De Belgische ngo Close The Gap heeft in de Keniaanse hoofdstad Nairobi een recyclagecentrum geopend voor de milieuvriendelijke verwerking van afgedankte computers. De opening past in een nieuw project van Close The Gap, dat onder de noemer ‘World PC’ experimenteert met het ophalen en recycleren van computers in Oost-Afrika. “We mogen de verwerking van pc’s niet aan de Chinezen laten.”

Het WEEE-centrum in Nairobi (het ‘Waste Electrical and Electronic Equipment Centre’) is het eerste in de hele Oost-Afrikaanse Unie dat volledig geautomatiseerd de beeldbuizen van monitors en televisietoestellen kan ‘verwerken’. Het toestel dat daarvoor gebruikt wordt, een zogeheten crt-cutter, werd aangekocht door Close The Gap en ter beschikking gesteld aan het WEEE-centrum.

Ter herinnering: Close The Gap is een door de VN erkende en internationaal opererende ngo die oude computers van Europese bedrijven een tweede leven geeft in Oost-Afrikaanse scholen en ziekenhuizen.

Het e-waste centrum in Nairobi (een investering van 140.000 euro) wordt gefinancierd met behulp van e-waste certificaten, uitgegeven en gemanaged door World PC, het nieuwe project van Close The Gap dat tot doel heeft de verspreiding van e-vervuiling tegen te gaan door computers na gebruik terug te nemen en te recycleren.

De ngo werkt daarvoor samen met de Nederlandse refurbisher Flection, eindverwerker Umicore, partner Recupel, een handvol gulle schenkers (waaronder KLM) en een rist plaatselijke bedrijfjes.

“Als je naar de volumes kijkt, kan tot 80 procent van het afval in Kenia worden verwerkt”, zegt Olivier Vanden Eynde, directeur en oprichter van Close The Gap. “Het is met andere woorden niet nodig om volledige pc’s terug naar Europa te verschepen. Het koper dat hier gerecycleerd wordt, kan dienen als grondstof voor de lokale industrie. De inkomsten moeten er dan weer voor zorgen dat het recyclagecentrum op termijn zelf bedruipend wordt. Enkel de moederborden moeten voorlopig terug naar België komen. Die kunnen enkel door Umicore op een deftige manier verwerkt worden.”

De directeur heeft berekend dat het om en bij de 10 euro kost om een pc volledig op de door de EU voorgeschreven manier te verwerken. Voor het pilootproject kon er alvast 50.000 euro opgehaald worden bij vooral Nederlandse schenkers, goed voor de afhandeling van 5.000 assets (centrale eenheden, laptops, schermen of printers).

Op termijn is het de bedoeling dat World PC volledig los komt te staan van Close the Gap. De initiatiefnemers zouden graag zien dat de vzw uitgroeit tot een globaal platform via hetwelk nationale vzw’s en internationale ngo’s in dialoog kunnen treden met overheden en met it-bedrijven.

Ceo Peter Sabbe van Recupel, het bedrijf dat in ons land verantwoordelijk is voor de ophaling en verwerking van afgedankte elektronische toestellen, geeft ook aan dat hij zijn Europese collega’s warm zal maken voor het project. Dat is nodig, want Close The Gap kan onmogelijk alleen het alsmaar groeiende e-waste probleem oplossen. Enerzijds is de huidige verwerkingscapaciteit te klein, en anderzijds is er de concurrentie van -veelal Chinese- handelaars op de informele markt, die vaak bereid zijn om een hoge prijs te betalen voor e-schroot.

Handicap

“Dat is de grote handicap binnen het hele recyclagegebeuren”, bevestigt vice president electronic scrap Steven Art van Umicore. “Handelaars met een hoog risicoprofiel kopen massaal e-schroot op aan een prijs die hoger ligt dan wat World PC zou betalen, om de edele metalen te kunnen recupereren en voort te verkopen. Alleen gebeurt dat recupereren op een manier waarop giftige stoffen en gevaarlijke gassen vrijkomen (meestal gewoon door verbranding, nvdr). En die toxische stoffen komen allemaal in het milieu terecht, wat de overlast nog groter maakt. Daarom ook dat we de verwerking van e-waste niet aan de informele handelaars mogen overlaten.”

Wat Close The Gap en partners als Umicore voor hebben op de malafide concurrentie, is dat ze transparant en betrouwbaar te werk gaan, en voor een duurzame en volledige oplossing kiezen. “Wij bieden de garantie dat we het eindstation zijn”, aldus nog Art. “Wij gaan niets verder verkopen aan een of andere dubieuze trader. Geef toe, zou het niet jammer zijn als de afgedankte elektronica uit het Close The Gap project niet op een conforme manier gerecycleerd zou worden?”

De vice president maakt zich sterk dat de lokale partners van het World PC project een faire inkomstenstroom zullen zien ontstaan. “Natuurlijk zal de concurrentie met de illegale waste handelaars blijven bestaan, maar op de iets langere termijn kunnen de Kenianen er zeker van zijn dat ze een gegarandeerde opbrengst krijgen voor de edele metalen in hun e-schroot. Die opbrengsten kunnen dan ingezet worden om het minder lucratieve afval te behandelen.”

Hoe de toevoer van computers naar het WEEE-centrum verzekerd kan worden? “Op verschillende manieren”, besluit Vanden Eynde. “Per aangeleverd e-waste certificaat wordt er een computer weggekocht uit het informele circuit. Een ander deel komt van de scholen waar we met Close The Gap computers geleverd hebben. Overigens heeft de National Environment Authority in Kenia zopas beslist dat ook al de pc’s die door de administratie in Nairobi gebruikt worden, in dit centrum gerecycleerd zullen worden.”#

Frederik Tibau

“Natuurlijk zal de concurrentie met de illegale waste handelaars blijven bestaan”