Push e-mail, integratie met sociale netwerken en slimme mobiele software maken van smartphones echte kleine draagbare kantoren die door hun gebruikers nog maar node worden gemist. Wij testten negen zakelijke smartphones en vier mobiele platformen: Android, BlackBerry, iOS en Windows Phone.

Volgens onderzoeksbureau Gartner werden er vorig jaar wereldwijd 1,8 miljard mobieltjes verkocht, waarvan meer dan dertig procent smartphones. In de smartphonemarkt is Apple met negentien procent de grootste leverancier, maar Android met vijftig procent het grootste platform. Dit jaar kan echter alles veranderen. Het marktaandeel van BlackBerry, historisch sterk in de bedrijvenmarkt, is in vrije val. Symbian – in 2011 nog goed voor meer dan tien procent marktaandeel – verdwijnt onherroepelijk. Met Windows Phone is er een nieuw mobiel platform van een bedrijf dat sterk staat in de bedrijvenmarkt en dat gesteund wordt door Nokia, de historische marktleider in de mobieltjesmarkt.

Opvallend zijn de grote gelijkenissen, zowel op hard- als op softwaregebied. Alle smartphones hebben een multitouch-aanraakscherm; stylusbediening van de UI behoort helemaal tot het verleden. Slechts twee modellen hebben naast een virtueel ook nog een volwaardig fysiek toetsenbordje. Een virtueel toetsenbord is echter nog altijd geen volwaardige vervanger voor zijn fysieke tegenhanger. Spraakherkenning lost dit maar ten dele op en heeft trouwens ook zo zijn nadelen. Het werkt alleen (behoorlijk) bij een snelle internetverbinding en is sowieso momenteel alleen bruikbaar in het Engels, Frans of Duits. Spraakherkenning zal trouwens nooit een discreter toetsenbord helemaal kunnen vervangen.

Functioneel zijn er nog weinig verschillen tussen de platformen. Vooral de gebruikersinterface verschilt. Allerlei toeters en bellen moeten de consument overtuigen om voor het ene of voor het andere model te kiezen. Hardware wordt steeds krachtiger, maar die toeters en bellen (zoals megapixel-camera’s met stabiliteitscontrole, een overvloed aan sensoren, full-hd video-opnames, real-time locatiediensten, allerlei multimediasnufjes en steeds grotere schermen) vergen ook méér van de hardware, waardoor de nieuwe generatie smartphones niet echt sneller aanvoelt dan de vorige. Met de autonomie gaat het trouwens van kwaad naar erger. Wie zijn smartphone intensief gebruikt, zal hem minstens eenmaal per dag aan de lader moeten hangen.

Testmethode

We hebben negen zakelijke smartphones beoordeeld op bijna negentig verschillende criteria (zie tabel voor alle details). We geven punten voor objectieve criteria (uitrusting, draagbaarheid, autonomie, SAR). Dat geeft ons een functionaliteitsscore op 100. Daarnaast geven we ook punten op subjectieve criteria zoals de bouw- en schermkwaliteit, het bedieningsgemak, de extra mogelijkheden, de prestaties en onze algemene indruk. De prestaties meten we met platformspecifieke en platformonafhankelijke benchmarks. Maar we vullen ze aan met een subjectief oordeel over de snelheid. Want zeker voor smartphones zeggen benchmarks niet alles. Het snelheidsgevoel is minstens even belangrijk: hoe reageert het virtuele toetsenbord, hoe vlot scrollen webpagina’s over het scherm, hoe snel kun je een gesprek aannemen en in de wacht zetten… Al die cijfers geven ons een subjectieve score op 100 punten. Uit dit alles puren we een prestatiescore op honderd punten, waarin de functionaliteitsscore voor 40 % en de subjectieve en snelheidsscores voor 60 % meetellen. We berekenen voor elke smartphone ook een prijsprestatiescore op 100. Daarin telt de prestatiescore voor 60 % en de prijs voor 40 % mee.

Straling

Of gsm-straling nu wel of niet schadelijk is voor onze hersenen blijft een punt van discussie. Wat u daar ook over denkt, het voorzorgprincipe dicteert dat we de straling zoveel mogelijk beperken. In Europa moeten fabrikanten voor elke gsm al een tijdje de SAR (Specific Absorption Rate) vermelden. Velen doen dat echter alleen in de handleiding, niet (prominent) op de website. Dit theoretisch getal, uitgedrukt in Watt/kg, geeft het tempo aan waarmee RF (Radio Frequentie)-energie door het menselijk lichaam wordt geabsorbeerd. De SAR van een gsm mag in Europa niet hoger liggen dan 2 Watt/kg (gemiddeld gemeten op een volume van tien gram menselijk weefsel). In Duitsland adviseert een wetenschappelijk instituut geen mobieltjes met een SAR-waarde hoger dan 0,6 W/kg te gebruiken. Smartphones zitten meestal echter (ver) boven deze SAR-waarde. U vindt die informatie terug in de tabel. De volgende smartphones hebben een SAR-waarde lager dan 0,6 W/kg en behoren dus tot de ‘veiligste’ die we hebben getest: HTC Titan X310e, Samsung Galaxy Note GT-N7000 en LG P940 Prada. Alle andere smartphones in deze test scoren soms veel hoger….

ANDROID

Google’s Android-platform is in deze test vertegenwoordigd met vier smartphones: HTC One X, LG P940 Prada, Samsung Galaxy Note GT-N700 en Sony Mobile Xperia Pro.

De vier Android-smartphones die we hebben getest beslaan het volledige hardwarespectrum in de huidige smartphonemarkt: van mini-tablet (de Note) tot compacte slider met fysiek toetsenbord (Xperia Pro). Straks meer over de hardware, eerst moeten we het hebben over de software. De HTC One X draait de nieuwste Android 4.0 versie, codenaam ‘Ice Cream Sandwich’. De andere drie houden het bij Android 2.3, codenaam ‘Gingerbread’, maar beloven wel een toekomstige upgrade naar v4.0. De vraag is of die er ooit effectief komt en in voorkomend geval, waarom het zolang moet duren, want die nieuwe Android dateert toch alweer van oktober vorig jaar. Wat we ons ook mogen afvragen is of we wakker moeten liggen van die upgrade. Android 2.3 is zonder twijfel de meest stabiele versie van het Android-platform en werkt goed op de huidige generatie smartphones. Android 4 kwam er vooral om de tweespalt tussen de Android-versie voor smartphones (2. x) en die voor tablets (3. x) te verhelpen. De belangrijkste wijzigingen bevinden zich onder de motorkap.

Android interface

Toch zijn er ook interface-verschillen, maar die zijn gelukkig niet te radicaal. De nieuwe versie van Android heeft geen hardware-knoppen meer, al blijven de knoppen op de toestellen die ze hebben wel nog werken. Om te navigeren zijn er voortaan drie softkeys: terug, naar de thuispagina en recente apps. Als je een app opent die het volledige scherm gebruikt, verkleinen de softkeys tot drie kleine punten. Hun functie moet je maar onthouden, niet echt ideaal wat ons betreft. HTC was blijkbaar ook niet helemaal overtuigd van deze nieuwigheid en plaatste bij zijn One X de Android 4-softkeys toch nog als permanente aanraaktoetsen op een rand onder het scherm. Apps kun je voortaan net zoals al bij iOS mogelijk was in mappen bundelen door hun pictogrammen over elkaar heen te slepen. De Contacten-app kan automatisch gegevens over je contacten uit sociale netwerken zoals Facebook en Twitter halen. Gerelateerde contacten zoals bijvoorbeeld collega’s of familieleden kunnen gekoppeld worden. Je kunt dit proces zelfs automatiseren, al werkt dat nog verre van perfect. Het idee is goed, maar de implementatie kan beter. Per contact kun je een ‘Berichtenreeks’ openen: een overzicht van alle communicatie met die persoon. Momenteel is dit beperkt tot e-mail, sms en oproepen. Ook in de browser zijn er subtiele en minder subtiele wijzigingen. Het opvallendst is de knop ‘Lezen’ bij websites zonder mobiele versie, ook al overgenomen van iOS. Als je er op drukt, krijg je de tekst te zien in een goed leesbare font, ontdaan van alle overbodige informatie. Ook de reclame verdwijnt in deze weergave: misschien zullen niet alle uitgevers daar even gelukkig mee zijn. Je kunt pagina’s ook bewaren om ze later off-line te lezen.

De Android UI is zeker niet slecht. Maar ze is wel minder intuïtief en zeker minder eenvoudig dan de mobiele UI’s van Microsoft en Apple. Het helpt ook niet echt dat fabrikanten hun eigen UI-sausje over de standaard Android-interface gieten: Sense bij HTC, TouchWiz bij Samsung, Prada bij LG en Timescape UX bij Sony Mobile. Bovendien kan een eindgebruiker ook nog eens allerlei wijzigingen aanbrengen, al dan niet door additionele UI-tweaks uit de app-winkel te downloaden. Dat geeft je heel veel vrijheid, maar voor bedrijven kunnen die individuele aanpassingen al snel op een supportnachtmerrie uitlopen. Bij Windows Phone en iOS bestaat dit gevaar veel minder.

Hardwareverschillen

Het zeer open en redelijk anarchistische karakter van het Android-platform wordt ook geïllustreerd door de zeer verschillende mobieltjes die we voor deze test binnenkregen. De Galaxy Note GT-N7000 van Samsung valt op door zijn voor smartphonebegrippen enorme en erg heldere Amoled-scherm met een diagonaal van 5,3 inches. Deze minitablet of maxi-smartphone weegt 178 gram, is bijna 15 cm breed en meer dan 8 cm hoog. Zijn dikte valt met 9,65 cm gelukkig erg mee, wat hem toch verrassend draagbaar maakt. Als enige in dit gezelschap steekt er ook een stylus in het platte kastje. Bedienen doe je hem gewoon met je vingers, maar de stylus kun je gebruiken om schetsen te maken in sommige apps. Mede dankzij het grotere scherm werkt de vingerbediening erg vlot, ook en vooral bij het virtuele toetsenbord. De autonomie valt ondanks het grote scherm mee, maar dat is mede te danken aan de enorme batterij. Qua prestaties doet de dualcore Samsung Note nauwelijks onder voor de quadcore HTC One X. Hekkensluiter qua prestaties is de Xperia Pro van Sony Mobile. Deze compacte, maar vrij dikke smartphone biedt zakelijke gebruikers wel twee voordelen: een goede autonomie en een fysiek minitoetsenbordje dat onder het scherm wegschuift. Moet je veel e-mails en teksten tikken dan gaat dit veel vlotter op de Xperia Pro dan op de andere drie. De uitstekende schermen van de Samsung Note en HTC One X reageren het vlotst op vingerbediening. De LG Prada kan ermee door, maar reageert toch minder precies, terwijl de Sony Xperia Pro hier het slechtst presteert. Ook de schermkwaliteit van deze smartphone is minder goed dan bij de andere drie.

CONCLUSIE

Wie kan leven met de ietwat anarchistische trekjes van het Android-platform krijgt heel wat mobiele kracht voor zijn of haar geld. Voor zogenaamde power users is er momenteel wellicht geen beter mobiel platform beschikbaar. Voor doorsneegebruikers kunnen de vele mogelijkheden van Android al snel verwarrend overkomen. De vier geteste Android-smartphones kun je moeilijk met elkaar vergelijken, want ze richten zich op een ander doelpubliek: power users voor de Samsung Note en HTC One X, designliefhebbers voor de LG Prada en verweesde voormalige BlackBerry-gebruikers voor de Sony Xperia Pro. De eerste drie zijn capabele smartphones, maar bij de Xperia Pro hebben we zo onze bedenkingen: dit is zeker niet de meest geslaagde Android-smartphone die we al zijn tegengekomen, hoewel zijn fysieke toetsenbordje voor sommige gebruikers wellicht een godsgeschenk is.

BLACKBERRY 7

De Bold Touch 9900 is de enige BlackBerry in deze test. Deze smartphone heeft zowel een aanraakscherm als een minitoetsenbordje.

BlackBerry’s blijven erg populair bij zakelijke gebruikers, maar ook bij jongeren die veel sms’en. Toch zag de fabrikant, Research In Motion (RIM), de verkoopcijfers dalen en lijken softwareontwikkelaars het platform steeds minder interessant te vinden. Een van de reden voor de dalende populariteit van het BlackBerry-platform is wellicht de onduidelijke strategie van RIM. In plaats van de concurrentie proberen aan te gaan met Android en iOS zou het bedrijf zich beter concentreren op zijn zakelijke kernmarkt. Een BlackBerry is op de eerste plaats een messaging-instrument en heeft dus een fysiek toetsenbordje nodig. De BlackBerry Torch 9860, die we hier verder niet bespreken, is bijvoorbeeld een touch-only model in de stijl van een iPhone of een Android-smartphone, maar met een softwareplatform dat voorlopig te weinig toeters en bellen biedt om echt met die voorbeelden te kunnen concurreren. De BlackBerry Bold Touch 9900 heeft ook een multitouch-aanraakscherm, maar het is een kleiner exemplaar dat slechts de helft van de voorkant bedekt. De andere helft wordt ingenomen door het traditionele BlackBerry ‘duimtoetsenbord’ dat vooralsnog onovertroffen is als het aankomt om snel teksten in te voeren. Ook de kleine optische trackpad in het midden tussen scherm en toetsenbord is een unieke, maar handige tool. Deze smartphone kun je in tegenstelling tot de anderen vlot met één hand bedienen. Versie 7 van het besturingssysteem voelt heel wat moderner aan dan de oudere versies. Centraal in de gebruikersinterface zijn de panelen, die ingeklapt ongeveer een derde van het scherm in beslag nemen. Via de BlackBerry-menutoets kan je de panelen beheren en instellen welke zichtbaar moeten zijn op het thuisscherm. Standaard zijn alle vijf beschikbare panelen zichtbaar: ‘Alles’, ‘Favorieten’, ‘Media’, ‘Downloads’ en ‘Regelmatig’. Door de panelen bladeren gaat erg vlot. Door ze naar boven te slepen, maximaliseren de panelen. Dit is de platste BlackBerry ooit, maar dat betekent ook dat de batterij zwakker is dan voorheen. Dat is dan weer nadelig voor de autonomie die heel wat beter zou kunnen.

CONCLUSIE

Een betere smartphone voor het verzenden en ontvangen van e-mails kan je je bijna niet voorstellen. Jammer dus dat RIM een beetje de weg kwijt is en te veel probeert de concurrentie na te apen.

IOS 5

In oktober vorig jaar introduceerde Apple de vijfde generatie iPhone, maar die kreeg niet het volgnummer 5 mee. De iPhone 4S is immers vooral een cosmetische update van zijn voorganger.

De iPhone 4S is wel degelijk de vijfde generatie van de iPhone, maar draagt niet het volgnummer 5 om een voor de hand liggende reden: de wijzigingen tegenover zijn voorganger zijn weinig dramatisch. Wie al een iPhone 4 bezit heeft dan ook geen gegronde reden om hem in te ruilen. Financieel zou dat ook bijzonder dom zijn, want Apple rekent forse prijzen aan voor zijn smartphones. De 4S is niet het best presterende, maar wel veruit het duurste toestel in deze test. Dat weerhoudt de gegoede consument er niet van om massaal voor een Apple-smartphone te kiezen. Het sterkste punt van een iPhone is de eenvoudige, duidelijke, overzichtelijke en consequente gebruikersinterface. Alleen Windows Phone komt op dat vlak een beetje in de buurt. Daar betaal je wel een prijs voor in de vorm van sterke controle door Apple. Op een iPhone doe je als gebruiker niet zomaar wat je wil, tenzij je hem kraakt of ‘jailbreakt’. Sommige apps zijn zo eenvoudig dat ze voor een professionele gebruiker als beperkend overkomen. De app met contacten biedt bijvoorbeeld weinig functionaliteit, zeker als je ze vergelijkt met die van de nieuwste Android-versie. De 4S heeft een nieuwe dualcore processor: dezelfde als in de iPad 2, maar wel met een lagere kloksnelheid om de batterij te sparen. Ook is de grafische chip krachtiger, wat de prestaties enorm ten goede komt. Dat zien we bijvoorbeeld in de webbenchmarks en de crossplatform Passmark Mobile benchmark. En zijn touchbediening is de beste van allemaal, met uitzondering misschien van de HTC Titan X310e. Het is moeilijk om de snelheid van de verschillende mobiele platformen objectief te vergelijken, maar sommige concurrenten zoals de HTC Titan X310e (Windows Phone) of de HTC One X (Android) of zelfs de BlackBerry Bold Touch 9900 voelen in de praktijk bijna even snel aan.

CONCLUSIE

Apple’s voorsprong op de concurrentie is niet meer zo groot als ze ooit was, maar toch is de iPhone 4S nog altijd een van de betere smartphones die je kunt kopen. Alleen jammer van de hoge prijzen, die zeker in een bedrijfsomgeving maar moeilijk te verantwoorden zijn als je kijkt naar de beschikbare evenwaardige, maar goedkopere alternatieven.

WINDOWS PHONE

Voor het eerst doen er drie smartphones met Windows Phone 7.5 mee aan onze test: Acer Allegro M310, Nokia Lumia 800 en HTC Titan X310e.

Windows Phone, Microsoft’s recentste poging om een succesvol besturingssysteem voor smartphones en mobiele apparaten te ontwerpen, krijgt goede kritieken in de gespecialiseerde pers. In het algemeen is de interface erg geslaagd, maar er zitten wel nog enkele schoonheidsfoutjes in. Als je bijvoorbeeld de pincode van je sim-kaart niet direct invoert, is het daarna niet helemaal duidelijk hoe je dat alsnog kunt doen. Wil je dan bijvoorbeeld een telefoontje plegen, krijg je een foutmelding en kun je pas daarna je pincode typen op het numerieke toetsenbord. Het zou toch logischer zijn dat Windows Phone die mogelijkheid éérst zou bieden.

De samenwerking met Nokia verbindt een ervaren hardwarepartner met Microsoft’s nieuwe mobiele platform. De Metro-gebruikers- interface met actieve tegels wordt ook gebruikt door Windows 8 en Xbox 360. Dat betekent potentieel minder opleidings- en supportkosten voor organisaties die volledig inzetten op Microsoft. Smartphones met Microsofts nieuwe mobiele besturingssysteem hebben bovendien een iets lagere prijs dan vergelijkbare apparaten van de concurrentie. Kortom, Microsoft levert met een uitgekiende strategie serieus weerwerk tegen het iOS- en Android-geweld in de smartphone-markt. Zeker binnen de bedrijfswereld zou die strategie wel eens succes kunnen hebben. Dan moeten de smartphones met dit nieuwe besturingssysteem natuurlijk wel genoeg te bieden hebben. Te oordelen naar de drie Windows Phone-toestellen die we voor deze test binnenkregen, is dat het geval.

De drie zitten qua prijs en mogelijkheden mooi verspreid in de prijsvork van instappers, goede middenmoters tot high-end smartphones. De Acer Allegro M310 is wat een Amerikaan ‘dirt cheap’ zou noemen, maar biedt toch alle mogelijkheden die je van een moderne smartphone mag verwachten. Hij is de traagste van het drietal, tenminste volgens de benchmarks. In de dagelijkse werking merkten we daar weinig van. De Metro-interface reageert bijzonder vlot en deze smartphone voelt ‘sneller’ aan dan de meeste goedkope Android-smartphones die we in het verleden testten. Alleen de schermgevoeligheid is niet altijd even precies; dat stoort af en toe bij het gebruik van het virtuele toetsenbord. De Allegro is even compact als de Nokia Lumia 800 maar wel iets dikker. De Lumia 800 is de middenmoter in deze test, met erg fraaie, stevig aanvoelende hardware. Deze smartphone is in de benchmarks heel wat sneller dan de Allegro, maar in de praktijk voel je het verschil nauwelijks. Het zal er in de praktijk wellicht ook vanaf hangen hoeveel apps je op het toestel installeert. De HTC Titan X310e, de topper in deze test, is nog sneller dan de Lumia 800, maar het verschil tussen beiden is niet dramatisch groot. De Titan is wel heel wat groter dan de twee anderen, terwijl het scherm toch dezelfde resolutie biedt (480 x 800 pixels). Het is echter ook de dunste Windows-smartphone in deze test. En de Titan is de enige met een camera op de voorkant voor videotelefonie.

Over de autonomie kunnen we kort zijn: ook smartphones met Windows Phone moet je in de praktijk bij normaal gebruik dagelijks herladen. Hoe trager het toestel, hoe groter de autonomie. De Allegro hield het in onze testen het langst uit, gevolgd door de Lumia en dan pas door de Titan.

CONCLUSIE

Noblesse oblige, zullen ze bij Nokia denken, maar objectief bekeken is hun Lumia 800 te duur in vergelijking met de andere twee, mede door het ontbreken van usb-tethering en mobiele hotspot (al zou die mogelijkheid toegevoegd worden in een toekomstige firmware-update). Als we een compact Windows-toestel zouden willen, dan zouden we de Allegro kiezen. Maar eigenlijk is de HTC Titan X310e de beste Windows Phone van dit drietal. In het algemeen bieden de geteste smartphones met Windows Phone met voorsprong het meeste waar voor hun geld.

RAADPLEEG DE TABEL OP ONZE WEBSITE VOOR GEDETAILLEERDE PRODUCTINFORMATIE EN UITGEBREIDE TESTCIJFERS: HTTP://HTTP://DATANE.WS/LIRQYJ

Jozef Schildermans