De technologie achter contactloze betalingen: ‘Tokenisatie zal een revolutie ontketenen’

Bij mobiele en contactloze betalingen denkt u allicht niet automatisch aan Mastercard of Visa. Toch is hun technologie een essentieel luik voor de veilige afhandeling van elektronische betalingen.

Mobiele en/of contactloze betalingen zijn in opmars. Waar u tot pakweg een jaar geleden in veel winkels nog bekeken werd als een tijdreiziger wanneer u met een NFC-compatibele smartphone richting betaalterminal zwaaide, is die beweging ondertussen al meer ingeburgerd. “Dat tappen is zowat het nieuwe swipen aan het worden”, zegt Henri Dewaerheijd, country manager BeLux bij Mastercard. Even de smartphone of de NFC-betaalkaart kort aan de terminal houden is voldoende om een betaaltransactie te initiëren. Of er al dan niet nog een code moet ingetikt worden, hangt af van bijvoorbeeld het bedrag.

Het doet misschien de wenkbrauwen fronsen: want wat heeft Mastercard te maken met mobiele betalingen? “Heel wat mensen denken bij het horen van de naam Mastercard spontaan aan plastieken kaarten, maar we doen ondertussen al heel wat meer dan dat”, reageert Dewaerheijd. “Authenticatie via selfies bijvoorbeeld, fraudedetectie via artificiële intelligentie, en ook in mobile wearables zijn we zeker actief”, klinkt het. Maar dan vooral onzichtbaar, achter de schermen. Mastercard is om te beginnen één groot globaal netwerk, met de Mastercard-kredietkaarten én ook de Maestro-debetkaarten als gekende ‘merken’. Daarnaast levert het bedrijf ook betalingsoplossingen en -diensten aan hun klanten: de banken. Aan de andere kant is Mastercard ook gelieerd aan de Wordlines van deze wereld: de zogeheten ‘acquirers’ in het jargon.

Spin in het web

Een soortgelijk verhaal horen we bij Visa. “Wij willen een enabler zijn van mobiele betalingen. Zo maken wij achterliggend onder meer al betalingen mogelijk bij diensten als Google Pay, Samsung Pay en Apple Pay”, vertelt Jean-Marie de Crayencour, Country Manager van Visa België en Luxemburg. “Onze strategie is om de klant overal en veilig te kunnen laten betalen, waar hij maar wil en op de manier die hij wil. En dat is waar onze tokenservice in kaart komt”, zegt de Crayencour.

Maar hoe maakt Visa dan het verschil met bijvoorbeeld Mastercard? “We nemen het voortouw in technologie zoals de tokenisation, maar leveren ook nieuwe, open oplossingen aan diverse klanten. We zijn geëvolueerd van een redelijk gesloten omgeving een paar jaar geleden, naar een open ecosysteem voor banken, fintechs en derde partijen”, aldus de Crayencour.

Maar tokens, dat is dus waar het in de betaalindustrie momenteel om draait. Die tokens moeten er voor zorgen dat betalingen via smartphones en – steeds meer – ook wearables eenvoudig én veilig verlopen. “Wij hebben onze eigen token service ontwikkeld en zijn daarmee ook voortrekker in standaardisering van dit soort oplossingen.”

Standaarden

“Eigenlijk is het een voortzetting van de manier waarop we ook aan standaarden rond kredietkaartbetalingen gewerkt hebben. Tokens zijn de volgende standaard. Meer nog, voor mij zijn tokens duidelijk de toekomst van betalingen”, stelt Henri Dewaerheijd van Mastercard. Een token is in essentie een digitale vervanging van je kaartnummer. Of iets correcter: een vervangend nummer dat gebonden is aan het toestel dat u gebruikt. Een token dat u op de ene smartphone gebruikt is niet op de andere bruikbaar. “Dat beperkt de risico’s op frauduleus gebruik. En het zorgt bij de gebruiker voor een aanvullend voordeel. Mocht er een probleem zijn met één device of één token, dan volstaat het voor ons om enkel dat token te blokkeren. Je hoeft dus niet meteen een nieuwe kredietkaart aan te vragen en de hele account te blokkeren”, weet Dewaerheijd.

Tokens blijven niet beperkt tot smartphones. Tokens kan u in principe in elk device stoppen: in slimme horloges en in wearables. “Maar waarom later ook niet in je wagen of in je koelkast? Tokens zijn de technologie die we nodig hebben om betalingen naar eender welk object door te trekken. Het zal een revolutie in betalingen ontketenen”, meent de Mastercard-topman.

Een partij als Mastercard of Visa zorgt ervoor dat het token ‘vertaald’ wordt naar het ‘echte’ kaartnummer. De handelaar in kwestie heeft bij zo’n betaling nooit toegang tot dat echte kaartnummer: nog zo’n voordeel tegenover de klassieke kaartbetalingen.

Veiliger

Moeten we dan gaan geloven dat betalingen via tokens – zoals nu gebruikt in contactloze betalingen via smartphone – dan minder fraudegevoelig zijn dan klassieke betalingen? Rik Coeckelbergs, expert in betalingen en fintech, is geneigd te denken van wel. “In Nederland zagen we een daling van de fraude in het betalingsverkeer sinds contactloze betalingen ingevoerd werden. Dat lijkt contradictorisch, maar er is een heel eenvoudige reden voor. Omdat je de kaart niet meer fysiek moet bovenhalen, en je geen pincode meer moet intikken is er voor een potentiële dief geen mogelijkheid meer om je pincode te achterhalen”, weet Coeckelbergs. Hij hekelt ook de hardnekkige security-mythes die rond contactloze betalingen de ronde blijven doen. Zoals de pickpocket die met een mobiele terminal rondloopt en uw contactloze kaart of smartphone leegrooft wanneer hij u passeert: consumentenvereniging Test-Aankoop verkondigde dit ruim een jaar geleden nog. “Onzin. Iedereen met een terminal moet zich registreren als handelaar. Anders gezegd: iedereen met een terminal weet dat álles getraceerd wordt. Er is dus een pakkans van 100 procent en bovendien is er ook nog de limiet van 25 euro: wil je meer contactloos overschrijven dan is er alsnog een pincode nodig”, aldus Coeckelbergs.

En zo zijn er volgens de man nog wel wat mythes die kant noch wal raken: nee, een dief kan uw betaalkaart niet namaken als hij een transactie onderschept (want één uniek nummer dat doorgegeven wordt per transactie, nvdr). Nee, iemand kan niet zomaar uw identiteit stelen want naam en adres wordt nooit contactloos verstuurd. En nee, iemand kan ook niet betalen met de smartwatch die hij of zij van u gestolen heeft. “Je moet die fysiek dragen vooraleer je kan betalen én daar moet je minstens wel éénmaal per dag de pincode ingeven”, aldus Coeckelbergs. “Ach, die contactloze fraude is voor mij zoals het verhaal van de krokodillen in de metro in New York: die zijn er niet”, lacht Dewaerheijd.

Waar staan we nu?

Als we even uitzoomen, is Europa een leider in contactloze betalingen. Eén op de twee betalingen in de winkel gebeurt al contactloos. Verbaasd? De Oost-Europese landen als Tsjechië, Georgië, Polen, Hongarije en Slovakije trekken de balans scheef: in Tsjechië is 93% van alle betalingen al contactloos. En in België, vraagt u zich af? In ons land wordt 4% van de elektronische betalingen uitgevoerd met behulp van NFC-technologie. In Nederland is dat 51%. Nochtans werden contactloze betalingen zowel hier als in Nederland geïntroduceerd in 2015. Toch betekent dat niet dat we dramatisch achter lopen in ons land. In Nederland zijn bijvoorbeeld veel meer contactloze betaalkaarten in omloop: tegen het einde van dit jaar komt de 100% zelfs in zicht. Maar in ons land worden dan weer vier mobiele betaalapps gebruikt, waar er in Nederland nog geen enkele actief zijn. Zo is er de Bancontact-app en lanceerden BNP Paribas Fortis en KBC in maart vorig jaar Google Pay. Belfius gebruikt dezelfde NFC-technologie maar met een eigen app. Vreemde eend in de bijt is Payconiq die in tegenstelling tot de andere drie geen NFC gebruikt, maar met QR-codes werkt.

Ondertussen biedt KBC ook Garmin Pay aan via een wearable, en is de bank pas met een proefproject gestart: 1.000 klanten kunnen met een ring, armband, horloge of sleutelhanger betalen. De bedoeling is om de acceptatie door consumenten te meten en na te gaan wat de feedback precies is. Ook hier geldt – met dankzij tokens: als iemand uw ring steelt, moet niet uw hele debet- of kredietkaart geblokkeerd en vervangen worden.

België heeft de tokenisatietrein niet gemist

Het bewijst voor Dewaerheijd dat België zeker niet achter blijft qua technologie – wel integendeel. Hoewel de Belg nog minder dan in andere Europese landen de reflex heeft om contactloos te betalen met zijn bankkaart, is de trein van de tokenisatie in ons land zeker op gang gekomen. Het KBC-experiment bijvoorbeeld is een van de eersten in Europa.

Wat ons land volgens hem nog nodig heeft is een netwerkeffect om contactloze betalingen naar een grotere acceptatie te tillen. “We hebben een grote case nodig. Bijvoorbeeld door de invoering in het openbaar vervoer. Daar wordt op dit moment werk van gemaakt”, weet Dewaerheijd. Net zoals de banken werk maken van contactloze betaalkaarten. Op dit ogenblik zijn in ons land 38% van alle kaarten uitgerust met een NFC-chip. Vorig jaar was dat nog maar 10 procent. Binnen een jaar zal het meer dan de helft zijn.

Naar een cashloze maatschappij?

Zijn we met die evolutie onderweg naar een maatschappij waarin geen plaats meer is voor cash? “Op lange termijn kan het zeker”, meent de Crayencour: “In de Nordics zijn er al enkele goeie voorbeelden, met Zweden voorop. In ons land zitten we in de goede middelmaat wat elektronische betalingen betreft.” In Zweden is cash nog goed voor amper 15 procent van alle transacties en aanvaarden veel winkels geen cash meer.

Sommige analisten menen dat in 2023 cash er helemaal tot het verleden zal behoren. “In België zijn we daar nog lang niet. Volgens de ECB gebeurt 63 procent van alle transacties in ons land nog steeds in cash. Al is 79% het Europese gemiddelde”, zegt Dewaerheijd: “Een cashloze maatschappij is goed voor de economie. De kost om munten te slaan is hoger dan de waarde er van. Geen cash reduceert ook de zwarte en grijze economie. Die wordt nu geschat op zowat 3,8 procent van ons GDP oftewel in totaal toch 12,9 miljard euro.”

Al hoeven we volgens hem niet blind het Zweedse voorbeeld te volgen. “Voor een speler als ons staan veiligheid en eenvoud voorop. We zien wel waar dat ons brengt”, besluit Dewaerheijd.