De snelle digitalisering van de Belgische cultuursector: ‘Zeven jaar geleden was de hele sector nog in Excel aan het werken’

Digitalisering is er, in de grond, om organisaties efficiënter te maken. Meer doen met minder. En er zijn weinig sectoren waar het zo krap is als in de cultuur. Digitalisering staat hier dan ook al vrij ver, dankzij enkele Belgische start-ups.

We hadden het eerlijk gezegd niet verwacht, maar het is opvallend hoeveel van de poppodia en theaterhuizen en culturele centra van ons land helemaal mee zijn met de digitale revolutie. Wie kaarten wilt voor Amadeus in het Théatre de Namur, kan die online kopen. Maar wilt u naar Ben Goldberg & Michael Coleman in De Singer, een piepkleine jazzclub in Rijkevorsel, dan kan u die tickets ook online bestellen. Via Ogone, zo blijkt, het systeem dat ook voor veel online winkels wordt ingezet.

Maar de digitalisering van onze cultuursector is toch vooral het speelterrein van enkele kleinere bedrijven. Vrij jong, innovatief en vooral: Belgisch. In Wallonië gaan veel culturele centra en poppodia te rade bij uTick, cloud ticketing software van de start-up Mediamorphose. Bij concertzalen zoals Botanique en AB Concerts vinden we dan weer de software van Ticketmatic, een Belgisch bedrijfje dat een twaalftal jaren geleden werd opgericht. “We hebben onderzoek gedaan bij mensen met affiniteit voor cultuur en muziek en daaruit bleek dat ticketing het cruciale proces is bij veel culturele organisaties, ” zegt Erik Lesire, CEO van Ticketmatic. “Dat is namelijk het moment dat er interactie is met het publiek, en het vormt ook een groot deel van de ervaring die het publiek heeft met een zaal. We zagen dat daar nog wel wat ruimte was voor innovatie.”

Veel ticketingsystemen waren tot voor een paar jaar nog vrij klassiek opgebouwd, vanuit de werking van de kassa. Ticketmatic gaf daar een ‘bezoeker is koning’ draai aan, zegt Lesire: “Onze focus ligt op een goeie online ervaring en het verzamelen van gegevens, zodat klanten hun ticketverkoop en band met publiek kunnen verbeteren.” Op die manier verwerkte Ticketmatic zo’n 10 miljoen tickets op een jaar, goed voor een honderd miljoen euro aan ticketverkoop.

Cultuur in de cloud

Een gelijkaardig verhaal horen we bij Yesplan, nog zo’n Belgisch bedrijfje dat potten breekt in de cultuursector. De dienstverlener bestaat sinds 2011. “Officieel zijn we nu een scale-up, ” zegt Wouter Vermeylen, CEO van Yesplan. Zijn bedrijfje levert een cloud ERP-systeem, toegespitst op de back-office van cultuurhuizen en poppodia. Het is daarmee marktleider in Vlaanderen en Nederland.

“Ik kom zelf van de Vooruit (het cultuurhuis in Gent) en daar waren we op de markt op zoek naar een systeem”, legt Vermeylen uit. Gezien hij zelf een softwarebedrijf oprichtte, kunnen we al raden hoe goed die zoektocht verliep. “Er waren een aantal problemen met bestaande systemen, zoals die van Microsoft of SAP”, beaamt Vermeylen. “Die zijn vaak zeer duur, niet zozeer in licenties, maar wel om het hele systeem naar je hand te zetten. In de context van cultuur is dat niet evident, want veel geld is er vaak niet voorhanden.”

Ook hier kwam de start-up terecht in een sector die zwaar nood had aan vernieuwing. “Veel van de producten op de markt waren ontstaan in de jaren tachtig en negentig, ” zegt Vermeylen, “dus links met bijvoorbeeld social media waren niet voorhanden. Wij wilden specifiek een pakket maken dat flexibel is en kan meegroeien met de sector. Daarom is het ook SaaS. Je bent altijd up to date.”

Internationaal

Beide bedrijven zijn meteen ook aan het uitbreiden naar het buitenland. Vermeylen: “Het is een kleine wereld, en we blijven zeer gespecialiseerd met ons product. Daarom is het logisch om geografisch uit te breiden als we willen groeien.” Yesplan gaat onder meer naar het Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Zwitserland en Oostenrijk. Ticketmatic heeft ondertussen kantoren in België en Rotterdam, en denkt ook daarbuiten. “Er zijn vragen vanuit Frankrijk, Duitsland en de UK”, zegt Lesire.

Dit is met andere woorden een sector waar ons land zowaar een voortrekkersrol speelt. “Toen we in 2011 startten, was de hele sector nog in Excel aan het werken, ” zegt Vermeylen, “dus je ziet daar echt een professionalisering.” Dat het hier sneller gaat dan bij sommige buurlanden, heeft voor Vermeylen ook deels met de crisis te maken. “Zeker in Nederland, ” zegt hij, “omdat subsidies verminderen en dan moesten huizen zelf ook zoeken naar efficiëntie. Je ziet nu dat de markt in het Verenigd Koninkrijk vergelijkbaar is met die van Vlaanderen en Nederland in 2011. We dachten dat we daar de echte concurrenten zouden tegenkomen, maar dat is niet echt zo. Zoals wij onze cultuur uitdragen, met bijvoorbeeld een Anne Theresa De Keersmaeker, zo gaat dat met cultuursoftware dus ook.”

Cross-over

De Belgische cultuursector is dus al door een stevige digitalisering gegaan, maar ze is nog niet klaar. Vermeylen: “Bij culturele centra van steden en gemeenten moeten ze ook meer doen met minder, en je merkt daar nu een cross-over. Vroeger had je als burger een kaart van het cultureel centrum en een van de bibliotheek, en misschien nog een apart formulier om je kind op kamp te sturen. Nu is er een tendens om dat via één loket doen, en daar een overkoepelende organisatie achter te zetten. We zien meer en meer bij steden en gemeenten vanuit de burger denken.”

Voor de sector, waar traditioneel niet al te veel IT’ers zitten, is dat een hele aanpassing. “Het is voor onze klanten niet makkelijker geworden”, zegt Lesire. “Dat komt op hen af maar ze weten niet meteen hoe ze eraan moeten beginnen. Dus we moeten hen niet alleen technisch ondersteunen, maar ook meedenken wat een goeie manier van werken is.”

Aan technische kant draaien beide diensten alvast vanuit de cloud, zodat hun klanten zelf niet veel hardware moeten onderhouden. Lesire: “Alles is gehost bij ons, wij zorgen dat het goed is beveiligd en bijvoorbeeld in orde is voor GDPR. En we geven de uiteindelijke controle aan het cultuurcentrum.” Daarnaast blijkt ook het advies van levensbelang. “De vraag die we krijgen is ‘we hebben nu zoveel jaar inzicht in publiek, wat doen we daar nu mee’. Ze willen beter de data gebruiken die ze hebben, op een correcte manier”, zegt Lesire. “De software is maar vijftig procent van de oplossing, de andere vijftig procent is de knowhow”, vat Vermeylen het kort samen. De toekomst is mobiel, ook voor de cultuursector. Denk daarbij aan QR codes op tickets, of een app waarmee u het theater binnen kunt gaan. Een systeem dat we ook bij pakweg vliegtuigmaatschappijen zien. “Dat is iets dat het publiek heel erg wil, ” zegt Erik Lesire van Ticketmatic. “Ze willen van het papier af.”