Waar evolueert de medische wereld naar toe de komende jaren? Door technologische ontwikkelingen zullen patiënten een stuk mondiger worden en zal ‘meneer doktoor’ een klein beetje minder God zijn, denkt professor Koen Kas. Hij schreef er een boek over: ‘Nooit Meer Ziek’.

“Nooit Meer Ziek’ gaat over de transformatie die de gezondheidszorg de komende jaren ondergaat onder invloed van nieuwe technologische ontwikkelingen. Het boek beschrijft de evolutie van een geneeskunde die probeert ons te genezen naar een geneeskunde die ons gezond houdt, door het gebruik van machines voor genoom-analyse, biosensoren, apps, sociale media en het internet.

“Er staat de komende jaren enorm veel te gebeuren in de gezondheidszorg”, zegt Kas. “Het zou me absoluut niet verbazen als het grootste medische bedrijf ter wereld binnen tien jaar uit de ict zou komen. Dokters zien hun patiënten gemiddeld enkele minuten per jaar. Natuurlijk dat zij zo’n patiënt niet doorgedreven kunnen opvolgen. Je zou dat wel kunnen doen als je daar bijvoorbeeld een sociaal netwerk voor zou inschakelen. Met een paar emoticons zou je elke dag kunnen aanduiden hoe je je voelt, hoe je geslapen hebt, wat je gegeten en gedronken hebt. Als daar genoeg mensen aan mee doen, zouden daar fantastische inzichten uit kunnen voortvloeien en zouden er verbanden kunnen gelegd worden die we nu nog totaal niet opmerken. We moeten de geïndividualiseerde silo’s afbreken en data veel meer delen. Zo kan je veel gemakkelijker ziektes voorspellen. Een zieke helpen, wordt dan zoiets als een lekke band vervangen.”

NIET GEZOND, GELD TERUG

Niet alleen voor de patiënt biedt dit voordelen, zegt Kas, ook de maatschappij wordt er beter van. “Van elke honderd euro die we nu aan gezondheid uitgeven, gaat er negentig euro naar onze laatste twee levensjaren. Het is toch echt geen gek idee om dat geld te herverdelen? In het oude China werden dokters alleen betaald als de patiënt gezond bleef. Als hij ziek werd, ging de geldkraan dicht, want dan had hij gefaald. Waarom zouden we daar niet terug naar toe gaan?”

Nu almaar meer mensen met fitness-trackers, hartslagsensoren en stappentellers aan de slag gaan, zou je denken dat ze steeds gezonder gaan leven. Maar zijn dat soort apparaten echt voldoende om hen ook te motiveren iets aan hun levenspatroon te veranderen? Uiteindelijk weten rokers ook wel dat ze met hun gezondheid spelen, maar slagen er maar weinigen in om van hun verslaving definitief af te komen. “De doorbraak is volgens mij dat je je gezondheid meetbaar maakt”, reageert de professor. “Stel dat je op je nachtkastje een apparaatje hebt staan waarop je niet alleen het uur kan zien, maar ook het aantal dagen dat je nog gezond bent. En stel dat dat getal plots onder de honderd duikt. Waarschijnlijk zouden de meeste mensen dan wel wakker schieten. Ik denk dat ook de sociale druk en het behalen van doelstellingen belangrijk is. Als mijn stappensteller op het einde van de dag een rood lampje laat oplichten omdat ik mijn 10.000 stappen niet heb gehaald, zullen mijn kinderen het niet nalaten om mij daar op te wijzen. Je zou bewegen ook kunnen combineren met bewegingsspelletjes, zodat je niet saai gaat joggen, maar in een soort survivalgame terechtkomt waar je een uitweg moet zoeken tegen zombies, ik zeg maar wat.”

DOKTER/COACH

En wat is dan de rol van de huisarts in dit nieuwe paradigma? “Hij blijft zeker nodig, maar alle ballast die hij nu moet dragen, zoals het bijhouden van dossiers, wordt door de technologie overgenomen. Zijn rol zal ook opschuiven: hij krijgt meer tijd voor de echt belangrijke gevallen en zal meer en meer een soort coach worden die je helpt gezond te blijven.”

Frederic Petitjean

‘Nooit Meer Ziek’ van Koen Kas telt 262 pagina’s, is uitgegeven bij Van Halewyck en kost 22,50 euro.