IBM Belgium schrapt tegen eind dit jaar 233 van de 1.498 banen in ons land. In een – erg zeldzame en openhartige – open brief laten de werknemers van het technologiebedrijf hun stem horen. “Zelfs een notitieboekje verkrijgen is een onmogelijke opdracht geworden.”
IBM België heeft vorige week aangekondigd 233 banen te schrappen in het kader van een sociaal plan waarover binnenkort wordt onderhandeld binnen het kader van de Wet Renault.
Het was te verwachten, hoewel IBM Belgium prima cijfers kan voorleggen en ook het moederbedrijf nog winst maakt. Helaas is geen enkel resultaat goed genoeg wanneer er een ongezond winstbejag in het spel is en er elders veel goedkopere werkkrachten te vinden zijn.
IBM Belgium, waar rond de eeuwwende nog 3.000 mensen werkten, is geleidelijk afgeslankt door middel van verschillende bedenkelijke regelingen en voorwendsels. Zo was er bijvoorbeeld een ‘vrijwillige vertrekregeling’ voor mensen die de pensioenleeftijd naderden, die eigenlijk neerkwam op het verplicht nemen van ontslag.
Tezelvertijd werden er voortdurend mensen bedankt voor bewezen diensten op een discrete manier. En zo komen daarmee op een aantal van 1300 werknemers … geteld vóór de pas aangekondigde ontslagen.
Helaas is er geen weg meer terug, de bevelen zijn bindend: er moeten nu wel naakte ontslagen vallen, want de bovengenoemde methodes zijn letterlijk opgebruikt.
Gelukkig geniet België nog van een degelijke bescherming. In tegenstelling tot in de VS is het hier onmogelijk een opzegtermijn van één maand aan te houden. Hierover moet eerst onderhandeld worden met de vakbonden.
Maar hoe is IBM eigenlijk in zo’n rampzalige situatie terechtgekomen?
In 1992 bevond het bedrijf zich al in grote problemen. Maar Lou Gerstner, een intelligente bedrijfsleider, wist de onderneming weer op de rails te krijgen door te focussen op de ontwikkeling van diensten.
De wereld is niet perfect, en Gerstner was dit ongetwijfeld ook niet. Maar hij had een heldere visie en heeft het concept ’empowerment’ geïntroduceerd, d.w.z. het toekennen van verantwoordelijkheden aan elke speler binnen een zeer duidelijk omschreven gebied. Er heerste duidelijkheid, vooral op het gebied van bonussen die gekoppeld werden aan duidelijk omschreven en van tevoren vastgelegde resultaten.
Palmisano heeft de toekomst van IBM grotendeels bezegeld door een beleid te voeren dat enkel nog focuste op winst per aandeel
De situatie begon te verslechteren met de komst van zijn opvolger, Sam Palmisano. Natuurlijk kan de directie niet verantwoordelijk gehouden worden voor alle kwalen waar het bedrijf vandaag mee geconfronteerd wordt, maar toch.
Zo was er bijvoorbeeld het outsourcing-verhaal, waarbij er volledige overnames van it-afdelingen van grote en sterke bedrijven afgerond werden. Aanvankelijk was die outsourcing-afdeling zeer winstgevend, maar al snel stapelden de problemen zich op.
De klanten wilden namelijk steeds meer voor minder geld. Hierdoor werden de ‘outsourcers’ verplicht de werkzaamheden uit te besteden aan lagelonenlanden. Deze uitbesteding groeide uit tot een ‘way of life’ en werd uitgebreid naar alle activiteiten die kunnen worden uitgevoerd vanuit het buitenland.
Voorts heeft Palmisano de toekomst van IBM grotendeels bezegeld door een beleid dat steeds verder van de klant af kwam te staan.
Hij focuste obsessief op de welbekende winst per aandeel, en stelde zichzelf onhaalbare doelen: 10, later 15 en nog later 20 dollar per aandeel, hoewel niemand hierom had gevraagd.
Een en ander ging natuurlijk ten koste van de ontwikkeling van vaardigheden binnen het bedrijf, en ten koste van een echte klantenservice.
Het ‘beleid d.m.v. het scorebord’, het magische bord waarop de resultaten in drie kleuren worden weergegeven – groen, geel en rood – werd de techniek bij uitstek om de gezondheid van het bedrijf te analyseren. Alles moest groen zijn, anders begint de ellende.
En wanneer het rood verscheen, werd het nooit geanalyseerd. De vraag ‘waarom is het resultaat negatief?’ werd niet gesteld. De analyse luidde simpelweg: het moet over de hele lijn groen zijn.
Eén en ander leidde tot verholen maar wijdverbreid bedrog op elk niveau, zelfs wanneer iedereen het ontkende, met tal van schadelijke maatregelen tot gevolg
Eén en ander leidde tot verholen maar wijdverbreid bedrog op elk niveau, zelfs wanneer iedereen het ontkende, met tal van schadelijke maatregelen tot gevolg. Zo werden de uitgaven steeds eerder in het jaar bevroren en waardevolle technische opleidingen werden abrupt geannuleerd, soms zelfs de dag van tevoren, hoewel hiermee een unieke kans verloren ging die zich niet meer zou voordoen.
Het bedrijf bleef achter met een belabberd bestuur dat geen verantwoordelijkheden meer opnam.
Een eenvoudige overplaatsing van een werknemer van het ene team naar het andere, met de goedkeuring van de twee betrokken managers, moet zelfs langs het hoofdkwartier van IBM in Madrid passeren.
Bijna niemand neemt nog beslissingen. De managers worden omgevormd tot simpele uitvoerders zonder enige autonomie: hun moraal is net zo laag als die van hun ondergeschikten, en dat verbergen ze steeds minder.
Terwijl de groei vertraagde, zag Palmisano de ontwikkelingslanden, vooral de BRICS-landen, als het eldorado.
Maar hij kwam al snel bedrogen uit: IBM had zichtbaar veel moeite om zich daar te vestigen, alvorens het leiderschap aan Gini Rometty werd overhandigd.
Dit was zeker geen geschenk, zoveel is duidelijk. Zo werd Rometty geconfronteerd met een trage groei, met een faling in de ontwikkelingslanden, en met een bedrijf dat geen visie had, buiten dan de winst per aandeel.
Gini ontwikkelde een nieuwe strategie gebaseerd op de pijlers van de toekomst: cloud-technologie, big data en analytics.
En waarom ook niet? Een bedrijf moet vernieuwen en innoveren of op zijn minst inspelen op de juiste trends.
De werknemers hebben de indruk dat het bedrijf nooit minder wendbaar is geweest dan vandaag
Het is zeker niet gemakkelijk om de leider van een bedrijf zoals IBM te zijn. Het probleem is dat de ontwikkeling van de nieuwe pijlers erg traag gaat, terwijl de traditionele activiteiten in de tussentijd aan hun lot worden overgelaten.
Nu lijkt Rometty te beseffen hoezeer het bedrijf is verlamd. Ze wil het dus weer ‘beweeglijk’ maken, en ook dat kan je haar niet verwijten.
Maar de werknemers hebben wel de indruk dat het bedrijf nooit minder wendbaar is geweest dan vandaag.
Zelfs het verkrijgen van een pen en een notitieboekje is een hindernissenbaan geworden waar niemand meer aan begint. Het is gewoon lachwekkend.
Voeg daar het gebrek aan erkenning aan toe, alsook het uitblijven van een loonbeleid de naam waardig, het onvermogen jonge rekruten langdurig aan het werk te houden én de concentratie van de macht in handen van een elitair en blind bestuur dat zelfverzekerd is en niet in staat te delegeren of te luisteren.
Wie wil onder deze omstandigheden nog vechten voor Big Blue?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier