De muziekindustrie is gedecimeerd, video ligt op zijn gat en wie koopt er vandaag nog software? De kans is groot dat boeken en tijdschriften de volgende slachtoffers zijn op de digitale dodenlijst. Vorige keer had ik het over het zakelijke model voor e-boeken dat Amazon er met de Kindle probeert door te duwen. Als klant heb je in een drm-wereld geen fluit te vertellen tegenover de grote mediaconglomeraten. Die doen met “hun” inhoud wat ze willen. Amazon kopieert met de Kindle duidelijk het zakelijke model dat Apple voor zijn iPod bedacht. Het probeert een voorsprong op concurrenten zoals Adobe en Sony op te bouwen om een monopoliepositie te verwerven voor e-boeken. Sony reageerde al door zijn bedrijfseigen beschermde e-boekenformaat in te ruilen voor dat van Adobe, dat ook omarmd wordt door tal van andere fabrikanten van e-lezers. Bovendien is het Kindle-formaat al gekraakt. Op bittorrent worden nu al tal van Kindle-documenten gepirateerd.

De markt voor e-books is wereldwijd overigens nog zeer klein. Volgens onderzoeksorganisatie TNO zijn er in Nederland slecht 3.500 e-lezers in omloop. Sony beweert dat het in enkele weken tijd 1.500 stuks van zijn nieuwe e-lezers in Nederland heeft verkocht. Dat brengt het totaal dan op maximaal 5.000 stuks. Voor België heb ik geen cijfers kunnen vinden. In de VS verkopen auteurs van papieren bestsellers hoop en al honderd digitale versies. De uitgevers hebben dus nog wat tijd om een werkend zakelijk model te ontwikkelen. Maar e-lezers worden in snel tempo beter en goedkoper. Vroeg of laat heeft iedereen er een, zoals ondertussen iedereen een digitale muziekspeler bezit.

De Amerikaanse sf-schrijver Cory Doctorow publiceert al zijn boeken met een creative commons licentie. Tegelijk kun je zijn romans ook gewoon kopen (zowel op papier als in digitale vorm). “Mijn probleem was niet de piraterij, maar het feit dat niemand me kende,” zegt Doctorow daarover. Een gratis e-boek is volgens hem gewoon goede marketing. Hij kan er blijkbaar van leven. Maar het Engels is een grote taalgemeenschap. Bovendien heb je binnen de sf een trouwe fangemeenschap. Als een van Doctorows boeken honderdduizend keer gekopieerd wordt en tien procent van de lezers koopt een exemplaar, dan heb je toch nog een mooie betaalde oplage van tienduizend exemplaren. Vergelijk dat met de typische oplages in het Nederlandse taalgebied. Dan mag je als auteur al blij zijn dat je vijfhonderd exemplaren verkoopt van een boek dat vijfduizend keer gratis werd gekopieerd. Ik denk niet dat onze auteurs daarvan kunnen leven. Zeker niet als de lagere prijs voor e-books een op een wordt doorgerekend in het toch al lage auteurstarief. Tien procent op dertig euro is nu eenmaal dubbel zoveel als tien procent op vijftien euro. Laten we eerlijk zijn, zelfs onze grootste schrijvers kunnen nu al nauwelijks van hun pen leven. E-boeken zullen daarin wellicht weinig verandering brengen. Maar dat is geen reden om er geen werkend zakelijk model voor te bedenken. Wie het heeft, mag er een boek over schrijven. Maar geef het dan wel digitaal uit met een creative commons licentie, zodat je met je voorstel zoveel mogelijk lezers bereikt.

Cory Doctorow: http://craphound.com

JOZEF SCHILDERMANS

De markt voor e-books is wereldwijd nog zeer klein. De uitgevers hebben dus nog wat tijd om een werkend zakelijk model te ontwikkelen.