Met 60.000 zette het jaarlijkse Mobile World Congress in Barcelona dit jaar een recordaantal bezoekers neer. Maar ook inhoudelijk mag je over een ‘grand cru’ jaar spreken. Uit de gigantische overload aan informatie, destilleerden we voor u vijf trends die ons opvielen.

Het Mobile World Congress – dat ooit klein begon aan de mondaine badplaats Cannes, maar nadat het uit zijn voegen barstte, verkaste naar Barcelona – is zowat de jaarlijkse hoogmis van de verzamelde mobiele industrie. Het congres gaat bewust heel erg breed, van toekomstige mobiele infrastructuur tot de kleinste applicatie op een smartphone. Het is precies die aanpak die er jaar na jaar voor zorgt dat het event duidelijk de weg schetst die de mobiele sector wil bewandelen in de komende maanden en jaren.

1 LTE IS HIER EN NU

Operatoren en vendors schreeuwden het van de Spaanse daken: LTE is geen toekomstmuziek meer. Long Term Evolution, de opvolger van mobiele 3G-communicatie, is hier en nu. De leveranciers zijn er klaar voor: de nodige netwerkinfrastructuur is maar een spreekwoordelijke handtekening verwijderd. En ook de operatoren happen zoetjesaan toe. Volgens de GSM Association (GSMA) die de beurs ieder jaar organiseert, zullen tegen het einde van 2011 zowat 55 LTE-netwerken ‘up and running’ zijn. Momenteel zijn er dat 18. Hans Vestberg, ceo van Ericsson, claimde tijdens zijn keynote de belangrijkste LTE-speler te zijn. “150 miljoen mensen kunnen momenteel potentieel van LTE genieten, waarvan 100 miljoen via Ericsson. We hebben vorig jaar de grootste contracten binnengehaald”, zei Vestberg, waaronder Telia (Zweden), Vodafone (Duitsland), en Verizon en Sprint (Verenigde Staten). Al voegde hij daar even nadien wel een niet onbelangrijke kanttekening aan toe. “Ook in 2011 zullen onze belangrijkste inkomsten uit hspa en 3G-upgrades komen. LTE blijft vooralsnog een klein deel. De significante volumes verwachten we in 2012 en 2013”, besloot de ceo. Daarmee is de ceo nog optimistisch. Het onderzoeksbureau Wireless Intelligence voorziet dat nog in de eerste helft van dit jaar de grens van 1 miljoen feitelijke LTE-gebruikers zal gehaald worden. Tegen 2015 moet dat aantal opgelopen zijn tot 300 miljoen. Toch is dat nog altijd maar 4 procent van de alle wereldwijde actieve mobiele verbindingen, zo plaatsen analisten van Wireless Intelligence de nieuwe netwerktechnologie in perspectief. Tegen dan moet de Aziatische regio het hoogste aantal LTE-gebruikers tellen. Marktleider China Mobile deed vorig jaar al LTE-testen, en zou dit jaar met de uitrol starten. Ook China Telecom en China Unicom hebben verregaande plannen voor respectievelijk 2011 en 2012.

En in België?

Dit jaar wordt ook het jaar waarin de LTE-licenties geveild worden in ons land. In maart vorig jaar startte uitgerekend Telenet als eerste Belgische operator met een testproject rond LTE. Een maand later kondigde Mobistar op zijn beurt aan dat het de LTE-technologie test. Beide testen worden uitgevoerd met apparatuur van Alcatel-Lucent. Even later reageerde ook Belgacom, met een mededeling dat het bedrijf al veel verder staat in de overschakeling naar 4G. “Onze nieuwe leverancier, het Chinese Huawei, past het 3G-netwerk aan, zodat alle systemen beschikbaar zijn voor 3G en 4G en het netwerk meteen kan worden omgezet”, klonk het toen. En in Barcelona voegde ook Base zich in het LTE-rijtje. Het Chinese ZTE gaat er LTE-veldtesten organiseren.

Dreigt Ericsson dan uit de boot te vallen voor LTE? Country manager Jean-Claude Geha maakt zich weliswaar wat zorgen, maar klinkt wel zelfzeker. “Dit gaat om trials, voor de definitieve uitrol later is nog niks beslist. Bovendien gaan de meeste operatoren nu voor een multi-vendor aanpak”, aldus Geha. Een voorbeeld is Base (KPN Belgium), dat een Ericsson-netwerk als backbone heeft, maar sinds enige tijd ook ZTE-apparatuur via een overeenkomst die de KPN-holding sloot.

Maar HSPA-tussenstap lijkt onvermijdelijk

Wel is het duidelijk dat in heel wat landen een tussenstap naar HSPA noodzakelijk is. Operatoren hebben geen zin om nu al zwaar te investeren in LTE, op een moment dat mobiel internet nog slechts aan het doorbreken is. Alleen al in Europa zouden LTE-investeringen oplopen tot 240 miljard euro. Tijdens een rondetafel met operatoren op het congres werd bovendien duidelijk dat ze zich meer dan ooit zorgen maken of de huidige infrastructuur – op korte termijn – geen bottleneck dreigt te worden naarmate mobiele data exponentieel blijft groeien. De vraag of populaire contentleveranciers als Facebook of Yoututbe – of noem ze ‘drivers’ voor bandbreedteverbruik – mee moeten gaan betalen voor het gebruik van de mobiele netwerkinfrastructuur, klinkt dan ook alsmaar nadrukkelijker. Aan de andere kant zijn diezelfde operatoren ook bevreesd dat ze – in vakjargon – een dumb pipe worden.

2 MOBIEL BETALEN EN NFC

Als operatoren meer willen zijn dan louter het transportmiddel voor mobiele data, dan moeten ze op zoek naar diensten die ze kunnen aanbieden over hun netwerk. Dat kan via apps – niet toevallig hebben heel wat grote operatoren zoals Orange, Telefonica, Telenor, Verizon en Vodafone zich verzameld in de ‘wholesale applications community’ – maar de operatoren zijn ambitieuzer. Als het van de operatoren afhangt, worden zij de bankiers van de toekomst. Pas onlangs kondigden de drie grote Belgische operatoren nog aan dat ze gaan samenwerken om een standaard rond mobiele betalingen te ontwikkelen. Die zou gebaseerd zijn op het PingPing-platform van Belgacom en werken met sms én Near Field Communication-technologie (NFC). Die technologie is op zich niet nieuw – Nokia had er lang geleden al speciale covertjes voor die je op een gsm kon schuiven – maar is goed op weg om eindelijk massale ingang te vinden. Algemeen leeft de verwachting dat de volgende iPhone bijvoorbeeld standaard uitgerust zal zijn met een NFC-chip. Maar op het Mobile World Congress maakte die andere gigant, Google, duidelijk dat het ook volop op de technologie wil inzetten. “Dit is een mega-scale opportunity die hier zomaar voor ons ligt”, zei Google-ceo Eric Schmidt tijdens een felgesmaakte keynote. De ceo – die in april overigens een stap opzij zet – schetste een toekomstbeeld van hoe hij al wandelend met zijn NFC-smartphone door een winkelstraat promoties op maat geserveerd krijgt. Promoties waar hij stuk voor stuk kan op intekenen door de smartphone in de buurt van de daartoe voorziene plaats te houden. “Denk je dat dit niet gaat werken? Geloof me, dit is gewoon consumerism“, daagde Schmidt het publiek uit. Hij verduidelijkte wel in één adem dat consumenten wel nog steeds de keuze zullen hebben om al dan niet in te tekenen op zo’n promotie/advertentiedienst. Of hoe Google het klassieke advertentiemodel van zijn zoekmachine tracht door te trekken naar de mobiele telefoon.

In de volgende versie van Android – het Google-besturingssysteem voor smartphones – wordt NFC-ondersteuning standaard ingebouwd. In de Verenigde Staten wordt de Google Nexus S NFC-smartphone reeds vermarkt als een toestel dat je kredietkaart kan vervangen.

3 ANDROID IN OPMARS

Dat brengt ons naadloos bij de derde trend die we spotten: de opmars van Google Android als besturingssysteem. Op het Mobile World Congress had Google kosten noch moeite gespaard om het besturingssysteem in de – groene – verf te zetten. De uit de kluiten gewassen stand leek – letterlijk – op een invasie van Android-robotjes, en had met zijn glijbaan, spelletjes, smoothiebar, ‘lopende band’ met Android-toestellen en Android-pins die je kon verzamelen zelfs iets weg van een soort ‘Disneyland Mobile’. Maar los van de marketing was de boodschap wel duidelijk: Android wordt dé uitdager voor het populaire iPhone-platform van Apple – mocht daar überhaupt nog twijfel over bestaan. Steeds meer wordt Android omschreven als een mobiel equivalent van Windows. Niet onterecht, als je de cijfers hoorde die Schmidt voorlas: 170 verschillende smartphones met het Android-besturingssysteem, 1 op de 5 verkochte smartphones werkt met Android, per dag zijn er zo’n 300.000 nieuw geactiveerde Android-toestellen en de applicatiewinkel die uit zijn voegen barst: het doet de aankondiging van Nokia en Microsoft rond hun samenwerking met Windows Phone 7 wat verbleken. “Ik ben blij dat Nokia en Microsoft zich engageren voor Windows Phone 7”, zei Marc Moons, country manager van HTC Belux zelfs. “De laatste tijd hadden we het gevoel dat wij nog de enige waren die echt aan de kar van Windows Phone 7 wilden trekken.” Al moet het wel gezegd dat HTC tijdens dit congres toch ook resoluut de kaart van Android trok. De fabrikant stelde 5 nieuwe smartphones voor, allemaal op basis van het Android-platform. Blikvangers zijn de ChaCha en Salsa, die een diepe Facebook-integratie hebben. Echte ‘Facebook-branded’ gsm’s zijn het niét, al prijkt er vooraan wel heel nadrukkelijk een aparte Facebook-knop op de toestellen. Die knop licht op telkens wanneer je content kan delen die je bekijkt of afspeelt. In een korte videotoelichting zei Facebook-ceo Marc Zuckerberg overigens wel dat er dit jaar “dozens of Facebook-phones” te verwachten zijn: het wordt dus geen exclusief verhaal voor HTC. De lancering voedde meteen speculaties of ook Twitter dergelijke plannen heeft. Maar tijdens zijn keynote zei ceo Dick Costolo duidelijk dat er “geen plannen zijn voor een Twitter-smartphone.”

4 DAAR ZIJN DE TABLETS

We hebben ze niet geteld, maar het is wel duidelijk dat er véél tablets op de beursvloer waren. Maar goed dus dat het congres enkele jaren geleden omgedoopt werd van 3GSM tot Mobile World, want de meeste fabrikanten hebben nu één of meer tablets in hun gamma. Met als rode draad dat ze zichzelf allemaal als een iPad-killer zien. Zo zagen we onder meer de Motorola Xoom, de Blackberry PlayBook (opmerkelijk speelse naam overigens voor een fabrikant van zakelijke toestellen…), de HTC Flyer, de LG Optimus Pad, de tablets van Samsung (als de interesse aan de stand tekenend is, zit dat wel goed) en een HP-tablet met het WebOS-besturingssysteem dat HP na de overname van Palm in handen kreeg. Of het iets wordt met al die tablets? Daarvoor is het vooral uitkijken naar die ene fabrikant die traditioneel zijn kat stuurt naar Barcelona. De verwachting is dat Apple tegen de zomer een nieuwe versie van zijn populaire iPad zal voorstellen. Dat wordt meteen een maatstaf voor de toestellen die de concurrentie nu aankondigde, maar die pas binnen enkele maanden beschikbaar zullen zijn.

5 KLEINER EN GROENER

Het heeft wat langer geduurd als in andere ict-subsectoren, maar het groene thema staat volop op de agenda. Zowat alle grote leveranciers van mobiele netwerkinfrastructuur pakten uit met producten die kleiner, efficiënter en energievriendelijker werken. Het meest in het oog springend is Lightradio. Deze nieuwe productfamilie die Alcatel-Lucent vanaf midden dit jaar wil testen en uitrollen bij mobiele operatoren behelst een nieuwe architectuur voor mobiele technologie, waarbij een basisstation voortaan opgedeeld wordt in aparte componenten. Het radiogedeelte met antennes voor 2G-, 3G- en lte-verbindingen wordt herleid tot een kubus van 5 cm op 5 cm. “Dat maakt dat gsm-antennes veel minder opzichtig worden én bovendien heel wat minder energie verbruiken”, zegt Wim Sweldens, de Belg die vanuit New York de Wireless Product Division leidt bij Alcatel-Lucent. De andere componenten uit een traditioneel basisstation komen bij LightRadio op één enkele chip te zitten. Dit ‘System-on-a-chip’ (SoC) design werd door Bell Labs ontwikkeld samen met chipbakker Freescale Semiconductor. “Een basisstation wordt dus voor het grootste deel software. Dat heeft een gunstige invloed op de kosten, en maakt toekomstige upgrades van technologie, frequenties, of extra spectrum veel eenvoudiger”, legt Wim Sweldens uit. Het ‘processing platform’ – zeg maar de rekenkracht – wordt binnen het LightRadio-concept gevirtualiseerd. “Daarvoor gaan we samenwerken met partners als HP die zal in staan voor de link naar de cloud”, aldus Sweldens. De eerste prototypes worden in maart verwacht: in september wordt het gamma dan verder aangevuld. De eerste echte testen bij vijf operatoren komen er in de tweede helft van 2011.

Kristof Van der Stadt