Hij rookt minzaam een zelfgerolde ‘Haantje’ sigaret van Wervicq, maar een hanig type was Eric Van Heesvelde zeker niet. Zestien jaar stond hij aan het hoofd van het BIPT, dat verantwoordelijk is voor de telecomuitbouw in België. Hij verlaat ‘zijn’ instituut met gemengde gevoelens. Dat minister Vincent Van Quickenborne hem én het BIPT laatdunkend als niet efficiënt bestempelde zit hem hoog.

In april al, toen zijn mandaat als voorzitter officieel afliep, werd een groot afscheidsfeest gegeven in het Belgisch Instituut voor Post en Telecommunicatie. “Ik heb schitterende mensen gehad,” benadrukt Eric Van Heesvelde. Toch zal het nog tot 23 november duren voordat zijn opvolger, Luc Hindryckx, definitief benoemd wordt. De overheidsbeslissing liet maanden op zich wachten. “Ik vermoed dat hij er niet in geslaagd is om de regering te overtuigen dat de selectieprocedure serieus gebeurd is.”

In 1993 begint Van Heesvelde als administrateur-generaal bij het BIPT, dat toen vijf personeelsleden telde. Nu kan de regelgever een beroep doen op 250 medewerkers. De in Deinze geboren jurist groeide op in Antwerpen, studeerde in Gent, maar woont in Aalst. Van Heesvelde zag liefst zes ministers komen en gaan als BIPT-verantwoordelijken: Coeme, Di Rupo, Daems, Moerman, Verwilghen en ‘dat heerschap uit Kortrijk’. Als hij halverwege de jaren ’90, de gsm begint dan aan zijn doorbraak, een oproep krijgt van minister Elio Di Rupo wordt hij prompt beboet wegens bellen achter het stuur. Van Heesvelde weigert te betalen. “Natuurlijk wordt er gelobbyd door alle partijen, maar de mensen overschatten dat toch. De lobby draait wel fors op het moment dat de wetgeving gestemd moet worden, daarna is het een stuk rustiger,” meent Van Heesvelde. Hij moest het echter doen “met een kaduuke en weinig transparante wetgeving.” KUL-professor Jos Dumortier vergeleek de telecomwetgeving ooit met een autokerkhof. “Ook de institutionele problemen met gewesten en gemeenschappen hebben de sector veel kwaad gedaan.” Een aantal beslissingen konden niet genomen worden. “Het is zeker niet evident. Wij hebben de wetgeving echter altijd nauwlettend gevolgd.” De beslissingen van het BIPT werden de voorbije jaren echter bijna systematisch aangevochten voor de rechtbank. “In tegenstelling tot het oudste beroep van de wereld wordt de regelgever niet betaald om graag gezien te worden.” Vooral het verschil in terminatietarieven van en naar mobiele operatoren levert hem banbliksems op. “Hadden we het niet gedaan, dan bestond Telenet vandaag al lang niet meer.”

Te laag niveau van het spel

Van Quickenborne verwijt de regelgever dat er te weinig concurrentie is op breedbandvlak. “Dat wordt een moeilijke taak voor mijn opvolger. Als scheidsrechter kan je er wel voor zorgen dat het spel correct gespeeld wordt, maar voor het niveau van het voetbal kan je niet instaan. Je kan een match Barcelona-Manchester niet vergelijken met Union-Aalst,” aldus de voelbalsupporter van Club Brugge. Het duopolie is er, maar België is ook een klein land. De meeste alternatieve operatoren hebben zich op de grote landen geconcentreerd. En verdere consolidatie zal ervoor zorgen dat de concurrentie nog kleiner wordt. Ook politiek was er weinig belangstelling. Tenzij dan voor de gsm-licentie-inkomsten. Die leverden de schatkist in totaal 27 miljard euro op. Jaarlijks draagt het BIPT nog steeds 10 miljoen euro af aan de overheid, “hoewel sommigen van oordeel zijn dat dat geld beter kan gebruikt worden om de sector te stimuleren.” De regelgever was wel kop van jut toen bleek dat de gsm-licenties van Belgacom gratis verlengd werden wegens een te late besluitvorming. Erik Van Heesvelde is er echter van overtuigd dat die beslissing kan worden teruggeschroefd op basis van de EU-regels. “Het werk van de regelgever wordt technischer met allerlei dossiers over radiofrequenties, nummering en domeinnamen. Er moet ook werk gemaakt worden van een marktonderzoek over netneutraliteit. Krijgen Skype, eBay, Google, Yahoo etc nog altijd een ‘free ride’ over de netwerken van de operatoren? De markt ontwikkelt zo snel. Je hinkt steeds achterop,” aldus Van Heesvelde. Ook de openstelling van de kabel van Telenet voor derden wordt de komende twaalf maanden een belangrijk item. “Met de implementatie van zijn Docsis 3.0 netwerk kan Telenet grotere snelheden aan dan Belgacom dat zich zal moeten toeleggen op glasvezel tot in de woningen. Dan denk ik toch dat ook de kabel zal moeten worden opengegooid.”

De schuld van de scheidsrechter

Eric Van Heesvelde is gebelgd omdat minister Van Quickenborne de regelgever hard aanpakte en zwakheid en zelfs incompententie verweet. Dat het BIPT zo over de kling gehaald werd, duldt hij niet. “Dat kwam hard aan bij onze mensen. Zij vonden het ronduit schandaling.” Van Heesvelde overwoog zelfs even om een rechtszaak aan te spannen tegen de uitlatingen van Van Quickenborne, maar “ik ga het niet doen omdat ik met die vent niets meer te maken wil hebben.” Volgens hem kon de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen niet velen dat hij een socialist was, dat hij met de pers praatte en dat hij openlijk stelde dat de liberalisering van de post niet noodzakelijk een goede zaak is. Dat KPN ceo Ad Scheepbouwer de manke regelgeving in België hekelde en dreigt zich terug te trekken uit ons land, was koren op de molen van de minister. Toch is ook de overheidsparticipatie in Belgacom één van de grote spelbrekers. “Ach, het is altijd de schuld van de scheidsrechter, maar het BIPT is nooit veroordeeld omdat het niet neutraal zou zijn. Als alles goed gaat, gaan de politici met de pluimen lopen, als het fout loopt, ligt het aan de administratie. Die is altijd de gebeten hond.”

Toch kijkt de 63-jarige Eric Van Heesvelde met voldoening terug op die zestien jaar BIPT. “Ondanks de spanningen heb ik er gelukkige jaren gekend. Ook internationaal kreeg ik heel wat erkenning.” Hij was immers ook de eerste voorzitter van de Europese Raad van Regelgevers, de ERG.

Van Heesvelde blijft nog hoogleraar aan de universiteiten van Brussel en van Gent, maar wil zich nu ook gaan toeleggen op kunsttentoonstellingen. Daarop steekt hij een nieuwe ‘Haantje’ op. “Ik rook niet te veel, een pakje per week. Dat valt best mee, ” lacht hij.

Luc Blyaert