transparantie voor de burger." Dat zegt Danny De Cock, postdoctoraal onderzoeker aan de KU Leuven en voorzitter van het consortium van universiteiten dat de BeVoting-studie heeft gemaakt over de elektronische stemsystemen. De aanbesteding voor het nieuwe elektronische stemsysteem is volledig gebaseerd op die studie. De Cock omschrijft voor de duidelijkheid nog eens de volledige nieuwe stemprocedure. "Als je gaat stemmen krijg je eerste een stemtoken.

De Raad van State oordeelt dat het geheim van de stemming niet voldoende gegarandeerd is in de nieuwe elektronische stemprocedure. Dat berichten de Corelio-kranten. Volgens de nieuwe procedure, die deze week in het Vlaams parlement besproken wordt, moeten kiezers eerst elektronisch stemmen in het stemhokje, krijgen ze vervolgens een stembiljet, en moeten ze dat uiteindelijk scannen in een scanner elders in het stemlokaal. Pas dan is hun stem geldig. De kiezer moet dus het stembiljet dichtvouwen, aanschuiven voor de scanner, en het nadien weer openvouwen. "De verplichting tot het openvouwen van het biljet door de kiezer, met wachtenden achter hem, brengt het risico met zich mee dat het geheime karakter van de stemming wordt geschonden", zegt de Raad van State in zijn advies.

Enkel de gemeenten die al stemcomputers in huis hadden, zullen bij de gemeenteraadsverkiezingen dit najaar stemmen met de nieuwe stemcomputers van Smartmatic. Tenminste, als Vlaanderen op de valreep zelf geen extra budget vrijmaakt... Dat meldde de VRT na de federale ministerraad van vandaag en wordt nu ook bevestigd op het kabinet van Minister van Economie Johan Vande Lanotte. "We hebben ervoor gezorgd dat er voldoende budget is, zodat de gemeenten die al stemcomputers hadden, die ook kunnen vervangen", vertelt Els Bruggeman, woordvoerster van Vande Lanotte. "Dat budget - 5 miljoen euro - ligt lager dan oorspronkelijk met Vlaanderen en Brussel was afgesproken, maar de 80-20-afspraak blijft gerespecteerd."

Met de billen bloot. Hoe is het in godsnaam mogelijk. Anno 2012. Gaan we alsnog het potlood moeten wetten? Terug vooroorlogs gaan stemmen?

Als de federale regering niet tegen aanstaande maandag haar bestelbon voor de nieuwe digitale stemcomputers verstuurt, zal bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober iedereen in Vlaanderen opnieuw met potlood en papier moeten stemmen. Dat heeft Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Geert Bourgeois gezegd in het Vlaams Parlement. De federale regering zou vrijdag de kwestie opnieuw bekijken. Vorig jaar werd een samenwerkingsakkoord bereikt over de invoering van een nieuw elektronisch stemsysteem. Zo'n nieuw systeem was nodig omdat de huidige stemcomputers hopeloos verouderd zijn.

Minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet wil het dossier van de nieuwe stemcomputers opnieuw op de agenda van het kernkabinet plaatsen.

"Het ziet er niet goed uit." Dat is de conclusie die bij verschillende bronnen wordt getrokken over de invoering van het nieuwe stemsysteem. Het probleem is deze keer niet zozeer technisch van aard, maar politiek-budgettair. Dan moet met name gekeken worden naar de nieuwe federale regering. De vorige federale regering had zich akkoord verklaard met een financiële bijdrage van 20 procent van de totale som, of ongeveer 8 miljoen euro, zo schreef De Tijd op 24 december al. De rest is voor rekening van Vlaanderen en Brussel. Maar ten tijde van dat artikel bleek al dat er onduidelijkheid heerste over de bereidheid van de federale regering om die som alsnog bij te passen.

De oude stemcomputers komen bij de komende gemeenteraadsverkiezingen in Brussel zeker nog van stal.

Bij de gemeente- en provincieraadsverkiezingen van oktober 2012 zal er in 39 van de 263 Waalse gemeenten elektronisch gestemd worden.

De geplande test van het nieuwe stemsysteem komt er op 27 oktober.

Met de ontwikkeling van het e-votingsysteem in België gaat het blijkbaar slecht: de gekozen opdrachtnemer krijgt zijn boeltje niet bij elkaar en zijn concurrenten promoten dan maar fijntjes hun afgewerkt systeem internationaal.

Een elektronische stemkiosk in combinatie met een afgedrukt bewijs van je stem, urnes die automatisch die stem registreren, een slimme 'votingpen' en zelfs oplossingen voor internetstemmen: de Belgische spelers die destijds net de duimen moesten leggen voor het consortium Smartmatic-Steria in de selectie van het nieuwe elektronische stemsysteem voor de federale, Brusselse en Vlaamse niveau stelden vandaag alsnog hun oplossingen voor. Het gaat om Zetes, Arco, IBM-dochter Skillteam en IBM België zelf.