De concentratie van it- en telecombedrijven speelt zich in België duidelijk in drie regio’s af. Na Brussel en Vlaams-Brabant komt de provincie Antwerpen op de derde plaats. Daar is de inplanting van ict-bedrijven langs de klassieke as Antwerpen-Mechelen-Brussel voor verantwoordelijk. Vanuit het standpunt van de ict-gebruikers speelt de haven dan weer een belangrijke rol. Opvallend is dat de twee oudste en bekendste ict-namen uit de provincie Antwerpen – Agfa HealthCare en Alcatel-Lucent België – zich in niet zo’n goede papieren bevinden.

Uit de top twintig van ict-bedrijven uit de provincie Antwerpen blijkt duidelijk dat we van een concentratie van telecomactiviteit mogen spreken, met spelers als Telenet, Alcatel-Lucent België (de naam Alcatel Bell behoort tot het verleden) , Nokia Siemens Networks en Eu-phony Benelux. Op het vlak van omzet blijft Agfa HealthCare met afstand het grootste ict-bedrijf uit de provincie. In termen van personeel is Alcatel Bell de grootste, terwijl Telenet de grootste toegevoegde waarde realiseert. Bekijken we de inplanting van ict-bedrijven in de hele provincie, dan stellen we vast dat het merendeel van de ondernemingen zich langs de klassieke as Antwerpen-Brussel bevindt. Behalve in Antwerpen en de randgemeenten tellen ook de industrieparken langs de A12 en de E19 heel wat ict-spelers, denken we maar aan Real en Cronos in Kontich. Met Telenet en EDS is ook Mechelen een belangrijke ict-stad. Verder bevindt zich uiteraard ook in de Antwerpse haven een concentratie van ict. Zowel de havenactiviteit zelf, als de logistieke en chemische sectoren die er direct mee verbonden zijn, steunen in grote mate op it-systemen. De nadruk ligt er op toepassingen voor warehouse management, transportplanning, beveiliging, rfid, enzovoort. Heel wat medewerkers van de ict-bedrijven uit de provincie Antwerpen ontmoeten elkaar tijdens de activiteiten van ADM, het vroegere Antwerp Digital Mainport. Het gaat om een professioneel netwerk waar bedrijven informatie en ervaring komen uitwisselen. “ADM ging tien jaar geleden als een puur Antwerps initiatief van start”, zegt general manager Ingrid Hoffman. “Doorheen de jaren zijn we sterk gegroeid, met ook heel wat leden van buiten Antwerpen. ” Vandaag groepeert ADM honderd organisaties, goed voor zeshonderd individuele leden. Onder meer de Universiteit Antwerpen en diverse hogescholen uit Antwerpen en Gent zijn lid van de vereniging. Via verschillende types van informatica-opleidingen zorgen ze voor een instroom van ict’ers in de eigen regio. Vorige week nog raakte bekend dat Telindusbaas Jan De Schepper de nieuwe voorzitter wordt.

Grote steden realiseren synergie

Met Digipolis heeft de stad Antwerpen een apart hoofdstuk informaticageschiedenis geschreven. De oorsprong van Digipolis ligt bij Telepolis, de organisatie waar stad en OCMW hun ict-afdelingen in samenbrachten, onder de koepel van Cipal, het toenmalige ict-centrum van de provincies Antwerpen en Limburg. Vijf jaar geleden stapte Telepolis uit Cipal om onder de naam Digipolis een intergemeentelijk samenwerkingsverband voor openbaar bestuur te realiseren tussen Antwerpen en Gent. “De ict-behoeften van grote steden zijn helemaal anders dan die van kleinere gemeenten”, zegt Peter Crombecq, algemeen directeur van Digipolis. Zo schuilt er een groot verschil in de verwerking van volumes. “Voor Antwerpen was het daarom zinvoller om met een andere grote stad samen te werken. ” Vandaag telt Digipolis driehonderd medewerkers. Zij staan in voor de ict-dienstverlening aan vier besturen en twee klanten: de stadsbesturen, de OCMW’s en de politiezones van Antwerpen en Gent.

Digipolis implementeerde onder meer gemeenschappelijke toepassingen voor crm, financieel beheer en beleidsrapportering. In de nabije toekomst staat de upgrade van het Antwerpse glasvezelnetwerk Manap (Metropolitan Area Network Antwerp) op het programma. “De grootste ict-opportuniteiten bevinden zich echter op het vlak van de verticale samenwerking tussen de verschillende besturen, dwars door alle lagen: federaal, Vlaams, provinciaal en gemeentelijk”, vindt Peter Crombecq. “Bij hoeveel instanties moet je een adreswijziging vandaag niet melden? In principe zou het moeten volstaan dat je die aangifte een keer doet, en dat de informatie daarna bij alle niveaus beschikbaar is. ” De elektronische identiteitskaart kan dat soort projecten wellicht versneld op de rails helpen.

Vraag naar meer kennisdeling

Ook bij het provinciebestuur van Antwerpen krijgt ict de nodige aandacht. “Kan ook moeilijk anders”, vindt Paul Van Wesenbeeck, directeur van de Dienst ICT van de provincie. “Alle grote projecten dragen vandaag een belangrijke ict-component in zich. ” De ict-diensten van de Vlaamse provincies steken daarom regelmatig de koppen bijeen om ervaring uit te wisselen. Ook met Fedict en Corve (Coördinatiecel Vlaams E-Government) is er vaak contact. De samenwerking met de stad Antwerpen en Digipolis brandt op een lager pitje. Ook Van Wesenbeeck wil op termijn – en met behulp van ict – graag de verschillende bestuurslagen doorbreken. “Ik droom van een interbestuurlijk dossierafhandelingssysteem”, zegt hij. Nu komen de dossiers van de gemeenten eerst naar de provincie. Gaat een gemeente niet akkoord met de beslissing, dan kan ze beroep aantekenen bij de Vlaamse overheid. “De elektronische afhandeling van die processen, tussen de verschillende besturen, zou niet alleen veel efficiënter verlopen, ze zou ook het eindeloze transport van stapels papier vermijden. ”

Alles samen doet de provincie Antwerpen het op ict-vlak zo slecht nog niet. Maar alles kan beter. “Er zijn Vlaamse steden die verder staan dan wij”, klinkt het bescheiden bij Peter Crombecq, “maar het contact dat we met die besturen hebben is altijd verrijkend. ” Omdat Antwerpen de grootste stad van Vlaanderen is – zelfs het verschil met Gent en Brugge is groot – blijft het vaak moeilijk vergelijken. “In de kleinere gemeenten is ict vaak pover uitgebouwd, en blijft het zeker een pijnpunt”, stelt Paul Van Wesenbeeck. “Een betere kennisdeling via de overheidsnetwerken kan daar misschien helpen de verschillen uit te vlakken.”

Dries Van Damme