De robotverpleegster

Robots maken al auto’s en brengen pakjes aan de voordeur maar steeds vaker worden ze ook ingezet in ziekenhuizen en verzorgings-centra. Zora, van het Belgische bedrijfje Zora Bots, helpt daar onder meer kinderen en ouderen bij het revalideren.

Het Jessa ziekenhuis in Hasselt heeft zeven geriatrische afdelingen en één zorgrobot. Zora, zoals de robot heet, wordt in het revalidatiecentrum gebruikt voor oefeningen en als extra ‘begeleider’. U zou het niet meteen verwachten, maar de robot is best populair bij de oudere patiënten. “Robots zijn niet iets wat je associeert met hun generatie, maar deze mensen reageren er wel heel goed op,” zegt hoofdverpleegkundige Nathalie Nelles. “Ze zien het als iets liefs. Het is klein en uitnodigend. Ze helpt bij het creëren van rust op de afdeling.”

Zora Bots, uit Oostende, baseerde Zora op de NAO Robot, de kleine humanoïde robots van Softbank Robotics, die u misschien al aan het werk heeft gezien in pakweg robotvoetbal. Het bedrijfje Zora Bots voorziet die toestellen van de nodige software om er echte zorgrobots van te maken, die het verpleegkundig personeel kunnen bijstaan. De robots zijn ondertussen in 100 ziekenhuizen en zorgcentra in ons land aan het werk, en in 400 in de rest van Europa. “Het is het nieuwe eraan dat interesse opwekt,” zegt Ken Vandenbroeck, kinesitherapeut in het Jessa ziekenhuis. “We laten haar soms de patiënten halen. Ze worden dan gevraagd om met de robot mee te gaan om oefeningen te doen. Dan zie je meteen dat dat bijval krijgt.” Via een testfunctie kunnen de verplegers Zora ook gesprekken laten aangaan. “Je merkt dat patiënten soms liever met haar praten dan met ons. Dus chatten we via Zora,” zegt Tiziana Lenaers, ergotherapeute bij het Jessa ziekenhuis, “Dan komt er ook al eens iets uit dat ze tegen ons niet zeggen.”

BEWEGINGSTHERAPIE

Zora wordt in het Jessa ziekenhuis voornamelijk ingezet voor bewegingstherapie. “Standaard heeft Zora bewegingsprogramma’s ingebakken maar we hebben er ook zelf enkele voor geprogrammeerd. Via een simpele tool kan je allerlei bewegingselementen op een tijdlijn zetten en zo hebben we een hele groepssessie geprogrammeerd,” zegt Tiziana Lenaers. “Zij zegt dan alles en ze doet de oefeningen voor.” We zien Zora aan het werk op de afdeling psychogeriatrie, waar ze als een ware fitnessinstructeur een groepsoefening geeft. “Let op en doe mij na,” zegt de robot vanop een tafeltje in het midden van de kamer, “beweeg je hoofd naar voor en naar achter. Nu is het aan jullie.” En op de tonen van Abba doet de hele klas mee.

“Het maakt het makkelijker voor ons om mensen te begeleiden,” zegt Ken Vandenbroeck. “We helpen met de ondersteuning van de patiënten zelf, bijvoorbeeld als ze een oefening niet snappen. Het laat ons ook toe om te observeren. Nu zijn we met twee om zo’n oefening te begeleiden. Vroeger was een van ons bezig met het geven van de oefeningen.”

MOTIVATIE

Nieuwe patiënten op deze afdeling staan enkele weken onder observatie, terwijl er een diagnose wordt gesteld. “We kijken onder meer of er sprake is van dementie of depressie. Daarvoor moet je patiënten heel goed observeren, want de symptomen lijken erg op elkaar. Zora ondersteunt ons daarin,” zegt Tiziana Lenaers, “Als we zelf de oefeningen moeten geven zijn we aan het begeleiden en bijsturen terwijl we het overzicht moeten houden. Nu neemt zij daar een stukje van over, zodat we meer een-op-een kunnen begeleiden. Zo zien we ook veel meer.”

Zora heeft nog een extra voordeel : de motivatie van de patiënten is beter wanneer de kleine robot op de tafel staat, zegt Tiziana. “Niet alleen omdat het iets nieuws is. Er zijn ook mensen die nog de link leggen naar de kleinkinderen. Ze zullen dat ook vertellen als er familie op bezoek komt.”

Els Bellens