De burger wil diensten op maat, maar steigert wanneer een overheid of een bank te veel informatie verzamelt. Die dualiteit weerhoudt heel wat Belgische instellingen er van om voluit in te zetten op big data. “Er zit veel waarde verscholen in data, maar het is verre van evident om er op een zinvolle manier mee aan de slag te gaan.”

Sinds enkele jaren vertraagt de groei in de BI- en analytics markt, omwille van moeilijke macro-economische omstandigheden én omdat it-managers het met minder centen moeten stellen. Bovendien is big data zo’n containerbegrip geworden dat ook dat de investeringen afremt.

Opvallend is wel dat het vooral de klassieke aanbieders van bi-software zijn die ter plaatse blijven trappelen of achteruit gaan, terwijl bedrijfjes die focussen op visual analytics en data discovery (zoals Qlik en Tableau), wél goed boeren.

Data News bracht samen met Qlik enkele prominente Belgische cio’s en it-managers bij elkaar om in debat te gaan over de -beladen- topic. We willen wel eens weten waarom ons land zo achterblijft in de penetratie van bi-en big data-toepassingen. Geraken we hopeloos achterop in vergelijking met regio’s en bedrijven die er wel voluit op inzetten ?

“We hinken achterop, maar dat heeft meer met onze mentaliteit te maken dan met big data”, gooit cio Luc Pauwels van KBC de knuppel in het hoenderhok. “We hebben het moeilijk met nieuwe ideeën en met andersdenkenden. In de Angelsaksische wereld is het tegendeel waar, daar merk je echt de wil om samen te werken rond innovaties.”

Voor Alain Conrath, cio van de Christelijke Mutualiteiten, hoeft die achterstand gelukkig geen bedreiging te zijn. “Als je ziet welke tools er allemaal op de markt komen, en hoe snel de technologie evolueert… Langer dan enkele dagen heb je niet meer nodig om een ‘big data’-app uit te rollen in een bedrijf. Als we een achterstand hebben in België, dan kunnen we die steeds sneller weer goedmaken.”

Eenzelfde geluid bij cio Pascal D’Eer van de federale politie. “Experimenteren is verdwenen uit ons DNA : Belgen willen geen fouten meer maken. Anderzijds beseffen we wel degelijk dat de trein al vertrokken is en dat we er moeten opspringen. Gelukkig is het dankzij de technologische vooruitgang steeds gemakkelijker om die inhaalbeweging te maken.”

“De regelgeving volgt echter niet”, nuanceert secretaris-generaal departement Bestuurszaken Luc Lathouwers van de Vlaamse Overheid. “Als je ziet hoe lang het soms duurt om iets te veranderen in ons land… Als we terug wat meer op het voorplan willen treden, dan moeten we niet alles in regeltjes willen gieten. Dan moeten de teugels terug wat losser.”

GOOGLE

Amerikaanse bedrijven als Facebook en Google nemen het voortouw in het minen en analyseren van data. Ze hebben ook de intentie om zich te begeven op het terrein van aloude machtsbastions zoals de banksector. Vormt dat geen bedreiging ? “Toch wel”, knikt Pauwels, “data verandert het competitieve landschap en geeft spelers die beter georganiseerd zijn dan wij de mogelijkheid om de nieuwe opportuniteiten te exploiteren.”

“Hoe meer data Google verzamelt en hoe meer transacties dat bedrijf registreert, hoe meer waarde het creëert. Bij KBC genereren we ook heel wat data, maar telkens wij een transactie registreren verhogen onze kosten, zonder dat we daarom meer waarde creëren. Ik maak mij zorgen over die tweedeling.”

“Zeker in de financiële sector worden we belaagd door nieuwe spelers uit andere domeinen”, knikt verantwoordelijke voor informatica en operationele activiteiten bij BNP Paribas Fortis Jacques Godet. “Wat voor ons een bron van inkomsten is, is dat voor hen niet meer. Voor Google en Facebook ligt de waarde zuiver in de data.”

“De financiële sector is volgens McKinsey één van de domeinen waar de toegevoegde waarde uit data heel groot kan zijn”, legt Godet uit. “We beseffen dat wel, maar we moeten voorzichtig zijn. Banken zijn instellingen die privacy en security serieus nemen. We moeten onze goede reputatie behouden. Het is niet evident hoor, waarde halen uit data zonder afgeschoten te worden door de overheid of door de burgers.”

Pauwels : “Ik voel me óók ongemakkelijk wanneer de bank me belt met de boodschap dat ik blijkbaar wat geld heb staan op mijn rekening, en dat ik daar iets mee moet doen (lacht). Mijn eerste reactie is dan : waar bemoei jij je mee ?”

CULTUUROMSLAG

Of ons panel het gevoel heeft op een afdoende manier toegang te krijgen tot de informatie binnen de organisatie ? “Dat is een kwestie van organisatie, eerder dan van technologie”, reageert Godet. “Onze it-afdeling heeft lang gefocust op het verzamelen van data, en daarna is er een periode gekomen waarin die focus wat verloren ging. Vandaag merk je dat de hoeveelheid data explodeert, en dat we op een aangepaste manier naar data-governance moeten kijken.”

Ook het ‘silodenken’ tussen de verschillende afdelingen en diensten moet worden aangepakt, klinkt het unisono. “Er is een cultuuromslag nodig”, oppert D’Eer. “Elke afdeling verzamelt data, maar de muurtjes moeten worden gesloopt. Onze criminele analisten kunnen soms pas een doorbraak forceren in een onderzoek door datasets aan elkaar te koppelen. Bij it hebben ze dat begrepen, de ‘business’ volgt nu langzamerhand. Het vrijgeven en uitwisselen van data tussen politie en justitie bijvoorbeeld, wordt mondjesmaat mogelijk gemaakt.”

D’Eer : “In het Midden Oosten mag alle data vrij gebruikt worden door de ordediensten. Info uit camera’s, mobieltjes, gsm-masten, wagens,… : al die dingen worden ingezet tegen de criminaliteit. Met als resultaat dat 19 op de 20 criminele feiten meteen worden opgelost.”

“Bij de Vlaamse overheid gebruiken we Siebel voor crm, Peoplesoft voor HR, Oracle Financials voor de boekhouding,….”, geeft Lathouwers een voorbeeld. “Heel wat operationele info kan binnen die systemen gehouden worden, en je kan met die toepassingen best nuttige standaardrapporteringen maken. Maar op het moment dat je een organisatie wil stroomlijnen heb je meer nodig dan de info die in één transactioneel systeem zit vervat, en moet je informatie gaan combineren met data uit andere systemen.”

“De meeste bi-toepassingen die vandaag op de markt zijn, kunnen dat niet. De bedrijven er achter zeggen van wel, maar dat klopt niet, ofwel is het volgens enkele strikte wetmatigheden. Onze Cognos biedt wel wat mogelijkheden voor het ontsluiten van verschillende databronnen, maar zelfs met dat systeem botsten we al snel op de limieten. En alles in cubes gaan steken is vreselijk tijdrovend.”

DATA DISCOVERY

De data discovery tools die vandaag in de markt gezet worden, beloven nochtans dat ze bliksemsnel interessante en waardevolle verbanden tussen verschillende datasets kunnen blootleggen zonder dat daar cubes of datawarehouses voor nodig zijn. “Dat zijn we nu volop aan het uittesten”, lacht Lathouwers.

“Voor alle duidelijkheid : ceo’s hebben de standaardrapporten uit de klassieke bi-tools nodig”, vult vp it business apps Patrick Vermeulen van Umicore aan, “maar om vlot te kunnen werken met die nieuwe tools heb je óók geschikte mensen nodig, en die zijn voorlopig dun gezaaid. Bovendien zijn het vaak geen it’ers meer die met de trendy data discovery-tools werken, maar sales- of marketingmensen.”

“Hoe slimmer je personeel, hoe verder je raakt en hoe meer mogelijkheden je kan exploiteren”, knikt Pauwels. “De technologie is één ding, maar om impact te kunnen hebben, om iets intelligents te kunnen doen met de data binnen je organisatie, heb je de juiste mensen nodig. Een losser organigram waarin data gedeeld wordt in plaats van angstvallig afgeschermd, én de juiste mensen.”

“Nogmaals : de uitdaging ligt minder in de technologie, maar meer in het kunnen aantrekken van de juiste mensen. Ook bij een bank is dat zo. Wij moeten voortdurend nieuwe talenten aantrekken die met een atypische blik naar onze business kunnen kijken. Dat zijn de échte data discoverers.”

Conrath : “Vaak gaat het om jonge mensen die erg intelligent zijn, maar als ze niet weten waarnaar ze moeten zoeken draait het ook bij hen in de soep. Zelfs de slimste jongens kunnen niet zomaar alles combineren, en kennen niet zomaar alle noden van het bedrijf. Daarom heb je multidisciplinaire teams nodig. Business, it én communicatie moeten nauwer met elkaar samenwerken. Een goed team komt tot de beste resultaten.”

KILLER-APPS

Blijft de bi- en de big data-markt vlak omdat er nog geen echte killer-apps zijn, zoals Gartner stelt ? “Gartner stelt big data voor als een nieuw soort hamer waar je alles mee kan in de muur kloppen”, oppert Pauwels. “We stellen ons allemaal de vraag of we wel genoeg doen met die hamer, maar op zich is de businesswereld niet veranderd, de vragen blijven dezelfde : we willen allemaal dingen aan de muur hangen. Hét grote verschil met vroeger is dat er meer databronnen zijn, en dat heeft bij velen een lichte zenuwachtigheid tot gevolg.”

“Het it-wereldje heeft om de zoveel jaar een nieuw buzzword nodig”, knikt Vermeulen, “maar bij Umicore verzamelen en analyseren we al 15 jaar onze procesmatige data. En bij het opslaan van die procesgegevens wordt alleen de relevante data opgeslagen. Dat was eigenlijk big data avant la lettre. Zonder gegevens leer je niets. Maar of er nu echt killer-apps nodig zijn ?”

En tot slot, internationaal zien we ook bij bi de evolutie naar de (publieke) cloud. Hoe zit het in België ? “Bij KBC hebben we er twee jaar over gedaan om onze mail-applicatie naar de cloud te brengen. Terwijl de eigenlijke implementatie op drie maanden rond was. Dat zegt genoeg zeker ? (lacht).”

“Bij de politie is de mentaliteit er nog niet rijp voor”, geeft D’Eer toe. “Terwijl je voor de zaken die je in een gewone wagen kan vervoeren toch geen armored vehicle nodig hebt. Luc zal ook de kroonjuwelen van KBC niet uitbesteden. Maar voor andere zaken kan het allicht wel.”

Frederik Tibau

“In het Midden-Oosten mag alle data vrij gebruikt worden, met als resultaat dat 19 op de 20 criminele feiten meteen worden opgelost”