Hoe aantrekkelijk ook als concept, in de praktijk lijdt ‘Enterprise Architecture’ wel nog onder een stevig imagoprobleem. Te star, te formeel, onvoldoende praktijkgericht, klinkt het. Maar het kan anders, aldus een studie van de Management School, in opdracht van enterprise architecture specialist LoQutus.

De studie ‘Towards Enterprise Architecture Infused Organisations’ start niet echt mals voor de meer klassieke aanpak van ‘Enterprise Architecture’ (EA). Hoewel EA een gestructureerde aanpak beoogt, met het oog op een correcte implementatie van de strategie en objectieven van een organisatie, met een ondersteuning van het transformatieproces, lijkt dat niet altijd vlot te verlopen in de praktijk. Afkomstig uit de ict-wereld schort het ook hier aan begrip tussen ‘architecten’ met ict-wortels en de bedrijfsleiding, en blijft EA vreemd aan de dagelijkse beheerpraktijk. Voorts is de ‘pay off’ niet altijd duidelijk, de hele procedure te star en te formeel, en al te vaak zoekt men tevergeefs naar personen die de verschillende capaciteiten van een architect in zich verenigt.

Pragmatiek

De crisis lijkt evenwel een heilzame werking te hebben gehad, met nu een EA 2.0 aanpak, zoals de auteurs van de studie, Dr Bjorn Cumps en Prof Dr Stijn Viaene, verbonden aan het Operations and Technology Management Centre van de Vlerick Business School onderstrepen. “De tijd dat er geld binnenstroomde en een ‘corporate wide’ EA werd gedaan, is voorbij,” klinkt Stijn Viaene resoluut. Niemand heeft nog een kristallen bol hoe een bedrijf er over enige tijd zal uitzien, en een ‘eens en voor altijd’ model is dan ook geen haalbare kaart.

Uit de gesprekken die Dr. Cumps en de medeauteurs bij LoQutus, Pascal Dussart en Joachim vanden Brande, voerde met bedrijven die aan EA doen, bleek nu vaker aan EA te worden gewerkt van project tot project, met een continue evolutie in de gewenste richting. Het moet een tool zijn “om de complexiteit van een bedrijf te bemeesteren”, aldus Viaene.

Enterprise Architecture moet een ondersteuning bieden voor de transformaties die een bedrijf doormaakt, door aan te tonen waar en hoe zo’n transformatie een impact heeft op systemen en processen. “De architect kijkt naar de veranderingen en zorgt voor een consistentie doorheen project na project”, aldus Pascal Dussart.

Een uitdaging is het wel als meer beslissingsbevoegdheid over ict-budgetten wordt verdeeld over andere afdelingen, inclusief marketing, en fenomenen als consumerization en cloud de kop opsteken. “De enterprise architect kan hierbij helpen om de juiste balans te behouden,” aldus Viaene.

Belangrijk is zich hierbij niet op een EA-aanpak te verlaten als een soort kookboek. “Vroeger werkte men haast religieus met de EA frameworks, maar stond men ver van de business,” aldus Cumps, “Nu gaat men meer naar een ‘framework inspired’ aanpak, met elementen uit verschillende frameworks.” Bondig gesteld, “tailor it!” aldus Dussart. Je kan de modellen en architectuur beter ‘in potlood tekenen’, zodat je kan afwijken waar nodig, “mits je maar de goede richting aanhoudt”, aldus Cumps.

Een team

Een probleem is dat voor ‘enterprise architecten’ vaak “supermensen worden gezocht die niet bestaan,” stelt Cumps. Veeleer dan zo’n witte raaf te zoeken, kan de taak van een enterprise architect allicht beter door een multidisciplinair team worden ingevuld. Dat kan ook helpen om ervoor te zorgen dat de hele organisatie EA draagt, en de architect niet als een eenzame buitenstaander blijft staan. Cruciaal is dat de architect of het team met de twee voeten in de praktijk staan, hun handen vuil maken en reële waarde creëren voor het bedrijf. Door de crisis is echter wie reële oplossingen aanbrengt, meer welkom dan voordien. Cio’s kunnen zo ook makkelijker hun voorstellen op de agenda krijgen.

Een architect moet naast flexibiliteit, expertise en grafisch communicatievermogen, ook ‘sensitivity’ aan de dag leggen. Hij moet met ogen en oren open door het bedrijf kunnen gaan, en maximaal netwerken, zodat hij of zij bijzonder snel op de hoogte is van plannen of projecten. En vervolgens zo snel mogelijk die mee in de goede banen kan sturen. In een vervolgonderzoek zal onder meer worden nagegaan hoe EA meer aansluiting kan vinden op aspecten zoals portfoliobeheer, het bepalen van de strategie en de dagelijkse bedrijfsbeheerpraktijk – een oefening waar een bedrijf als LoQutus al ervaring mee heeft, aldus Dussart.

Dat veronderstelt ook een beter begrip bij het algemeen management, maar dat is precies waar instellingen als de Vlerick Business School aan de weg timmert. “Je komt niet naar een MBA voor een ict-opleiding, maar men is wel aangenaam verrast om ict als een platform voor samenwerking te ontdekken”, aldus Viaene. Dat kan een bedrijf omvormen van ‘EA aware’ tot ‘EA infused’, zeg maar van ‘EA-bewust’ tot ‘EA-bezield’. Interessant is dat op die wijze ook personen uit de ict-wereld langs een EA-traject kunnen doorgroeien naar een general management carrière. Ze brengen immers een gestructureerde werkwijze mee, waarin een rist van technieken en inzichten zijn verweven.

Guy Kindermans

Enterprise Architecture moet een ondersteuning bieden voor de transformaties die een bedrijf doormaakt.