Ik neem u mee langs memory-lane. Terug naar de schoolbanken. Terug naar de lessen natuurkunde. Entropie. Zegt u dat nog iets? Entropie is de maat van wanorde. Daar waar geen orde is, is de entropie groot, daar waar veel orde is, spreken we over een lage entropie. U denkt misschien aan de slaapkamer van uw zoon of dochter, die misschien een grotere entropie heeft dan u aanvaardbaar vindt? Geen nood, de natuur streeft naar een lage entropie. Stel u een luchtlaag voor met hoge luchtdruk. Dan weet u van waar de wind zal komen. De atmosfeer probeert de druk gelijk te maken. Stel u een toilet voor, net voor het buiten gaan. U drukt op de luchtverfrisser en een dennengeur verlaat de sproeikop van de drukfles. Even later geurt de ganse ruimte naar een dennenbos. De partikels dennengeur hebben zich homogeen verspreid over het toilet. Overal dennenbos. Stel u de Aarde voor. Een planeet met allerlei pieken en dalen. Wacht voldoende lang en alle gebergtes zijn weggeërodeerd en alle zeeën met slib gevuld. Een biljartbal blijft over. Alles mooi gelijk verdeeld. Thermodynamica, weet u nog?

Waarom vertel ik u dit? Omdat u anti-entropisch bent. U streeft niet naar gelijkheid. U bent een mens – anders kan u deze tekst niet lezen – en bij uitstek zijn wij een toonbeeld van onnatuurlijk gedrag. We zitten niet stil en maken wind. Wij vinden dingen uit. We hebben de auto gemaakt, en de snelwegen. En de telefoon, en het huis. Of beter nog, het wiel. Wielen bestonden niet voor wij bestonden. Wij maken nieuwe dingen. We wieden onze tuin en brengen er paadjes in aan, maaien het gazon. En we vinden dit fijn – dat maaien niet, maar het resultaat wel. De natuur zou er anders één homogene wildernis van maken. We houden van orde en structuur. Wij zijn anti-entropisch. Waarom moet u dit weten? Omdat dit hoop geeft. Wij zijn in staat steeds opnieuw plannen te maken, een toekomst vorm te geven, oplossingen te bedenken. We gaan niet mee met de stroom, wij leiden de stroom langs een baan die wij wensen. Dat is anti-entropisch. De mondiale economische crisis is zo’n stroom. En ook al ziet ze er soms niet hoopgevend uit, wij kunnen ze altijd oplossen. Wij zullen ze altijd oplossen. Het is onze natuur om problemen op te lossen. Om orde te scheppen in chaos. Meer nog, als de nood het hoogst is, worden onze vaardigheden om orde te scheppen zelfs aangescherpt. Onze overlevingsdrang is dan zo groot dat we creatief worden, als we het al niet zijn. Dus als u denkt aan 2012 en u ziet ook een donkere periode in het verschiet, herinner u uw natuur. Ze is anti-entropisch.

Er is één maar. Slechts één. Oplossingen bedenken voor een probleem waar je voor staat, doe je alleen als je gemotiveerd bent. Dyson bedacht zijn cycloonstofzuiger omdat hij wakker lag van stof. Edison maakte eerst honderden slechte gloeilampen, maar hield vol, bleef geloven en ontwikkelde een echt werkende en reproduceerbare lamp. Wie niet gemotiveerd is, leeft in het donker. Voor altijd.

Gemotiveerd zijn in tijden van crisis. Dat maakt ons anti-entropisch. Het is het ideale recept om grenzen te verleggen en nieuwe mogelijkheden te ontdekken. De mens is een ontdekker. U bent een mens. U bent dus een ontdekker. En het mooie is, u hoeft er niets voor te doen. Het zit in uw genen.

Als dat geen mooi begin is van 2012.

PS: en ondertussen weet u weer wat entropie betekent. Fijn om eens te laten vallen tijdens de komende nieuwjaarsrecepties. Het is eens een andere manier om hoop op een mooie toekomst te verspreiden. Veel plezier.

JENS PAS