“Ik had verwacht kolkende watervallen van bloed te zien bij Alcatel-Lucent. Ik heb ze gezocht maar niet gevonden,” vertelt ceo Ben Verwaayen in een exclusief gesprek met Data News. Toch staat de 56-jarige Nederlander voor de moeilijkste job uit z’n loopbaan.

Maandag 29 september. In Brussel start het Broadband World Forum. Ben Verwaayen geeft zijn eerste keynote als ceo van Alcatel-Lucent. Het ligt niet in zijn aard maar hij blijft die dag erg voorzichtig. Precies 17 dagen in dienst. De organisatoren van het Forum hadden Pat Russo aangekondigd, maar zij werd van de troon gestoten na rampzalige verliezen. En tot grote woede van de aandeelhouders kreeg ze er een ontslagpremie van 6 miljoen euro bovenop. Verwaayen weigerde zo’n regeling, krijgt wel een salaris van 1,2 miljoen euro en een resultaatgerichte bonus tot 200 procent. Het wekte verbazing dat precies hij, vijf jaar lang en tot eind 2001 de nummer twee bij Lucent, alsnog de job aannam. Bij zijn vertrek als ceo van BT had Verwaayen immers al aangegeven dat hij waarschijnlijk niet meer in de ict-sector zou opduiken. Het gerucht ging bovendien dat hij geen kandidaat was. “Ik heb tot mijn stomme verbazing in de krant gelezen dat ik het niet wou worden. Dat was een beetje voorbarig. Toen Alcatel-Lucent voorzitter Philippe Camus me kwam opzoeken, had ik weinig bedenktijd nodig: dit is een team waar ik kan mee werken, dit is een organisatie die kansen heeft en de markt, die ken ik wel.”

Gedachtengang van 15-jarige

Toch gaat hij van start in extreem moeilijke omstandigheden. De integratie van het Franse Alcatel en het Amerikaanse Lucent verloopt bijzonder stroef. Alleen al in het tweede kwartaal werd een verlies van meer dan 1 miljard euro opgetekend en de core business, de operatorenmarkt, kelderde op jaarbasis met bijna 10 procent. Bovendien bieden de financiële crisis en de malaise op de beurs niet bepaald gunstige vooruitzichten. “Het is een bijzonder moeilijke markt, maar er worden toch nog miljarden uitgegeven. Je moet het dus gewoon beter doen dan de concurrenten. Wij moeten als bedrijf nagaan of we de juiste producten hebben, de juiste diensten, of het dat is wat de klanten willen en of wij de prijs vragen die ze er voor willen betalen.” Zijn zes jaar ervaring bij BT leert hem alvast wat die klanten precies verlangen. “Ik denk dat ik behoorlijk goed weet onder welke druk ze staan. Service providers moeten vandaag achter de gedachtengang van de 15-jarige aan want die bepaalt aan de keukentafel wat er gekocht zal worden. Die vertelt ‘pa, we moeten bijblijven’. Nou, zegt de vader, ‘jouw pc is pas twee jaar oud’. En dan zegt die jongen: ‘dat bedoel ik nou net’. Snelheid van veranderingen wordt altijd onderschat.”

“We moeten dus meer inzetten op diensten voor de operatoren en hen helpen de nodige netwerkcapaciteit binnen te halen.” Voor Verwaayen betekent dat dichter op de huid van de klanten zitten, “niet louter op technische innovatie focussen en bepalen waar we onze beste mensen zullen neerzetten.” En Alcatel-Lucent zal meer moeten werken met partners. “Wij moeten de deuren open zetten. En in moeilijke periodes zijn ook anderen verplicht de deuren verder te openen. Zoals voetballer Johan Cruyff zei: ‘Elk nadeel heb z’n voordeel’.”

Voorlopig geen overnames

De integratie van Alcatel en Lucent is nog niet van de baan. “Ik dacht hier kolkende watervallen van bloed te zien, maar heb ze niet gevonden. De moeilijkheden herleiden tot een Frans-Amerikaans gevecht is onzin. De meerderheid van de mensen die hier werken zijn Frans noch Amerikaans. Geef ons nog wat tijd. Toen ik hier aankwam, wou ik vijf punten: de fusie afmaken en zorgen dat de voordelen duidelijk zijn. Verder uitkijken naar open innovatie en een cultuur scheppen waarin hoge verwachtingen worden waargemaakt. En je moet er voor zorgen dat je talent waar dan ook ter wereld respecteert. Als je dat tot een goed eind wil brengen, heb je meer dan 18 maanden nodig.” Voorlopig is er nog geen sprake van nieuwe overnames. “Ik ben niet in een overname-mood. Ik heb bij BT geleerd dat je bij een overname 5 minuten van glorie kan hebben en vervolgens toch vijf jaar achter je oren moet krabben. Laat ons eerst dat doen wat goed gaat.”

Snoeien om te groeien

Eén van de pijnpunten van Alcatel-Lucent is dat het de boot voor mobiele 3G-oplossingen grotendeels gemist heeft en ver achter Ericsson, Nokia Siemens en Motorola aanholt. “Je mag niet meer in gescheiden werelden denken. Het worden straks gezamenlijke platformen. In de toekomst zie ik er toch nog een hoofdrol voor ons weggelegd.” Verwaayen wou zich niet uitspreken over de vraag of Alcatel Lucent dan alsnog de top drie zal induiken.

Alcatel-Lucent telt vandaag 77.000 werknemers in 130 landen, maar analisten verwachten dat Ben Verwaayen toch verder het mes zal moeten zetten in het personeelsbestand. “Ik ben niet zo’n goede tuinman, maar als je het wil laten groeien, dan moet je snoeien. Snoeien om te snoeien is vandalisme. Je moet dus een plan hebben om te groeien. En ja, daarbij zal je moeten snoeien. Maar laat ons eerst maar eens kijken hoe de tuin eruit ziet.” In België telt Alcatel 1.800 mensen. Antwerpen lijkt gevrijwaard van besparingen. “De basis van technologie (breedband dsl) die ze daar gelegd hebben is uistekend. Ook de manier waarop ze klanten binnentrekken. En ze werken niet alleen voor België.”

‘Cash is king’

“Geld verdienen!”, daar gaat het op het Breedband World Forum om en dat zal ook de komende 18 maanden zo zijn. “Heel veel van de zaken die getoond worden zijn prachtig, maar er moet geld verdiend worden. Als je één ding leert van de banken dan is het ‘cash is king’. Je moet dus zorgen dat je een businessplan hebt en diensten waarvoor mensen ook willen betalen. Het gaat niet louter om technologie. Die moet verpakt worden. Als we louter bij technologie blijven hangen, missen we de boot. Je moet technologie, diensten en software bundelen en de klant een ‘waaw-moment’ bezorgen. We moeten die ‘waaw-factor’ bouwen.

Luc Blyaert