De VS is bereid om de controle over het adresboekje van het internet op te geven. Dat maakte het Amerikaanse ministerie van Handel bekend. De beslissing mag gerust historisch genoemd worden.

De National Telecommunications and Information Administration (Ntia), een onderdeel van het Amerikaanse ministerie van Handel, controleert het domeinnaamsysteem (dns) al sinds de beginperiode van het internet zoals we dat vandaag kennen.

Het dns is het ‘adresboekje’ van het internet. Iemand moet beslissen dat achter datanews.be het gerenommeerde Belgische it-vakblad schuilgaat, en dat het systeem straks ook internetadressen gaat herkennen die eindigen op. vlaanderen,.shop en.brussels. Die rol werd toevertrouwd aan de Internet Assigned Numbers Authority (Iana).

Hoewel de oorspronkelijke architectuur van het internet ontwikkeld werd in de VS, hebben de Amerikanen de verantwoordelijkheid over Iana in de jaren ’90 grotendeels uitbesteed aan een speciaal daarvoor in het leven geroepen non-profit organisatie, de Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (Icann).

Hoewel in essentie Amerikaans, werd Icann opgevat als een ‘multistakeholder’ organisatie, waarin naast vertegenwoordigers van overheden ook en vooral privébedrijven hun zegje konden doen.

Het huidige contract tussen Icann en de Ntia over het beheer van de Iana-functie loopt echter af in 2015, en het ministerie van Handel heeft laten weten dat het contract niet meer vernieuwd zal worden. De VS lossen met andere woorden hun greep op het adresboekje van het internet, of geven toch aan dat te willen doen.

Ofwel krijgt Icann Iana straks permanent onder zijn hoede, zonder verdere bemoeienis van Uncle Sam, ofwel wordt er – binnen of buiten Icann – een nieuwe organisatie in het leven geroepen om de cruciale internetroots te beheren.

SNOWDEN

Naar het waarom van deze demarche is het niet lang zoeken. Sinds de onthullingen van klokkenluider Edward Snowden over Amerikaanse spionage wordt de Obama-administratie wereldwijd zwaar onder druk gezet – niet in het minst vanuit Europa – om zijn greep op het internet te versoepelen.

Bovendien wordt het world wide web op steeds meer plaatsen dichtgetimmerd (denk maar aan Turkije), en opperen Rusland en China (en eigenlijk ook Neelie Kroes) dat ze het net willen onderbrengen bij de Verenigde Naties (ITU). Als de Ntia haar contract met Icann zonder boe of ba verlengd zou hebben in 2015, dan zou het er met andere woorden slecht kunnen hebben uitgezien voor het internet zoals we dat vandaag kennen. Dat risico willen de Amerikanen natuurlijk niet lopen.

Grote vraag is of het fel gecontesteerde Icann wel in staat is om zo’n zware verantwoordelijkheid te dragen. Heel wat overheden en ngo’s opperen dat die organisatie de facto bestuurd worden door corporates, die grote sommen geld betalen voor het privilege het domeinnaamsysteem te kunnen aansturen en om domeinen te kunnen verkopen. Zonder link aan deze of gene overheid is het in feite de bedrijfswereld die het beheer over het internet overneemt.

VERANTWOORDING

Icann wordt ook gezien als een organisatie die geen verantwoording hoeft af te leggen. Dankzij het multistakeholder-model zitten er zowel overheden, privébedrijven als ngo’s rond de tafel, maar die tafel is wel erg groot geworden, té groot. Uiteindelijk is het vaak het Icann-management dat met initiatieven komt opdraven en beslissingen er door duwt. Zonder bemoeienis van Uncle Sam kan dat management nog meer haar zin doen.

Tenslotte is er het technische luik. Kan Icann zo maar het technische management over de kern van het internet overnemen (een taak die tot op vandaag eigenlijk door het Amerikaanse internetbedrijf VeriSign wordt opgenomen, ook onder contract met de Ntia)? Als we één ding geleerd hebben de voorbije jaren, dan wel dat de technische infrastructuur van Icann het voortdurend laten afweten. Kan de wereld een haperend dns-systeem riskeren?

Ook iemand als Philip Du Bois van de Belgische domeinbeheerder DNS Belgium stelt zich vragen bij de transitie van de Iana-functie. Ook hij plaatst vraagtekens bij de capaciteiten van Icann, en vindt het tegelijkertijd geen goed idee om Iana onder de brengen bij de ITU.

Wilden de Amerikanen de ITU vóór zijn met hun demarche waarbij ze te teugels lossen, of is dit een paniekreactie na de Snowden-onthullingen? In elk geval gaat het internet enkele woelige jaren tegemoet.

Frederik Tibau