Digitalisering in de autosector: autorijden zal nooit meer hetzelfde zijn

Lang had de autosector de reputatie dat het technologisch enkele jaren achterliep op de globale markttrends. Ondertussen zien fabrikanten de opportuniteiten die digitalisering biedt. Eén ding is zeker: autorijden zal nooit meer hetzelfde zijn.

Haperende Bluetooth-verbindingen, moeilijk te bedienen touchscreens, ingewikkelde user interfaces, slechte navigatietoepassingen: het zijn maar enkele van de cliché’s die bij heel wat chauffeurs spontaan opborrelen wanneer ze denken aan het digitale aspect van de wagens die ze ooit bestuurden. De jongste jaren probeert de sector wél van dat oubollige imago af te raken en maakt het versneld werk van digitalisering: met dank ook aan – welja – Tesla die de ingeslapen sector wakker schudde en de dieselheisa die ons het woord ‘sjoemelsoftware’ opleverde.

Zeker bij de premium merken leeft nu het besef dat digitalisering meer kan zijn dan een eenvoudige gimmick en ook echt doorslaggevend kan zijn in de keuze bij de aanschaf. Mercedes-Benz, bijvoorbeeld, maakte bij de 125ste verjaardag van de automobiel de belofte dat het die auto wil heruitvinden. Mercedes-Benz transformeert daarbij van een pure autobouwer naar een aanbieder van mobiliteit en diensten. CASE heet de strategie om precies te zijn: een letterwoord dat staat voor Connected, Autonomous, Shared/Services en Electric.

BMW houdt het op D-ACES, wat staat voor – u raadt het al – Design, Autonomous, Connected, Electrified en Services. Noem het een woordspelletje, maar het toont in ieder geval wél dat de autosector inzet op dezelfde grote bouwwerven – met digitalisering als rode draad.

Inzetten op personalisatie

“Het verbaast me telkens weer hoe ver we ondertussen al staan. De digitalisering is een duidelijke opportuniteit, want we kunnen ons nu oriënteren naar de klant en dus ‘customer centric’ werken. Dat was vijf tot tien jaar geleden nauwelijks mogelijk”, vertelt Peter Schwarzenbauer, verantwoordelijk voor digital business innovation bij BMW Group. We zijn op een conferentiedag rond digitale transformatie in het R&D-centrum van BMW in München. De digitalisering moet onder meer personalisatie faciliteren. “90 procent van alle wagens die we in België verkopen zijn gepersonaliseerd. Dit is wat onze klanten dus absoluut verwachten van ons”, zegt Pieter De Wit van BMW Group Belux. Die personalisatie zit bijvoorbeeld in 3D printing, oftewel additive manufacturing. Waar dat aanvankelijk vooral voor ‘rapid prototyping’ ingezet werd – BMW startte al in 1991 met additive manufacturing – wordt de technologie nu alsmaar meer ingezet om ook onderdelen ‘op maat’ te printen. Een nieuwe fabriek van 6.000 m2 uitsluitend voor 3D printing, illustreert het belang van de technologie voor de groep. 3D-printing helpt om complexe onderdelen relatief gemakkelijk te fabriceren, en om te besparen op gewicht. Het verandert ook compleet de manier van werken voor autodesigners die traditioneel vanuit CAD-modellen vertrok. Met 3D printing zijn er geen mallen meer nodig: gewoon wat data volstaat. 3D-printing wordt commercieel uitgespeeld naar klanten toe, door gepersonaliseerde onderdelen aan te bieden. In de nieuwste Mini, bijvoorbeeld, kan je op die manier een richtingaanwijzer van je eigen naam of een andere tekst voorzien. Ook in het dashboard zit zo’n plaatje verwerkt.

Gepersonaliseerde user interface

Maar de personalisatie wordt ook en vooral doorgetrokken naar de user interface (UX) in de wagen. De software-ontwikkelaars vertrekken vanuit het idee dat de auto zich moet aanpassen aan de chauffeur die instapt. De 100 % digitale meetinstrumenten van het volledige systeem krijgen drie kleuren die meteen het gekozen profiel duidelijk maken: blauw (eco-modus), grijs (gebalanceerd) en rood (sport-modus). In de demo die we zagen was het nieuwe besturingssysteem ingebouwd in de nog te onthullen nieuwe X5. Schakelen naar sportmodus deed de wegligging van de wagen ook merkelijk verlagen, maar het is onduidelijk of dat louter een demo-gimmick is of ook écht zo geïmplementeerd zal worden in de X5. Standaard is de kleur van de user interface overigens diegene van het koetswerk. De hele interface laat zich bedienen als een grote tablet, waarbij u tussen de startschermen kan swipen en u het geheel kunt samenstellen op de manier die u wilt.

‘5G is onontbeerlijk voor connected cars’

Naarmate auto’s alsmaar meer autonoom gaan rondrijden in de (al dan niet) nabije toekomst, zullen ze ook ‘connected’ zijn. Voor BMW is het alvast duidelijk dat 5G-technologie onontbeerlijk is om van de connected car een realiteit te maken. Denk maar aan HD-wegenkaarten die streaming moeten inladen, updates die continu moeten binnenkomen en data die voortdurend moet worden uitgewisseld met de infrastructuur naast de wegen (car 2 infrastructure in het jargon, nvdr.) en/of de andere wagens op de baan (car 2 car communication). “Via LTE en LTE+ zullen we uiteindelijk naar 5G evolueren”, voorspelt Klaus Fröhlich, verantwoordelijk voor R&D bij BMW. “Iedere speler in het ecosysteem wil meer data versturen over de in de wagens ingebouwde simkaart en dat wordt zeker een technische uitdaging. Maar we zijn niet voor niks mee betrokken in de oprichting en standaardisering van 5G. 5G moet er komen, óók in Europa. In 2021 wil ik niet alleen in Korea kunnen rijden, laat dat duidelijk zijn”, aldus Fröhlich.

Al is volgens de constructeur 5G géén noodzaak voor zelfrijdende wagens: het zal wel de performantie en betrouwbaarheid verhogen. Wie 5G zegt, denkt ook aan diensten. “Ons ‘connected drive’ aanbod rond internetdiensten bestaat al 10 jaar. Met de embedded sim waren we de eerste, en ook met 5G willen we duidelijk de leader zijn”, klinkt het vastberaden. En eenmaal de zelfrijdende én 5G-geconnecteerde wagen een realiteit wordt, kan je je afvragen hoe een autorit er dan gaat uitzien.

Een autorit wordt nooit meer hetzelfde

“Eén ding is duidelijk: het zal nooit meer hetzelfde zijn. Na 2021 zal het interieur van een wagen er heel anders moeten uitzien. We moeten bijvoorbeeld nu al nadenken aan geluidsisolatie bijvoorbeeld en de indeling van de wagen zelf”, aldus Klaus Fröhlich. Evolueren we dan naar een scenario waarin we de wagen laten rijden en de inzittenden hun tijd nuttig laten besteden in plaats van aan een stuur te draaien en afwisselend pedalen in te duwen?

Voor Mercedes-Benz is het alvast duidelijk dat het bedrijf meer evolueert naar een aanbieder van mobiliteit en diensten. “Deze evolutie zal zich steeds verder doorzetten waarbij de auto zal evolueren van een puur verplaatsingsmiddel naar een ‘thuis’ waarin je kan rijden, werken of nog tot rust kan komen”, zegt Helen Van Nuffelen van Mercedes-Benz Belux. Een overtuiging die grote concurrent BMW duidelijk deelt. Onlangs zagen we bijvoorbeeld aankondigingen dat Office 365 naar de wagen komt, en ook Skypen wordt mogelijk. “De auto wordt een verlengstuk van het kantoor, dat is duidelijk waar we naar toe gaan. Zo zullen we zeker ook speciale ‘office car models’ gaan zien in het segment van wat we nu bedrijfswagens noemen. Ik ben er ook van overtuigd dat videoconferencing in de wagen even normaal zal worden als handenvrij bellen”, zegt Peter Schwarzenbauer. “Maar we zullen wel moeten aanvaarden dat de kwaliteit af en toe wat minder zal zijn, omdat er prioriteit gegeven wordt aan de veiligheid in de wagen. 5G zal ook daar in faciliteren met zijn QoS en prioriteit voor bepaalde services.”

En zo valt het woord security. “Security is mijn belangrijkste zorg: de veiligheid van de wagen, zeker als je het over 5G en connected cars hebben. Ik wil bijvoorbeeld af van dongles: die worden uiteindelijk toch gehacked. Ik zet liever in op een volledig geëncrypteerde en beveiligde backend”, zegt Klaus Fröhlich. “Volgens ons wordt een goeie bescherming – ook naar privacy toe – een premium functie. En een premium klant raak je zo kwijt als je te ver gaat”, denkt Fröhlich.

Samenwerking in de industrie

Maar er wordt ook samengewerkt. ” Frenemies is het woord”, lacht Peter Schwarzenbauer die refereert naar de samenwerking tussen BMW Group en de Daimler Group rond wat hij ‘mobility as a demand’ noemt. Beide partijen zijn mede-eigenaar van HERE, daarvoor in handen van Nokia. HERE is in zekere zin een concurrent voor apps als Waze of TomTom, maar laat zich omschrijven als een ‘open location platform’. De verkeersdata van BMW-voertuigen en Mercedes-wagens wordt mee geaggregeerd in hetzelfde platform.

Zowel Mercedes als BMW zetten in op een eigen infotainmentsysteem, maar laten wel extra services toe. Als je weet dat je niet beter kan zijn dan een Spotify, waarom zou je het dan zelf willen ontwikkelen, luidt de redenering.

Maar ook een bedrijf als Nuance levert aan meerdere constructeurs de nodige spraakbesturingstechnologie. “Momenteel rijden wereldwijd meer dan 200 miljoen auto’s rond met de connected technologie Dragon Drive van Nuance aan boord. Wat bescheiden begon als een telefonist die handsfree bellen mogelijk maakte, is uitgegroeid tot een intuïtieve en slimme assistent die zich klaarmaakt om de zelfrijdende auto van de toekomst te besturen”, zegt Geert-Jan Kruijff, director technical product management in Nuance Mobility. Volgens hem zullen auto’s zich alsmaar meer gaan aanpassen aan de bestuurders en passagiers en leren hoe ze op hun wensen kunnen anticiperen. “Sommigen denken dat dit sciencefiction is, anderen vinden het verontrustend. Maar naarmate een smart car meer op een natuurlijke manier met gebruikers communiceert en aan hun wensen tegemoetkomt, zal het vertrouwen groeien. De meeste gebruikers zullen blij zijn met een slimmere auto die hen waardevolle diensten verleent in het dagelijks leven”, besluit Kruijff.